DSC03323 (4)

90 Hinduizm

Suttee czy sati?

Brytyjczycy i Francuzi potępiali suttee, które pojmowali jako „palenie wdów”, uznając je za nieludzkie. Doniesienia podróżników zaalarmowały ich rodaków w Europie o okrucieństwie tego zwyczaju. Akwaforta z misjonarskiej relacji Jamesa Peggsa przedstawia dwóch europejskich obserwatorów, którzy odwracają wzrok od sceny, oraz agresywnych hindusów trzymających w rękach miecze i podsycających płomienie. Płonąca na stosie kobieta jest przedstawiona jako bierna, błagająca wzrokiem o pomoc ofiara.

Jednakże sań nie było rozumiane w ten sposób przez hindusów, którzy je popierali. Słowo sań w istocie oznaczało „cnotliwą kobietę”, oddaną żonę, która postanowiła zwyciężyć śmierć, stając się boginią, czyli sań mata. Chociaż praktyka ta nie była szeroko rozpowszechniona, występowała' dość regularnie w XVIII wieku w północnych regionach¹ Indii, gdzie uznawano ją za właściwy wybór dla owdowiałych kobiet z wyższych kast. Podczas gdy popierało ją wielu ortodoksyjnych hindusów, byli też inni, którzy ją odrzucali* przede wszystkim Ram Mohan Roy, który prowadził aktywną kampanię na rzecz jej zniesienia. Brytyjczycy niechętnie*,^ ingerowali w religijne sprawy hindusów i zachowywąM wstrzemięźliwość, ale ostatecznie, w roku 1829, uchwalili^ ustawę zakazującą tej praktyki.

Jednakże nie jest łatwo delegalizować popularnie wierz©* nia i zwyczaje, tak więc od czasu do czasu zdarzały się poje^-dyncze przypadki samospalenia kobiet. W 1987 roku we wsi Deorala w Radźasthanie młoda kobieta, Roop Kanwar, zginęła na stosie pogrzebowym swego męża i wokół sań po- i nownie wybuchł spór. W obronie czynu Roop wystąp ili:$ej rodzina, inni mieszkańcy wsi oraz wielu przywódców, którzy twierdzili, że był to jej własny wybór. Liczne kobiety w Indiach pytały jednak: „Która kobieta zechciałaby umrzeć taką śmiercią? Czy to był rzeczywiście jej własny wybór, czy naF

Hinduizm, kolonializm, modernizm 91

_Roop wywierano presję, aby wstąpiła na stos?”. Popierający san hindusi twierdzili, że jego krytycy są zwolennikami laicyzacji, przejmującymi resentymenty kolonizatorów. Ci, którzy sprzeciwiali się sad, nie przyznawali się do antyhindus-jach uczuć, podkreślając, że ich niechęć budzi jedynie nieludzka w stosunku do kobiet praktyka, dla której nie można znaleźć w istocie żadnego uzasadnienia w świętych tekstach.

teizm, którego korzenie, jak wierzył, znajdowały się w upani-szadach i Brahmasutrach. Na terenie Samadźu zakazane były wizerunki bogów i bogiń oraz oddawanie im czci. Przyglądając się temu ruchowi oraz licznym pismom Ram Mohana Roya z perspektywy czasowej, można w nich zauważyć wpływ, jaki wywarty na jego myśl zarówno islam i chrześcijaństwo, jak i adwajtcnuedanta. Uderzający jest również sposób, w jaki głosił swoje idee. Będąc prawdziwie nowoczesnym Indusem, wykorzystywał wszystkie współczesne środki, które miał do swojej dyspozycji: drukował ulotki, wydawał gazety i pisał petycje dotyczące praw obywatelskich.

Hinduizm w ofensywie

Re for mistyczny trend wywołany przez Brahma Samadź trwał nadal, szczególnie za sprawą kampanii podejmowanych przez późniejszego przywódcę ruchu Keshaba Chandrę Sena (1838-1884), który poszedł jeszcze dalej w poszukiwaniu! rozwiązania kwestii kobiecych, postulując ponowne małżeństwa wdów. Inni dziewiętnastowieczni działacze występowali z podobnymi wezwaniami. Dayanan-da Saraswati #824-1883), który w 1875 roku założy! ruch Arja Samadź, podkreślał istnienie wedyjskiego partnerstwa religijnego mężczyzn i kobiet oraz znaczenie edukacji kobiet On oraz inni powoływali się na przykład wielkich debat w upaniszadaeh»'^w IgM ^ucze8tniczyły kobiety.