104
7. GRUPY NA ODDZIAŁACH SZPITALNYCH
W niniejszym rozdziale omówimy te trzy kroki na przykładzie grupy szpitalnej dla pacjentów z ostrymi zaburzeniami (1). Tego rodzaju grupy prowadzi się na oddziałach psychiatrycznych dla dorosłych; ich uczestnikami są pacjenci hospitalizowani z powodu najróżniejszych ostrych objawów - od tendencji samobójczych, przez psychozy, do zachowań niekontrolowanych. By w tych warunkach prowadzić skuteczną terapię grupową, trzeba radykalnie zmodyfikować stosowane techniki.
Terapeuta musi zacząć od wnikliwej oceny warunków, w jakich przyjdzie mu pracować: określić, które z ograniczeń, z jakimi się zetknie, z natury rzeczy należą do sytuacji, a zatem znajdują się poza jego kontrolą, a które mają charakter zewnętrzny, można je więc zmodyfikować.
Ograniczenia wewnętrzne, z natury rzeczy właściwe warunkom ostrego oddziału psychiatrycznego - a więc takie, nad którymi terapeuta nie ma kontroli - to szybka rotacja pacjentów (wielu pacjentów będzie obecnych tylko na jednym spotkaniu grupowym!) oraz ostry stan i zróżnicowanie zaburzeń hospitalizowanych pacjentów. Ponadto rotacja personelu w oddziałach szpitalnych często wyklucza ciągłość w prowadzeniu grupy (Tabela 1).
Ograniczenia zewnętrzne wynikają z braku administracyjnego wsparcia dla terapii grupowej. Polityka oddziału może, na przykład, polegać na planowaniu grup raz lub dwa razy w tygodniu, przeznaczaniu na nie bardzo krótkiego czasu, nieprzydzielaniu stałego terapeuty, powierzaniu prowadzenia grupy osobom niedoświadczonym albo zabieraniu pacjentów z grupy. Terapeuta, który ma prowadzić grupę na oddziale szpitalnym, musi zacząć od kampanii na rzecz stworzenia możliwie najlepszych do tego warunków. Musi pozyskać wsparcie personelu administracyjnego i medycznego, żeby mieć gwarancję, że terapia grupowa będzie integralną częścią programu terapeutycznego oddziału, że czas na grupę został wyznaczony tak, by wszyscy pacjenci mieli możność uczestniczenia w niej, oraz że dysponuje odpowiednio wyposażonym pomieszczeniem. Należy przekonać członków rady programowej o skuteczności i wadze terapii grupowej -jeśli trzeba, za pomocą wyników badań.
Trzecim czynnikiem, który wywiera wpływ na terapię grupową prowadzoną w szpitalu, jest środowisko oddziału - szerszy ekosystem, w którym mieści się grupa. W systemie tym występują procesy równoległe, a napięcia związane z życiem na oddziale - czy to między pacjentami, pacjentami a personelem, czy wśród personelu - wracają jak bumerang do grupy. Na przykład bratobójcza