2091575768

ZOFIA SOKOŁ

Studia Medioznawcze 1(2)2001 ISSN 1641-0920

Elżbieta Ciborska: DZIENNIKARZE Z WŁADZĄ (NIE ZAWSZE)

W PARZE

Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa” 1998, 422 s.

Elżbieta Ciborska: LEKSYKON POLSKIEGO DZIENNIKARSTWA Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa” 2000, 667 s.

Obie pozycje, wymienione w tytule, godne są zainteresowania i szerszego omówienia, ze względu na sposób ujęcia i poruszaną tematykę. Obie dotyczą bowiem zawodu dziennikarskiego, tematu na ogół pomijanego przez historyków prasy, czy prasoznawców, którzy swoje zainteresowanie chętniej koncentrują na wytworze prasowym - gazecie, czy czasopiśmie, niż na wytwórcy - dziennikarzu.

Celem pierwszej książki Dziennikarze z władzą (nie zawsze) w parze, jak pisze we wstępie Autorka, jest pokazanie „procesu profesjonalizacji zawodu dziennikarskiego w Polsce, ukazanej na kanwie portretu zbiorowego, traktowanego jako studium biografii i losów zawodowych” środowiska dziennikarskiego prasy PZPR-owskiej, w zamkniętym już okresie Polski Ludowej. Dodać należy, że nie mamy jak dotąd, podobnej monografii prasy PZPR, opartej na relacjach redaktorów naczelnych i ich zastępców, partii sprawującej władzę przez wiele lat. Badaniami objęto dziennikarzy prasy i czasopism - organów PZPR (PPR i PPS), do których Autorka dotarła, przeprowadziła wywiady i zachęciła do napisania relacji lub wspomnień. Starała się również uchwycić ich losy po likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”. Relacje i wspomnienia dziennikarzy były pisane po „przełomie czerwcowym” 1989, w latach 1990-1995, autorzy mogli więc swobodnie, bez obawy wypowiadać się na ten temat, już z pewnym dystansem do własnych przeżyć zawodowych.

Książka Dziennikarze z władzą (nie zawsze) w parze, składa się ze wstępu, trzech osobno zatytułowanych części, suplementu, zakończenia oraz wykazu wykorzystanego piśmiennictwa.

Obszerna część pierwsza, zatytułowana „Początki i nowe porządki”, składa się z czterech osobno zatytułowanych rozdziałów: „Prasa PPS i jej ludzie”, „Żurnalistów wielu w prasie PRL-u”, „Partia jest wszędzie: w prasie, w wojsku, na urzędzie”, „Cezura pokoleniowa 1968 roku”. Chronologiczne obejmuje powstanie prasy socjalistycznej w 1892 r., zaś końcową datą jest „marzec 1968 roku”, gdy nastąpiła weryfikacja i wymiana pokoleniowa dziennikarzy. Redaktorzy naczelni prasy PZPR-owskiej, jak i kierownictwo kluczowych ogniw systemu prasowego, należeli do „zamkniętego kręgu wtajemniczenia” i podejmowali najważniejsze decyzje dotyczące mediów, kierunków i sposobów wpływania na opinię publiczną, zakresu działania cenzury i innych. Należeli też do „ścisłej nomenklatury”. Redaktor naczelny