filozofia egzamin9

362 l'l ATONI ODKRYCIE TRfl| co ^

w rozmaiły

m zwłaszcza u

zależnych, wyszedł znacznie poza horyzonty wyznaj 11 Platona, ale jego przesłanki i początki znajdują się u Dialektyka bowiem powstała w kręgu myśli elcackic. ^ u Zenona, ale w ramach myśli starożytnej swój Miie ti Plama, Zobaczymy, że sam Arystoteles ₀ Ak w świetle własnej logiki. Nabierze ona wprawdzie pon^-szego oddechu w neoplatonizmie, gdzie zostanie interesują % dzo znacznie rozwinięta, ale nie osiągnie już lego Hf| i paradygmatycznego rozmachu oraz wagi, jakie ma u l^/S Widzieliśmy, że spoza rozmaitych możliwych interpretacj i ktvki platońskiej wylania się jej wyraźne oblicze. Opiera

bowiem właśnie na pierwszych i najwyższych zasadach i wy^.¹z nich bipolarnej strukturze rzeczywistości. Stanowi ten g® znawczy, który jest w stanie zebrać synoptycznie wiele |2! w jedno (ev) i jednocześnie - jak to wyjaśniliśmy i udotom^¹

liśmy wyżej - w diairetycznym rytmie rozłożyć jedno na wiele Dialektyka z jej postępowaniem synoptycznym i diairet^ jest dla Platona najwyższym zmienią myślenia i fuiukon* każdej zdolności i mocy działania; w tym sensie jest także ^ cecłuf intelektu boskiego i jego działania.

7) Dokładnie w tym sensie należy rozumień upodobnienie^ do Boga* (ófwtOKjię fieffl)¹¹, to znaczy wysiłek, by «upodobnićsiędo Boga w takiej mierze, w jakiej jest to dla człowieka możliwej ooov 8t>vatóv otvOpd)n:o) ófiotoOoDot Om)¹², o czym mówi Płatno (i do czego wielu się odwoływało we wszystkich epokach |i& punktów widzenia).

Tak więc naśladować Boga znaczy dła Platona tyle, co ^ wiedzę i zdolność urzeczywistniania jedrwści-w-wielości, Mety posiada w sposób paradygmtyczny. ^{1 2 3}

, j_c to zdobycz w zakresie poznania, mocy i działania pra-1 * ^^nowi najbardziej znamienny ryg całej myśli platońskiej B^eJj₍j|₁ jej elementów składowych: metafizycznych, gnozeolo-i^e^czno-rehgijnych i politycznych. jiAmdwigc, naśladowanie Boga jest dojściem do tego, by tak rtozi^- M² i^csl ^^iara wszystkich rzeczy, i tak samo jak on jjk² ^ ją w praktyce do wszystkich rzeczy.

$|f ■

l#ę j duchowym, Jednak tutaj aporie, w które się wikła, są Biorą się one z irytującego dualistycznego sposobu, w jaki

Wielkość platońskiej koncepcji człowieka polega na wspama-stawieniu dowieka jako natury o dwóch wymiarach, ma-

-ij *"y ^-----------/-----o- -r-----’ i—

^ n przeciwstawia sobie duszę i ciało (nie przeciwstawia nato-I P^dei rzeczom: dusza jest więźniem ciała, podczas gdy idea nie ""h nie jest więziona w rzeczy, której jest ideą. lecz jest przyczyną, f. j p^awą samej rzeczy), a w ciele widzi zło i jedynie cień ^ ieka. Koncepcja ta prowadzi do nadmiaru rygoryzmu, który graniczy z paroksyzmem.

Cb więcej, od głoszonego wprawdzie na poziomie intuicyjnym fotonie odkrycia, że życie jest święte i nie można go z żadnego [ Jjj; odbierać, ponieważ nie jest ono naszą własnością, lecz Łością bogów, Platon odchodzi w Państwie, głosząc - jak to wdarliśmy - konieczność zabijania kalek oraz chronicznie i nieułe-jpldie chorych. Dopuszczenie tego bulwersuje tym bardziej, że Platon nie przestawał powtarzać, że dowiekiem jest jego dusza ja; zło ciała nie dotyka duszy. Jednak absolutną wartość życia (gibkiego da się adekwatnie uzasadnić jedynie wtedy, gdy się je bezpośrednio odniesie do Absolutu i z nim się je zwiąże: to jednak gt udało się żadnemu Grekowi z powodów, które będziemy mieli okazję pokazać później. ^{4 5 6 7 8}

Por. Reale, Plaione, passim.

Teajiet, 176b.

Państwo, X, 613 b; W. Witwicki.

Inne wielkie osiągnięcie Platona polega na niezwykłe umie

jętny pokazaniu znaczenia piękna: piękno, jego zdaniem, w sposób

wręcz wyjątkowy odsłania prawdę, ponieważ jest «wyrażnym obra

zem* tego co inteligibilne (Piękna w nim samym, a zatem Dobra,

oyli Zasady wszystkich rzeczy).