3702671844

[364] O MOWIE LUDOWEJ W KRZĘCINIE.

perat. pódzma, kupma. Ta końcówka jest kontaminacya końcówek —va i —my, i oznacza liczbę mnoga, nie podwójną.

Również nie ma śladów aorystu prócz tych, które są w języku ogólnym: byś, by, bymy (nigdy byśmy), byśće\ osoby pierwszej bych gwara Krzęcińska nie zna.

29. Indicat. praes.

W klasie I., II. i IV. (podział według Leskiena) pierwsza osoba liczby mnogiej uległa silnemu działaniu analogii osoby pierwszej liczby pojedynczej, i stąd powstają formy, które wyglądają po prostu jak złożone z formy pierwszej osoby sing. i z zaimka my: berę (o e zam. o była mowa w Głosowni) więc 1. ran. beremy, mogę — mogemy, ćisne — ćisnemy, lecę — lecemy\ przykładów można przytoczyć bardzo dużo: stanemy, po-jademy, bedemy, riesemy, mogemy, zenemy, zeznemy, beremy, dremy, tremy, xezemy, gńetemy, ćisntmy, dśwignemy, powozemy, wywupemy, chvdlemy, pa-fewy, wócemy śe, stojemy, śedzemy, musemy, vidzemy, itd. Obok form z końcówką —wp są także formy z —ma. Ale obok nowotworów są także formy stare: 'jedźemy (jedzema), zńemy, bediemy, możemy, beremy, w klasie IV., panują wyłącznie formy analogiczne.

Zamiast pierw, spę, spes, w og. p. sppę, sypes, sypać, gwara Krz. ma nowotwor snyę,    w infin. i formach pochodnych pierw, swd, sau, vsuty.

Forma słowa kl. I. /ędę, ćfofd, w gwarze Krz. zaginęła; na jej miejsce powstała forma klasy II. śadnę, śadńes, śadnij\ śadncfć, śadnóu.

W kl. III. zachowała się dawna odmiana wyr. We. kłóć: kole, Wes, We, kolemy, koleće, Wg. Słowo uore ma w 3. os. pl. Uorayę, na wzór kochają, znają. Zastanawia forma ia^ę, ia/es, £ajać\ w infin. jest to forma nieściągnięta, por. cerk. jrkwTH; a tłómaczy się assymi-lacyą do a w ad. — Na wzór óye powstała f. śńije śe — śni się.

W gwarze Krz. częstsze są formy 1. osoby sing. na —uje niż w jęz. og.: yylazuję (wyłażę), zatacuję śe (zataczam się), premyśluję (przemyśliwam), poclimuruje śe (chmurzy się).

Zam. chmurzy się mówią także chmura śe (kl. III).

Na uwagę zasługuje odmiana słowa jestem : jezdem, jezdeś, /esć, [je-zdeśmy, jezdeśće], sq^m. Najpowszechniejsze są f. /esć i sę^m, mniej jezdem i jezdeś, a bardzo rzadkie jezdeśmy i jezdeśće\ zamiast tego używa się form trzeciej osoby w połączeniu z zaimkiem: ja jest, tyś jest, my so^m, vyśće sq^m. Przykłady: jezdeś ta ? —jezdem; ale ja jest muody; jezdeśće ta? — sq^mmy; ale: cpdce ża so^m?

30. Imperativus.

Pierwotna forma zachowała się w jidzino, zn jidźi — wo, idź no;