Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (177)

IV. IJraniai

Jeny S/nnluiWki; fotografii. 1923

symbolizm 'kierowany byl h i% tendencji, symbole Szanis*iłę wypierały «f w wielkich i OąnQ ków. jeśli « nosłrojowokł gfaŁ polskiej dominowały pila i im nota, u Szaniawskiego role (kpa jęły żart i marzenie. Co agą powiedzieć można, k miki fabrykowana po Iroize ai

polskiej licencji. Szanuaifaitro — przeciw Młodej Polsce abm alakujac jej sziucaott jpylią jej. przebrzmiała już w jcp>mt maniu, poety ckość I pipa* poety ckość nowa. poJcgajttą « bezinteresownym przeżyciu (Bacznym, postawie ludycznej, (co nacji (ym. co inne. egzotjok niepoważne, nie mogące się pan icić w zdroworozsądkowej jton Inna sprawa, że działo « ta tylko w pierwszym oliwie j®

twórczości: później—aidcym Szaniawskiego spoważniała. Inna leź sprawa, że i owa przekorna poctydw imała swoje młodopolskie antecedencje: w poezji Staffa mianowicie.

Do momentu wybuchu drugiej wojny światowej Szaniawski łupnął II ■! (z których jedna. Krysia, zaginęła) i parę słuchowisk radiowych. Najwiękn oasilcnie jego twórczości dramaturgicznej (której, jak wiemy, selunkruh twórczość prozatorska) przypada na lata 1920-1925. kiedy to — popiu&nc wystawionym już w r. 1917 Murzynem (prwdr. 1958) — na 'Cenach mm polskich pojawiły się sztuki: Papierowy kochanek (wyU. 1920). lut (ijt 1921). LekkoJuch (wyu. 1923). Ptak (wyst. 1923) i Żeglarz (wyrt. l92S).r«t

sztuk następnych powstawało już w większych odstępach czasu: AdHohiiW 1929, Fortepian 1932, Most 1933. Krysia 1935, Dziewczyną : latu 1939 Ów rozrzut w czasie: przewaga pierwszego dziesięciolecia, przede wupM zaś fakt szczególnego zagęszczenia dramatów w pierwszej poło»K tu d/iestych — w najogólniejszym zarysie zbiega się z chronologii dnna Witkacego. Jeśli przypomnimy jeszcze nazwiska Karola Huberta Hau**** tluego (Miłosierdzie 1920. Strasyie dzieci 1922. Zmanuydnuame 1923.

406 Antythryn 1925). Jerzego Hulewicza, którego cała twórczość dranuljc*

aria sic w tym fcilkuleciu. i — jmfc wszystkim - Stefana Żerom-itiego, uznać wypadnie. że pierw ta petowa Ul dwudziestych Mano-*i okres szczególnie bogatego i wielostronnego rozwoju polskiej ihmturfB. Rozwoju przy tym wy-jytttno ‘kontrastowanego wew-sfWftie 7-»UłKM zestawienie:

Witkiewicz — Szaniawski, dwa ranie Noki dramatów, dwa nuj-hjrJriij konsekwentne d/ieła lego ebew. maże posłużyć jako przy-Ual toeguoowej anty nomicznotci.

Icdij jaskrawiej występującej na dmonajch przez obydwu piony IroAów estetycznych: trudno | iMntjor niż te. którymi szokuje Whtec). trudno o łagodniejsze od (jd.które dozuje Szaniawski W pierwszym okresie jego twór* auici przeważa schemat następnik fłiwincjonalnę. nieco zatęchłe _{)eny Su}na*iki. Tran RooMiutfci» W«rrai™, łjci: miłego miasteczka zamącu 192). Siffsii Jirm/ i Joba Ootrai ibudrai

ufle jakiś przybysz / diamctrulnie sdnbennego iwiuta: poezji, fanta-

9. mobody. niekiedy sprawca lub. juk w wypadku Lekkoducha. propagator lUndihi czy wręcz — zabawowej, feerycznej — rewolucji Ów reprezentant ioezji życia jest z reguły miody (symbolizuje bowiem także walkę pokoleń), aura. jak 1 aranżowane przezeń wydarzeniu, nieco dziecinny (krytyka rouwiłla tc komedie t malarstwem Wojtkiewicza), /uzwyciaj obłaskawiony.

» —ejszym czy większym stopniu tracący swą poetycką moc — przez ■fek Rrccz toczy się w trybie komediowym, niekiedy potrąca o żartobliwą innie, a w Ptaku — o baśń nawet. Poczucie artystycznego taktu, jakim itotnski rozporządzał w rzadko spotykanym stopniu, sprawia, że prze-cii Bawienie tych dwu światów nie prowadzi nigdy do łatwej, sentymentalnej (Mycaofci: niemałą rolę odgrywa tu dystans wytrawnego humoru i subtelnej miii. z jakimi pisarz traktuje swoich bohaterów, niemałą leż — celność ubwwmych przezeń, w duchu lekkiej i życzliwej karykatury, portretów WtMopcznjch. pojedynczych i zbiorowych. ^41,7