BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (49)

90

*+- inwestycje

4.1. Pojęcie inwestycji i ich klasyfikacja

Definicja

inwestycji

w UoR

/ Przez inwestycje rozumie się aktywa nabyte w celu osiągnięcia ko-I rzyści wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyska-I nia z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zy-| skach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości, które nie są użytkowane przez przedsiębiorstwo, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści¹._ J

W przedstawionej definicji określa się:

•    charakter inwestycji, (są nimi składniki aktywów),

•    sposób pozyskania, którym jest droga nabycia,

•    cel nabycia, którym jest osiągnięcia korzyści z tytułu przyrostu wartości, odsetek, dywidend i innych pożytków,

•    podział inwestycji na dwie zasadnicze grupy, a mianowicie na aktywa finansowe oraz aktywa niefinansowe (nieruchomości inwestycyjne).

Podana definicja nie zawiera również przedmiotowego ograniczenia, a podstawowym celem zaliczenia danego składnika aktywów do inwestycji jest przynoszenie w przyszłości korzyści ekonomicznych. Jest to jednak bardzo ogólne stwierdzenie, gdyż przynoszenie korzyści ekonomicznych jesl podstawową cechą każdego składnika aktywów. W przypadku inwestycji ich osiągnięcie ma jednak bezpośredni związek z celowym wydatkiem (np. lokata pieniędzy w celu uzyskania przychodów z wynajmu mieszkań, jeżeli oczywiście ten wynajem nie jest elementem podstawowej działalności operacyjnej przedsiębiorstwa ).

Użyte określenie „lokata” ma też szerszy zakres, gdyż inwestycja może przyjąć również formę wierzytelności, wyrażonej w mierniku pieniężnym w kwocie należnej do zwrotu wraz z odsetkami (np. w przypadku udzielonej pożyczki długoterminowej) bądź formę udziału w kapitałach innych jednostek (tzn. nabycie akcji i udziałów reprezentujących prawa własności inwestora do aktywów netto jednostki, w której dokonano takiej lokaty). Niektóre z inwestycji mają więc cha-

raktcr czysto finansowy, inne mogą mieć postać materiainą (jak np. grunty, budynki, kamienie sziachetne, kruszce, dzielą sztuki).

Przedstawiona definicja inwestycji wymaga jeszcze dodatkowego komentarza do zawartego w niej określenia „aktywa nabyte". Takie sformułowanie należałoby interpretować dosłownie tzn., że do inwestycji zalicza się tylko te składniki aktywów (np. budynki), które zostały nabyte od ich dysponenta (właściciela). Można by jednak interpretować to określenie w sposób rozszerzający jego rozumienie, gdyż wyraz „nabycie” mógłby być utożsamiany z pozyskaniem (nabyciem) wytworzonego we własnym zakresie składnika aktywów, oczywiście w przypadku jeżeli jego przeznaczenie pozwala na zakwalifikowanie go do inwestycji. Na taką interpretację pozwala Międzynarodowy Standard Rachunkowości 40 - „Nieruchomości inwestycyjne”, w którym określa się je w sposób następujący²:

„Nieruchomość inwestycyjna, to nieruchomość (grunt, budynek, część budynku lub też oba te elementy), którą właściciel traktuje jako źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje w posiadaniu ze względu na przyrost ich wartości bądź obie te korzyści, przy czym nieruchomość taka nie jest:

a)    wykorzystywana przy produkcji, dostawach towarów, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych, ani też

b)    przeznaczona do sprzedaży w ramach zwykłej³' działalności jednostki.

Jak już uprzednio podkreślono do nieruchomości inwestycyjnych zalicza się nabyte grunty i budynki. Zgodnie MSR-40 do nieruchomości inwestycyjnych można m.in. zaliczyć:

•    grunt utrzymywany w posiadaniu ze względu na długoterminowy wzrost jego wartości, a nie w celu sprzedaży w krótkim okresie w ramach zwykłej działalności jednostki,

•    grunt, którego użytkowanie pozostaje aktualnie nieokreślone⁴,

•    budynek, którego jednostka gospodarcza jest właścicielem (lub nabyty przez jednostkę w ramach leasingu finansowego), oddany przez jednostkę w leasing operacyjny na podstawie jednej lub większej liczby umów.

Z powyższych postanowień wynika jednoznacznie, iż podstawowym czynnikiem umożliwiającym zakwalifikowanie składnika aktywów do inwestycji jest

1

ⁿ Patrz art. 3 ust. 1 pkt 17 UoR.

2

   Por. MSR-40 w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości 2001, wydanych za zgodą 1ASCF, przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2002 r„ s. 1146.

3

   Tzn. statutowej - przypis autora.

4

   Jeżeli jednostka nie określiła, iż będzie użytkowała grant jako nieruchomość zajmowaną przez właściciela lub po krótkim okresie przeznaczy go do sprzedaży w ramach zwyktej działalności gospodarczej, to uznaje się, że grunt ten jest utrzymywany w posiadaniu ze względu na wzrost jego wartości.