CCF20071022016

272 Psychologia rodziny: teoria i badania

1)    uczucie — wrogość,

2)    swoboda — ograniczanie,

3)    lękowe wychowywanie - spokojne, wychowywanie,

4)    niespokojne - spokojne traktowanie zachowań związanych z płcią dziecka (low-high sex anxiety),

5)    wysokie — niskie karanie fizyczne.

ciepło

Rys. 3.2. Model postaw rodzicielskich według Beckera (pierwsza wersja)(Plopa, 1983)

W. C. Becker uważał, że owych pięć czynników jest wspólnych zarówno dla zachowań matek, jak i ojców, oraz twierdził, że czynniki 4 i 5 są „niedoskonałym odbiciem pierwszych trzech”. Zwrócił także uwagę na brak istotnej korelacji między czynnikiem 2 i 5, co świadczy, zdaniem autora, o braku współzależności między rodzicielskim karaniem a ograniczaniem swobody. Rodzice o postawie ograniczającej nie muszą być jednocześnie karzącymi i odwrotnie. Niewłaściwe postawy wobec dziecka mogą przejawiać się na dwóch drogach: przez częste stosowanie kar fizycznych (czynnik SI lub nr/r? cfawionir-    wfęly Wymactnr! fczynrfik    ----' prowadzania analiz interkorelacyjnych Becker zauważył, że uzyskane czyr niki nie są niezależne: czynnik 1, 3 i 5 są powiązane ze sobą, jak też czynni 2 z 4. Tak więc kochający, uczuciowi rodzice ujawniają tendencję do spor tanicznego, spokojnego, pozbawionego kar fizycznych traktowania swyc dzieci, w przeciwieństwie do rodziców wrogich, którzy zachowują się nic spokojnie, lękowo i opierają dyscyplinę na częstym stosowaniu kar fizycj nych. Zdaniem Beckera, owych pięć wyodrębnionych wymiarów może by zredukowanych do dwóch metawymiarów:

1)    ciepło — wrogość,

2)    swoboda — ograniczanie.

W następnych studiach Becker dążył już do uzyskania niezależnych o siebie wymiarów rodzicielskiego zachowania. W wyniku odpowiednich anali czynnikowych wyodrębnił trzy niezależne czynniki:

1)    ciepło — wrogość,

2)    spokojne — lękowe traktowanie,

3)    ograniczanie — swoboda.

Zaletą ich jest to, że każdy z nich daje informacje jedyne, niesprowc dzalne do pozostałych. Przedstawił je Becker w postaci trzech linii proste padłych do siebie, reprezentujących osie trójwymiarowej przestrzeni.

Z kombinacji poszczególnych wymiarów można utworzyć osiem ekstre malnych typów rodzicielskiego zachowania, które mogą być przedstawion w postaci ośmiu małych sześcianów zawartych w jednym dużym (rys. 3.3