BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (88)

IMS Aktywa iihntlawt

• nmo koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w.jakich znajduje się w dniu wyceny¹⁸.

Do iirasiidtiioncj, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu części kosz-tow ptviiv\luicłi zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część sta-łwh, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów |v.-\ tiominhiym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami W ty powych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, pr/y uwzględnieniu planowych remontów¹⁹.

W związku / powyższym do kosztów wytworzenia produktów nie zalicza się kos/rów będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produk-c* jnych i strat produkcyjnych.

Ponadto.

I    do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:

II    • ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzeniem pro-I duktu do postaci i miejsca, w jakich się znajdują na dzień wyceny,

•    sprzedaży produktów,

•    magazynowania wyrobów gotowych i półfabrykatów, chyba że po-

| niesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji._

lak rozumiany koszt wytworzenia jest podstawowym miernikiem wyceny produktów gotowych (wyrobów gotowych i usług).

Logiczną konsekwencją rozliczania fazy produkcji byłoby więc zmniejszenie kosztów tej fazy o wycenioną wartość produktów i przeniesienie tych kosztów, tzn, ich włączenie, do wartości składników rzeczowych aktywów obrotowych lub Jo kosztów uzyskania przychodów (w przypadku usług produkcyjnych). Powiązanie księgowe kont byłoby, w przypadku zakończenia procesu wytwarzania i przyjęcia wyrobów gotowych lub odbioru wytworzonych usług, następujące: a) przyjęcie do magazynu wytworzonych wyrobów gotowych i wycenionych w mierniku rzeczywistego kosztu ich wytworzenia:

Wn konto 600 Ifyroby gotowe lub konto 601 Półfabrykaty Ma konto 500 Produkcja podstawowa lub 530 Produkcja pomocnicza b) odbiór wykonanych usług:

Wn konto 710 Koszt własny sprzedaży

Ma komo 500 Produkcja podstawowa lub 530 Produkcja pomocnicza.

¹⁸ Przy kładów w budownictwie do kosztów bezpośrednich zalicza się - poza materiałami i robocizną bezpośrednio związanymi z wytworzeniem produktu - także koszty transportu i sprzętu.

'* Trzeba przy tym podkreślić, iż jest to tylko jedna z miar zdolności produkcyjnej i to miar ekonomicznymi charakterze.

przedstawione powiązanie księgowe między kontami kosztów produkcji oraz duktów jest możliwe w przypadku gdy znany jest rzeczywisty koszt wytwo-nią. Wysokość tego kosztu - i to także w odniesieniu do jednost- _Wy((M

■plóduktu - można jednak ustalić dopiero na koniec miesięcznego ^resu sprawozdawczego, tj. po zaksięgowaniu wszystkich kosztów ^prowadzeniu kalkulacji kosztów produktów. Natomiast przeka-

wyrobów

gotowych

pokouck

planowanym

• t. • . ■    ■ AflMnl/ nrtn I« /»    ma L amiaa MioaaaaifiMAoA

_zanie wykonanych produktów do magazynu lub do odbioru (sprzedamy) może mieć przecież miejsce nawet codziennie. Zależy to od długości cyklu produkcyjnego. Dlatego też, dla tego rodzaju rozliczeń nie można zastosować przy wycenie produktów miernika rzeczywistego kosztu wytworzenia, lecztrze-pi go zastąpić ceną ewidencyjną, wyrażoną np. miernikiem planowanego kosz-„wytworzenia.

Koszt planowany może się różnić od rzeczywistego kosztu wytworzenia.

Różnice między planowanym i rzeczywistym kosztem wytworzenia określa się mianem odchyleń.

W związku z tym:

planowany koszt wytworzenia plus (minus)

odchylenia od planowanego kosztu wytworzenia

równa się

rzeczywisty koszt wytworzenia

Ze względu na wycenę produktów w dwóch miernikach, tj. w mierniku planowanego kosztu wytworzenia i rzeczywistego kosztu wytworzenia należy zastosować do rozliczenia produktów z fazą produkcji konto Rozliczenie kosztów produkcji (o symbolu 580). Konto to ma charakter rozliczeniowy, tzn. jego saldo powinno się równać zeru. Dlatego też zamyka się to konto saldem dodatnich lub ujemnych odchyleń od kosztu planowanego, ewidencjonowanych na koncie Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów lub Odchylenia od konta planowanego problemów (o symbolu 620). Konto to ma charakter konta korygującego w odniesieniu do wyceny produktów.

Sposób wzajemnego powiązania tych kont charakteryzują następujące zapisy księgowe:

I. Przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu i wycenionych w mierniku planowanego kosztu wytworzenia:

Wn konto 600 H\roby gotowe

Ma konto 580 Rozliczenie kosztów produkcji