BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (47)

' Aktywa trwał?

080-5 - Koszty pośrednie budowy 080-6 - Koszty pośrednie montażu 080-7 — Koszty pośrednie ulepszeń

Wprowadzenie kont kosztów o charakterze pośrednim jest tym spowodowane, ie na kontach od 080-1 do 080-4 włącznie ujmuje się w pierwszym etapie ewi-dencji tylko koszty bezpośrednie.

Do kosztów bezpośrednich zalicza się wartość zużytych materiałów bezpośrednich. wartość wykonanych siłami własnymi i obcymi robót budowlanych, wartość robocizny bezpośredniej (wraz ze składnikami na ubezpieczenia społecz-ne i innymi świadczeniami na rzecz pracowników), koszty pracy sprzętu i urządzeń oraz środków transportu, a także i inne koszty powiązane tylko z danym obiektem.

Do kosztów pośrednich (wspólnych) zalicza się natomiast:

• koszty przygotowania terenu pod przyszłą zabudowę, budowy tymczasowych dróg dojazdowych, a także koszty założeń techniczno-ekonomicznych budowy,

• koszty studiów i pomiarów geodezyjnych i badań geologicznych,

• koszty nadzoru budowlanego, autorskiego itp.,

• inne koszty o charakterze ogólnym, których nie można przypisać wprost do realizowanych obiektów.

Koszty pośrednie rozlicza się na poszczególne obiekty za pomocą przyjętego przez przedsiębiorstwo wskaźnika (klucza) narzutu._

Wskaźnik (klucz) narzutu ustala się według następującej formuły:

Rozliczanie suma kosztów pośrednich do rozliczenia

kosztów - x 100

pośrednich podstawa odniesienia⁷⁸

Propozycja stosowania trzech kont szczegółowych dla ujęcia kosztów pośrednich środków trwałych w budowie jest tym uzasadniona, że koszty pośrednie powinny być rozliczone na poszczególne zadania tak, aby stanowiły miarodajną podstawę do ustalania wyceny przyszłego obiektu inwentarzowego w jego wartości początkowej. Wychodzi się przy tym z prostego założenia, że koszty pośrednie muszą mieć ścisły związek z danymi środkami trwałymi. Charakteryzuje to następujący przykład.

¹⁸ Tą podstawą mogą być koszty bezpośrednie poszczególnych obiektów, powierzchni budynków. cena zakupu maszyn i urządzeń itp.

Przykład

Przedsiębiorstwo realizuje następujące zadania budowlane; a) budowę budynku administracyjnego, którego koszty bezpośrednie wyraziły się kwotą 800 000 zł (konto 080-1),

Ib) budowę magazynu, którego koszty bezpośrednie wyniosły 200 000 zł (konto: 080-1),

c) ponadto zakupiło dwie tokarki o wartości wynikającej z faktur, w łącznej kwocie 120 000 zł, a koszty montażu - 30 000 zł (obu tokarek) - konto 080-2.

Budowę budynku i magazynu sfinansowano z kredytu bankowego, a zapłacone odsetki od kredytu, odniesiono na konto 080-5 Koszty pośrednie budowy, wy-I niosły 50 000 zł.

Koszty transportu tokarek odniesione na konto 080-6 Koszty pośrednie montażu wyniosły 20 000 zł.

W związku z zakończeniem budowy i montażu dokonano rozliczenia kosztów pośrednich i przekazano środki trwałe do używania na podstawie dowodu OT.

Rozwiązanie

Łączne koszty środków trwałych w budowie, ujęte na koniec zbiorczym 080, wynoszą 1 220 000 zł, w tym koszty bezpośrednie wyrażają się kwotą 1 150 000 zł, a koszty pośrednie - 70 000 zł (w tym koszty pośrednie budowy - 50 000 zł i koszty pośrednie montażu maszyn - 20 000 zł).

Podany przykład wskazuje na potrzebę szczegółowego ewidencjonowania kosztów pośrednich w powiązaniu z podstawą ich powstania, tj. z rodzajem i charakterem wykonywanych prac. Gdyby bowiem zastosować podział łącznych kosztów pośrednich, to koszty bezpośrednie obu budynków byłyby obciążone kwotą 60 900 zł z tytułu narzutu kosztów pośrednich, a koszty bezpośrednie maszyn - kwotą 9 100 zł z tytułu narzutu kosztów pośrednich. A zatem zarówno wartość początkowa budynków oraz tokarek byłaby zniekształcona,

W przypadku stosowania zasady powiązania kosztów pośrednich z charakterem robót ustalenie wartości początkowej poszczególnych obiektów inwentarzowych będzie następujące:

a) wyliczenie wskaźnika narzutu kosztów pośrednich budowy w stosunku do ich kosztów bezpośrednich 50 000

- x 100 = 5%,

1 000 000

b) obciążenie budynku administracyjnego narzutem kosztów pośrednich (Wn konto 080-1, Ma konto 080-6)