ZESTAW XXIII.
1.Panowanie Pepina Krótkiego.
Sukcesy Karola Młota utrwaliły na tyle jego pozycję, że mógł się ważyć nie tylko na przekazanie swoim synom stanowiska majordoma. ale nawet podział między nich terytorium państwowego. Po paru latach władza znalazła w rękach młodszego z synów, Pepina Krótkiego, który postanowił wykorzystać tę okoliczność dla pozbawienia Merowingów tronu. Zdawał sobie wszelako,sprawę z niechętnych reakcji możnych, jaką wywoła ten krok.Zwrócił się więc co papieża Zachariasza o rozstrzygnięcie. W obliczu gdy sytuacja Papiestwa była trudna i zagrażali mu Longobardowie, papież orzekł o detronizacji dynastii merowińskiej (obcięto im włosy - symbol siły i ich ostatniego przedstawiciela Hilderyka osadzono w klasztorze). W 751 korona spoczęła na skroniach Pepina. Nowy król Franków, zwracając się do Rzymu, nie przypuszczał zapewne, że tak szybko przyjdzie mu spłacić zaciągnięty dług wdzięczności. Przesądziła o tym jednak sytuacja na Półwyspie Apenińskim. Oto bowiem papież Stefan II, zagrożony w swej siedzibie przez Longobardów, po wstępnej wymianie listów udał się na zaproszenie Pepina późną jesienią 753r. do Galii, aby prosić tam o pomoc. Sprawa wojny interwencyjnej przeciwko Longobardom, o którą zabiegał papież, nie była jednak wśród Franków popularna. Wiele też wysiłku kosztowało Pepina, aby przekonać możnych o jej konieczności. Do wyprawy doszło ostatecznie latem 754 r. W ciągu krótkiej kampanii Longobardowie zostali rozgromieni Wówczas to Pepin, realizując plan związania ze sobą Papiestwa, przekazał zdobycz Stefanowi II w charakterze władcy świeckiego. W ten sposób powstało oficjalne Państwo Kościelne. Longobardowie po wycofaniu się Pepina znowu zaczęli napierać na Papiestwo co zmusiło Pepina do kolejnej interwencji do Italii. Toteż w 756 r. armia Franków wkroczyła ponownie do Włoch i zmusiła Longobardów, mimo rozpaczliwej obrony, do kapitulacji. Wyprawy przeciwko Longobardom były przyjmowane nieżyczliwie przez Franków, ale przeciwko Saracenom owszem. Arabów udało mu się wyprzeć za Pireneję, dzieki czemu Akwitania po blisko stu latach powróciła do państwa Franków. Rozluźniły się natomiost stosunki z Bawarią.Umocnionemu przez Pepina państwu zagroziło poważne niebezpieczeństwo z powodu podziału, jakiego na łożu śmierci (768) dokonał on między dwóch synów - Karolmana i Karola .
2.Sytuacja wewnętrzna i polityka zagraniczna Węgier od XI do schyłku XIII wieku.
Wpływy Cesarstwa w XI w. sięgnęły i na Węgry, gdzie Wpływy cesarstwa w XI w. sięgnęły i na Węgry, gdzie Henryk III wykorzystał walki o tron między następcami św. Stefana do narzucenia, w zamian za poparcie, swego zwierzchnictwa Piotrowi Wenecjaninowi, a potem jego następcy Andrzejowi I. Po śmierci Andrzeja w walce ze stronnictwem antyniemieckim wojska cesarskie wprowadziły w 1063 r. na tron jego syna Salomona, żonatego z siostrą Henryka IV. Dalsze walki między Salomonem a jego przeciwnikami — Gezą i Władysławem, splotły się z konfliktem cesarsko-papieskim. Cesarz, zajęty własnymi sprawami, nie mógł pomóc swemu protegowanemu, Władysław utrzymał się na tronie, a Salomon umarł na wygnaniu. Raz jeszcze zaatakował Węgry Henryk V (l 108), został jednak odparty ze znacznymi stratami i Węgry utrzymały niezależność. W XII w. królestwo węgierskie przeżyło okres potęgi, przyłączając Chorwację, tocząc walkę z Wenecją o miasta dalmatyńskie i usiłując opanować Ruś Halicką. Przejściowym niebezpi-eczeństwem dla Węgier była ekspansja cesarzy bizantyjskich z dynastii Komnenów. Upadek Komnenów zlikwidował to niebezpieczeństwo, a Węgry za panowania Beli III (1172—96) osiągnęły szczytowy okres pomyślności. Proces feudalizacji także ogranął w pełni wszystkie kraje Europy Środkowej i w tym Węgry. Wolnych chłopów było coraz mniej, a możnowładztwo zyskiwało sobie coraz większe wpływy w państwie - takie zjawiska szybko wspomogały procesy odśrodkowe, co stało się w Polsce i Czechach, a nawet w pewnym stopniu choć niewielkim stopniu na Węgrzech. W XIII wieku pojawiły się pierwsze wypadki ograniczenia władzy panującego na rzecz stanów, z których najgłośniejszą była Złota bulla króla węgierskiego Andrzeja II, uważana potem za fundament „złotej wolności” szlachty węgierskiej. - 1222. Przewidziane w niej prawo oporu przeciw panującemu, który by łamał przywileje, było z tą samą motywacją w praktyce szeroko stosowane na Węgrzech. Za rządów Andrzeja II także trzeba zwrócić uwagę na incydent,, który w pośrednim stopniu wpłynął na historię Polski. Otóż król przezornie widząc co knują Krzyżacy w Siedmiogrodzie wygnał ich, dzięki później czemu znaleźli sobie w sprzyjających okolicznościach miejsce w Prusach. Wiek XIII dla Węgrów był także wiekiem pod znakiem najazdów Mongolskich. Kiedy w ciągu 1239 roku nastąpiła krwawa rozprawa z Połowcami, którzy zostali ostatecznie rozbici przez Mongołów. Resztki Połowców z chanem Kotianem schroniły się na Węgrzech, a król węgierski Bela IV odmówił wydania ich Mongołom. Ci zdecydowali się na najazd. Tymnczasem na Węgrzech wybuchł konflikt między połowieckimi uciekinierami a szlachtą węgierską, która schwytała i zamordowała chana Kotiana. Sprzymierzeńcy połowieccy zaczęli się bronić i doszło do wojny w chwili, kiedy Batu - Chan stanął już na Niznie Węgierskiej. Pod Mohi 11 kwietnia 1241 roku Bela IV poniósł klęske i zbiegł za Dunaj, a jego błagania o pomoc państw chrześcijańskich nie odniosły żadnego skutku. Do trwałego opanowania Węgier jednak nie doszło. 1242 roku Mongołowie wycofali się za Karpaty, gdyż w ich Imperium mogło dojśc do sporów wewnątrzdynastycznych.
3.Droga Moskwy do prymatu wśród księstw ruskich.
Moskwa Stolica małego drugorzędnego księstwa zawdzięczała swoją karierę polityczną wygodnemu położeniu geograficznemu. Była bowiem ważnym węzłem komunikacyjnym między Nowogrodem Wielkim a Riazaniem. Najmłodszy syn Aleksandra Newskiego, Daniel, któremu ojciec wydzielił to księstwo, wykorzystał emigracje rycerstwa naddnie-przańskiego na Zalesię dla militarnego wzmocnienia swojej stolicy. Jego syn Jerzy podniósł jej prestiż, uzyskując od metropolity kijowskiego zgodę na przeniesienie swej siedziby z Włodzimierza nad Klaźmą do Moskwy. Osiągnięcia te pozwoliły książętom moskiewskim rywalizować z władcami Tweru o godność wielkoksiążęcą i za rządów Iwana Kality zdobyć ją dla siebie na stałe. Uległość wobec Ordy, a nieustępliwość i wiarołomstwo wobec słabszych sąsiadów zapewniły Iwanowi Kalicie dalsze sukcesy polityczne. Te osiągnięcia księcia moskiewskiego napawały niepokojem przede wszyst-kim Nowogród Wielki, który obawiał się utraty swej niezależności. Rządy silnej ręki Iwana Kality, uciążliwe dla książąt udzielnych, przyczyniły się jednak w pewnym stopniu do zmniejszenia chaosu feudalnego panującego w kraju i zapobiegły rujnującym go ekspedycjom karnym Tatarów. Książęta moskiewscy, przejawiający tendencje do podporządkowania sobie innych dzielnic, zetknęli się na zachodzie z podobną polityką księcia litewskiego — Olgierda 1345-1377. Rywalizacja obu stron w akcji, mającej na celu uchwycenie w swe ręce hegemonii nad ziemiami ruskimi, doprowadziła do otwartego między nimi konfliktu. Doszło do niego za rządów wnuka Kality, Dymitra Iwanowicza. Wówczas to bowiem Olgierd, po opanowaniu ziemi czernihowsko-siewierskiej i częściowo smoleńskiej, sprzymierzył się z księciem twerskim, dawnym rywalem książąt moskiewskich w zabiegach o tytuł wielkoksiążęcy. Dwukrotnie Litwini zapuszczali się w tym czasie aż pod mury Moskwy dwukrotnie, nie mogli jej jednak zdobyć. Próbowali wobec jego osłabić swych przeciwników przez intrygi w Ordzie, która na skutek tego zaczęła popierać książąt twerskich. Jednak kiedy doszło do rozbicia Ordy wyzwalanie się spod zależności mongolskiej było raczej krokiem formalnym, legalizującym stan rzeczy istniejący w Moskwie już od pewnego czasu, to inaczej przedstawiała się sprawa unifikacji ziem ruskich posunięta znacznie naprzód dzięki energii Iwana III.