BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (63)

I18

Aktywa trwałe

Przedstawiając wymogi stawiane ewidencji inwestycji długoterminowych, nic sposób pominąć charakterystykę zasad ewidencji inwestycji krótkoterminowych, a w szczególności — instrumentów finansowych.

Wymogi Zasady organizacji ewidencji inwestycji krótkoterminowych ewidencji są analogiczne jak w przypadku inwestycji długoterminowych, krdtli t ^l"^westycJ^l Różnice odnoszą się tylko do zakresu ewidencji na kontach księ.

^owy^c gj głównej i sposobu prowadzenia ewidencji w księgach pomocniczych, a ponadto - do zasad wyceny bilansowej.

Do prowadzenia ewidencji inwestycji krótkoterminowych przewiduje się konto 140 - Krótkoterminowe aktywa finansowe. Ponieważ inwestycje te mogą tracić na wartości, to dla odzwierciedlenia tego faktu można zastosować konto ISO - Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe.

Nie jest to jednak bezwzględnie konieczne, gdyż korekty wartości (zmniejszenie, zwiększenie) można przeprowadzić bezpośrednio na koncie 140 - Krótkoterminowe aktywa finansowe. Ze względu jednak na przejrzystość zapisów le-piej jest wprowadzić konto korygujące 150 - Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywafinansowe.

Dla pozostałych składników inwestycji krótkoterminowych, tj. dla aktywów pieniężnych, przewiduje się odrębne grupy ZPK, a mianowicie grupę 10 dla go-tówki i grupę 13 -dla środków pieniężnych na rachunkach bankowych oraz dla innych aktywów pieniężnych¹⁵⁷.

Biorąc pod uwagę strukturę aktywów bilansu, wyróżnia się cztery grupy aktywów finansowych i to zarówno w ramach długo- jak i krótkoterminowych aktywów finansowych:

a)    akcje lub udziały,

b)    inne papiery wartościowe,

c)    udzielone pożyczki,

d)    inne aktywa finansowe.

Konieczność wykazania tych składników w bilansie wymaga utworzenia szczegółowych kont o takich właśnie nazwach w wyniku podzielności poziomej kont:

140 - Krótkoterminowe aktywa finansowe

150 - Odpisy aktualizujące wartość krótkoterminowych inwestycji.

W związku z powyższym;

aj w ramach konta J40 można utworzyć następujące konta szczegółowe:

141 - Akcje,

142- Udziały,

143-    Inne papiery wartościowe,

144-    Udzielone pożyczki, ¹⁵⁷ Rozważania w tym zakresie są zawarte w rozdziale III pkt 3 niniejszej pracy.

*_j0e aktywa finansowe,

I⁴⁵" inne inwestycje krótkoterminowe,

[dpf i| ^ta 150 - Odpisy aktualizujące wartość krótkoterminowych '^{v f8} tycji można utworzyć następujące konta:

Odpisy aktualizujące wartość akcji,

*2 - Odpity aktualizujące wartość udziałów,

* . __ odpisy aktualizujące wartość innych papierów wartościowych,

54 - Odpisy aktualizujące wartość udzielonych potyczek,

Ij5 - Odpisy aktualizujące wartość innych aktywów finansowych,

|56 - Odpisy aktualizujące wartość innych inwestycji krótkoterminowych.

Wymogi prowadzenia ewidencji analitycznej są identyczne jest w przypadku inwestycji długoterminowych, a w szczególności - długoterminowych aktywów

jjjinsowych.

I organizacją ewidencji inwestycji jest również powiązana sprawa ich wyceny przy czym jej zasady są zróżnicowane w zależności od charakteru inwestycji (długo* lub krótkoterminowe) oraz od momentu dokonania wyceny (tj. początkowej, bieżącej lub bilansowej).

Nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz inne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych, na dzień ich nabycia albo powstania, według ***** ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne.

Podstawą bieżącej wyceny, tzn. nie później niż na dzień bilansowy, jest więc miernik ceny nabycia lub ceny zakupu, przy czym przedmiotem wyceny na dzień nabycia jest każdy papier wartościowy. W przypadku jednak, gdy ceny nabycia jednakowych, albo uznanych za jednakowe, papierów wartościowych ze względu na podobieństwo ich rodzaju są różne, to ich rozchód wycenia się według wybranej przez kierownika przedsiębiorstwa metody:

a)    „pierwsze przyszło” - „pierwsze wyszło”,

b)    „ostatnie przyszło" - „pierwsze wyszło”,

c)    cen przeciętnych.

W przypadku długoterminowych papierów wartościowych cena ich nabycia może być w ewidencji zastąpiona wyższą ceną rynkową. Powstała w tym przypadku różnica powinna być odniesiona na kapitał z aktualizacji wyceny¹*.

Trzeba przy tym podkreślić, że ceną rynkową posiadanych przez przedsiębiorstwo papierów wartościowych jest zgłoszona na aktywnym rynku (np. giełdowy rynek regulowany) bieżąca oferta ich kupna.

^Ia Tzn. na konto - „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny długoterminowych aktywów finansowych".