FB IMG820933582631881

-M't pvxl.u'\ energii, piw zalecanych

Takie udział) inukioskłiuiników w dziennej |j»v'|t |'v'killUH'\U'i powodują jo i wysoki) kaloryc/ność prowadzącą do otyłości,

/o względu vUi/:) zawartość w posiłkach cholesterolu (430 mg), białka *wicr/^ccgo t powyżej S0% dziennego s)X^ycii)) i iłns/v*/u ogółem (47% energii), w twn nasyconych kwasów tłuszczowych (14% energii), diety Polaków są minżdŻYCorudne.

Jednocześnie niska podaż węglowodanów /łożonych powoduje niedobory witamin grupy B (B,, B,, B₆), witaminy C oraz błonnika. Niedobory witaminowe najczęściej nie mają charakteru klinicznego i manifestują się jedynie jako niedobory biochemiczne.

Mimo tego niedobór witaminy C (i zwiększona ilość tłuszczów) powoduje spadek odporności, zmniejszenie wykorzystania żelaza z. pożywienia, zaburzenia reakcji rodoks (glutation, cytochrom C), nasila procesy peroksydacyjne, zaburzenie syntezy tkanek włóknistych, zmniejsza odporność na czynniki środowiskowe (nitro/oaminy. metale ciężkie). Witamina C nie jest magazynowana w organizmie, stąd jej prawidłowa podaż z żywnością jest szczególnie istotna.

Niedobory witamin grupy B nabierają znaczenia zwłaszcza przy dużej podaży tłuszczu, białek zwierzęcych i cukru. Witaminy B,. B, i działają najskuteczniej łącznie. Biorą udział w prawidłowej przemianie węglowodanów: B, - przemiana ketokwasów, przeciwdziała gromadzeniu się kwasu mlekowego, B. przemiana glukozy i aminokwasów, B_(l - glukoneogeneza, bierze udział w krwiotworzeniu (przeciwciała, krwinki czerwone).

Istotna dla zapewnienia homeostazy organizmu jest prawidłowa podaż biopierwiastków. Należą one do czynników warunkujących stan równowagi dynamicznej ustroju, wpływają na równowagę wodno-elektrolitową (—>osmotyczną), kwasowo-zasadową, aktywność enzymów i witamin, właściwy przebieg procesów metabolicznych, zachowanie normalnej pobudliwości nerwowo-mięśniowej oraz utrzymują prawidłową budowę tkanek. Wskazuje się na rolę niektórych składników mineralnych w powstawaniu miażdżycy.

Zachowanie odpowiednich proporcji w spożywanej żywności, np. między Na i K, Ca i P, Ca i Mg, jest bardzo istotne. Proporcje te zależne są od naturalnego składu produktów spożywczych, ale mogą ulec istotnym zmianom na skutek nieprawidłowego doboru artykułów spożywczych i wzajemnych oddziaływań między składnikami pokarmowymi. Tak np. zwiększona podaż soli, cukrów (sacharozy), białek i tłuszczów zmniejsza wykorzystanie Se, Zn, Ca, K, zaburzając proporcje między nimi, jak również pozostałymi biopierwiastkami (wpływając np. na równowagę wapniowo-fosfora-nową).

Wskazuje się na istotną rolę Zn i Cu i proporcje między nimi w profilaktyce miażdżycy. Wzrost zawartości Zn i spadek Cu w CRP sprzyja niedokrwiennej chorobie serca. Niedobory miedzi prowadzą do niekorzystnych zmian w ustroju, jak np. zaburzenie procesu mineralizacji kości, niedokrwistość, zaburzenia w układzie krążenia. Zbyt wysoki (powyżej 6) iloraz Zn:Cu w polskich racjach pokarmowych skorelowany z niską podażą wapnia i nie-

220