3702671766

[MOI 9 O MOWIE LODOWEJ W KRZĘCINIE.

dac: dam, das, da, damy, daće. Słowo ma (3. os. sgr. do mam) ma d w znaczeniu czynnem: "oćec md, ńi md, ale a jasne, jeżeli w połączeniu z przeczeniem znaczy nie jest: fJe ''ojca.

Jeżeli kontrakcya zaszła w epoce późniejszej, to samogłoska pozostaje nieścieśnioną: pada, peda, z po\ada, po\eda, draśća z dwadzieścia i t. d.

2. Ze wzdłużenia pierwotnego.

a) W wyr. rodzimych i przyswojonych (tern. imienne). Długość samogłoski jest tu pierwotna, słowiańska albo obca; zdarza się jednak, że samogłoska krótka ma w poi. odpowiednia długą — ścieśnioną, n. p. pater paóer. Przykłady: ga\ćd£, gawedńilc, trava., potrar, żaden, pryjaćći, uarfft?, paóer, uoktaby, *óntdr, para, grant, grat, rama, sa/a, vaga, krata, dragon, djabou, kldstór, i i.

i) W tematach imiennych jako refleks długiego e słów.: pasek, pach, \\obdd, jaduo, kwdtek, śńddańe, gwazda, \dnek, bdwy.

c) W wyr. praca i puaca, gdzie ra i są formy z zabarwieniem czeskiem . w miejsce poi. ro i fo.

cZ) W grupie ar między spółgłoskami (trat): cdrny, crdrty (ale pó\\cvarty), parkać (parskać), smdrcać śe (zmarszczać się), żarno, par-c/mrf ó?, Aarc (barszcz), garć (garść), karpel, garnek, gdrcek (ale gar-ńec), raftra (warstwa), tar/te, na wzór tych: kvdrta, rart, vartaó, ale napartelc (naparstek), kark, i i.

e) W verba durativa: każe, bacę, chralę, daxę; w verba ite-

rativa, i to: a) a powstałe za zgadzać śe, chodząc, narać, rabac, ndsać, skrdpać; fi) d za: strasać, pasać, u dmać, gadać; y) a z e: latać, jadać, ugńatać, ale zamotać. Wogóle rzecz się ma tak. W durativach niepodobna przeprowadzić stałej reguły, trzeba by tylko wyliczyć wszystkie słowa, mające a; w iterativach wyjątków jest niewiele, np. zamotać, darać i dajać, starać i stajać (ale wystarać), rygańać. Jeżeli od tych słów tworzy się dalsza formacya słowna za pomocą sufiksu —-—orać, to a jest otwarte: urazu ją, prykazuję, prykazor.xć, rygaduję, rygadorać, zabacuję, zabacorać, zatacuję śe, rygrazuję. Rzeczowniki słowne, od powyższych słów utworzone, stosują się do nich pod względem ścieśniania samogłoski; a więc: kazańe, podpalać, zgadzańe śe, pasa, latańe ale za-matac, rygańańe, starańe, stajańe (ale znowu vystavańe), rygadorane, gr a zorane.

f) W sufiksach tematychnych:

—dlc: ptak, krdk, srak, zimńdk, chuddk, próztidk, mamrdk, giz-ddk, chwopdk, prycdk, nordk, bolalc, b\jdk, chojdk, chrobdk, viśeldk, smatu.dk, — a na wzór tych : dźiśdlc, tutak;