BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (26)

Aktywa trwałe

o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych²³, jeżeli z tych umów wynika prawo do zakupu tych środków przez korzystającego,

• przyjęte w leasing finansowy na podstawie umowy o leasing²⁶ i umarzane przez korzystającego²⁷.

Kryteria Środki trwałe bardzo zróżnicowane pod względem ich charakteru oraz

podziału wykorzystania. Dlatego też do ich usystematyzowania stosuje się różne środków kryteria.

Z punktu widzenia rachunkowości najbardziej przydatne są dwa kryteria podziału środków trwałych, a mianowicie:

1) kryterium bilansowe,

2) kryterium rodzajowe.

Zgodnie z kryterium bilansowym środki trwałe dzielą się na następu-Struktura ją_ce grupy:

środków |) grunty (_w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu),

wWlansie 2) budynki, lokale (w tym spółdzielcze prawa do lokalu: mieszkalnego oraz użytkowego) oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej,

3) urządzenia techniczne i maszyny,

4) środki transportu,

5) inne środki trwałe.

Klasyfikacja

rodzajowa

środków

trwałych

Natomiast w dostosowaniu do potrzeb statystycznych środki trwałe podlegają klasyfikacji określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych²⁸ (KŚT). Klasyfikacja ta wyodrębnia dziesięć grup rodzajowych, a mianowicie: grupa 0 - grunty, grupa 1 - budynki i lokale, grupa 2 - obiekty inżynierii lądowej i wodnej, grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne,

grupa 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, grupa S - specjalistyczne (branżowe) maszyny, urządzenia i aparaty, grupa 6 - urządzenia techniczne, grupa 7 - środki transportu,

grupa 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, grupa 9 - inwentarz żywy.

Powyższa klasyfikacja, chociaż jest w zasadzie komunikatywna, to jednak wymaga w niektórych przypadkach bardziej szczegółowych objaśnień.

²³ Ustawa z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. nr Hk poz. 561 z późn. zm.).

²⁶ Art 209' Kodeksu cywilnego.

²⁷ Art. 3 ust. 4-6 UoR.

^Dz-U. nr 112 poz. 1317zpóźn. zm.).

Do zakresu grupy pierwszej włącza się nie tylko budynki produkcyjne i administracyjne (w tym i o charakterze socjalnym), lecz także podziemne garaże i parkingi, bunkry, silosy, chłodnie przemysłowe, zbiorniki naziemne, zbiorniki cieczy, magazyny podziemne. Natomiast do zakresu grupy drugiej - poza typowymi obiektami inżynierii lądowej i wodnej - zalicza się także melioracje, wieże ekstrakcyjne, wieżomaszty, przewody sieci technologicznych wewnątrzzakładowych. Należy przy tym podkreślić, iż w odniesieniu do grupy pierwszej i drugiej KST decyduje o zakwalifikowaniu do nich określonego obiektu przede wszystkim jego przeznaczenie. Jeżeli jednak przeznaczenie obiektu (np. budynku) jest zróżnicowane, to o jego zakwalifikowaniu decyduje podstawowy charakter przeznaczenia.

W grupie 8 wykazuje się:

• niesklasyfikowane w grupach od 3 do 6 KŚT wszelkiego rodzaju narzędzia i przyrządy techniczne oraz aparaturę kontrolno-pomiarową i sprzęt techniczny,

• wszelkiego rodzaju samodzielne aparatury, sprzęt oraz wyposażenie techniczne użytkowane w laboratoriach przedsiębiorstw,

• wyposażenie techniczne dla prac biurowych (w tym maszyny biurowe liczą-co-piszące, sprzęt do powielania, kopiowania itp.),

• inne wyposażenie (w tym: wolno stojące kioski, budynki, zadaszenia ochronne, niezwiązane w sposób trwały z gruntem i niezaliczane do grup 1 i 2 KST budynki i inne obiekty oraz meble, dywany, lustra, sejfy, sprzęt oświetleniowy itp.).

Inwentarz żywy zaliczany do środków trwałych

W grupie 9 KST ujmuje się inwentarz żywy, przy czym do środków trwałych zalicza się tylko taki inwentarz, który jest przez okres dłuższy niż jeden rok użytkowany na własne potrzeby. Są to:

a) zwierzęta pociągowe (konie),

b) zwierzęta hodowlano-produkcyjne i reproduktory (np. bydło: krowy i buhaje, trzoda: maciory i knury, owce: matki i skopy, konie hodowlane, klacze i ogiery),

c) zwierzęta w ogrodach zoologicznych,

d) zwierzęta w cyrkach.

Inwentarz żywy zaliczany do aktywów obrotowych

Tylko te grupy rodzajowe inwentarza żywego mogą być zaliczane do środków trwałych. Natomiast zwierzęta zakupione:

• przeznaczone do dalszej odsprzedaży traktuje się jako towary,

• przeznaczone do uboju i dalszego przetwórstwa w ramach produkcji masarskiej są zaliczone do materiałów.

Zwierzęta młode z zakupu lub własnego chowu (cielęta, jałówki, buhajki, źrebaki, prosięta, jagnięta) traktuje się jako produkty. Również za produkty uznaje się zwierzęta futerkowe, roje pszczół i drób (nioski, koguty, kurczęta).