7186604108

Włodzimierz Bolecki^{1 2}, seria wydawnicza Modernizm w Polsce — 25 tomów dotychczas). Przekornie można by zauważyć, że odwołano już „polowanie na postmodernistów”, natomiast nadal trwa proces wywłaszczania Młodej Polski na rzecz modernizmu (bądź literatury nowoczesnej)⁰. Choć, jeśli przyjąć egzystencjalny wymiar doświadczenia nowoczesności (Marshall Berman), iż „Być nowoczesnym to znaleźć się w otoczeniu, które obiecuje przygodę, siłę, radość, rozwój, przemianę nas samych i świata — ale równocześnie grozi zniszczeniem wszystkiego, co mamy; wszystkiego, co wiemy; wszystkiego, czym jesteśmy”³ — to jakże nowoczesne w swym romantycznym dramatyzmie okażą się losy zbuntowanych, poszukujących, walczących o swą podmiotowość modernistów z przełomu XIX i XX wieku, doznających traumy wojennej, traumy odzyskanej państwowości, traumy zderzenia z literaturą (literatami) powojenną, która niepomna częstokroć kroczenia po śladach już odciśniętych, buńczucznie ogłasza nowy początek i starszych chce wysiedlić do zacisznego pensjonatu. Spotkanie młodopolan z przeciwnościami w latach 1914—1939 — to również ważne i komplementarne (wobec bujnej inicjacji w latach dziewięćdziesiątych XIX stulecia) doświadczenie nowoczesności.

Na pytanie zatem: pora zejść ze sceny? — odpowiedź jest jasna: niekoniecznie! Niepokorny, prowokujący, szyderczy No-waczyński dworował sobie w felietonie Mój pogrzeb z nietaktu spóźnionego umierania. Był rok 1924 i, mimo pączkowania najróżniejszych „izmów-awangardyzmów”, młodopolscy pisarze trzymali się krzepko na czytelniczym rynku, ciągle mieli coś do powiedzenia, nadal otaczali ich wierni czytelnicy. A Nowaczyński tak szarżował w piśmie młodych — „Wiadomościach Literackich”:

8

1

   W. Bolecki: Modernizm literatury polskiej XX wieku (rekonesans). „Tek sty Drugie" 2002. nr 4.

2

   Przykładem najnowszym będzie interesująca książka M. Popiel: Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty. Kraków 2007. Proces odczytywania twórczości młodopolskich pisarzy w perspektywie modernizacyjnej oraz jako realizacji projektu nowoczesności jest niezmiernie inspirujący, ale skutkuje, co zauważyła Popiel, koncentracją uwagi na kilku wybranych, „ulubionych" pisa rzach, którzy najlepiej pasują do historycznoliterackiej koncepcji.

3

   M. Ber ma n: ..Wszystko, co stałe, rozpływa sie w powietrzu". Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Przeł. M. Szuster. Kraków 2000, s. 15.