9814373114

Nr 9

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

285

długości odcinka pupinowskiego 1830 m (system Nr. Ia) i 200-70 mH przy długości odcinka pupinowskiego 2 000 m (system Nr. Ib), natomiast wprowadzono, jako zaleconą, nową pupinizację i nową długość odcinka pupinowskiego, dwa razy krótszą od dotąd stosowanych, a mianowicie wprowadza się dodatkowo do poprzednio zalecanych pupinizację 88 50 mH i 88/36 mH przy długościach odcinków pupinow-skich, jak poprzednio 1830 m i przy długości dwa razy krótszej, t. j. 915 m.

W pierwszym wypadku, t. j. przy utrzymaniu odcinka pupinowskiego 1830 m, a zredukowaniu pupinizacji z 177 63 mH na 88 50 mH, względnie 88/36 mH, przy pewnein zwiększeniu tłumienia podniesiono prędkość przenoszenia, osiągając ok. 23 400 km/sek zamiast 17 000 km/sek dla obwodów macierzystych i ok. 24 400 km sek, względnie 28 700 km/sek zamiast 21 000 km/sek dla obwodów pochodnych; otrzymuje się więc w zakresie przepisanego czasu przenoszenia 250 milisekund stosunkowo większy zasięg bez konieczności schodzenia do pupinizacji słabej 44 25 mH, pozostawionej w dalszym ciągu, jako zaleconej. Równocześnie z tern podniesiona zostaje częstotliwość krytyczna z 2 900 okr/sek na ok. 4 000 okr/sek w obwodach macierzystych i z 3 600 okr/sek na ok. 4 200 okr/sek., względnie 4 900 okr/sek, w obwodach pochodnych.

W drugim wypadku, t. j. przy takiem samem zredukowaniu stopnia pupinizacji, ale i przy równoczesnem skróceniu do połowy długości odcinka pupinowskiego, otrzymano prędkości przenoszenia, zbliżone do poprzednich przy pupinizacji 177/63 mH, częstotliwość krytyczna zaś podnosi się znacznie, a mianowicie z 2 900 okr/sek na około 5 700 okr/sek. w obwodach macierzystych i z 3 600 okr/sek. na 5 900 okr/sek., względnie 7 000 okr/sek. w obwodach kombinowanych.

W jednym i drugim wypadku osiąga się znaczne złagodzenie przebiegu krzywych indukcyjności pozornej w zależności od częstotliwości w zakresie pasma mownego, łatwiejsze wyrównanie linji i zredukowanie wpływów zjawiska echa.

Drugą bardzo ważną sprawą dla praktyki, w której ogólne zebranie C. C. I. F. w Budapeszcie w r. 1934 wypowiedziało się kategorycznie, jest skrócenie dopuszczalnej długości obwodów jednotorowych do 300 km.

Te dwie decyzje C. C. I. F. będą miały zasadniczy wpływ na kierunek dalszego rozwoju kabli dalekosiężnych; jak widzimy z powyższego, pupinizacja 177/63 mH i obwody jednotorowe, dłuższe ponad 300 km. mogą być już uważane za przestarzałe.

Specjalna pupinizacja obwodów muzycznych. Ze sprawą podwyższenia częstotliwości krytycznej obwodów przez obniżenie pupinizacji, względnie skrócenie odcinka pupinowskiego, wiąże się sprawa udoskonalenia i usprawniena obwodów dla przesyłania muzyki (radjowych) w kablu. Dotychczas zalecane przez C. C. I. F. rodzaje pupinizacji obwodów muzycznych są następujące:

1)    typ la — odcinek pnpinowski 1830 m; obwód rzeczy-^w*sty 1,3 mm — 15 mH, obwód pochodny 0,9 mm — 9 mH;

2)    typ Ib — odcinek pupinowski 2 000 m; obwód pochodny 0,9 mm — 9.4 mH;

3)    typ II — odcinek pupinowski 1 700 m; obwód rzeczywisty 1,4 mm lub obwód pochodny 0,9 mm — 12 mH.

W praktyce stosowana była również pupinizacja w typie la — 15.5 mH. Przepisana częstotliwość krytyczna — conajmniej ok. 10 000 okr/sek. Pupinizacja 15,5 mH i 15 mH Przy długości odcinka pupinowskiego 1 830 m nie dosięgała do lej częstotliwości; gorzej jednak było ze sprawą wyrów-uania tłumienia całkowitego w funkcji częstotliwości w zakresie przepisanego pasma od 50 do 6 400 okr/sek, które dla częstotliwości skrajnych może wynosić najwyżej 4- 0,5 nep. różnicy w -stosunku do tłumienia przy 800 okr/sek. dolna granica zaś na przestrzeni całego pasma nie może przekraczać — 0,2 nep. Praktyka wykazała, a w tern także już i praktyka polska, że jest to rzecz naogół bardzo trudna; szczególnie duży niekorzystny wpływ mają tu połączenia między studjem a kablem dalekosiężnym, które często nie stoją na wysokości zadania.

Stosowane obecnie małe napozór udoskonalenie rozwiązuje odrazu większość szczegółów całego tego zagadnienia; polega ono na zmniejszeniu indukcyjności cewek pupi-nowskich do połowy i na rozmieszczeniu ich nietylko w studniach pupinowskich, ale i w środkowem złączu, t. j. tak zw. złączu „C" normalnego odcinka pupinowskiego. W myśl poprzednio wyłuszczonych zasad osiąga się przez to ok. dwukrotne podwyższenie częstotliwości krytycznej; przy utrzymaniu takiej samej prędkości przenoszenia wspomniane wyrównanie staje się daleko dokładniejszem i łatwiejszem nietylko do 6 400 okr/sek, ale i do przeszło 10 000 okr/sek, co w każdym razie podnosi dobroć transmisji. Sprawa pomieszczenia jednej małej cewki radjowej w złączu ,,C jest praktycznie zupełnie rozwiązana. Szczupłość ram niniejszego referatu nie pozwala na bardziej szczegółowe przedstawienie porównawcze tego zagadnienia.

Telefonja wielokrotna na kablu dalekosiężnym pupi-nowanym. Dalszym postępem, stosowanym już ok. roku w praktyce kilku państw w Europie, co do którego, zdaje się, wspomniany zjazd w Budapeszcie nie wypowiedział się jeszcze kategorycznie, jest tworzenie na obwodach pochodnych w kablu jeszcze jednego obwodu mownego na częstotliwości nośnej; mielibyśmy więc przy obwodach dwutorowych na dwóch czwórkach dwa obwody rzeczywiste i dwa obwody pochodne, z których jeden byłby, jak dotąd, zwykły, przenoszący częstotliwości akustyczne, drugi zaś — utworzony przez modulację częstotliwości nośnej, czyli w każdej parze czwórek o jeden obwód więcej, niż dotychczas. Idzie więc tu o zwykłe kable dalekosiężne pupi-nowane, a nie o dalekosiężne kable wysokiej częstotliwości, o których będzie mowa dalej.

Zastosowanie takie dla obniżenia wpływów modulacji między częstotliwością mowną i nośną stawia duże wymagania pod względem strat na histerezę w cewkach pupinowskich, których konstrukcję, może właśnie z tego powodu, ostatnio znacznie polepszono, stosując nowe materjały paramagnetyczne na rdzenie i obniżając ich straty histerezowe do % strat poprzednio dopuszczanych: również wykonanie samego kabla i jego montaż w terenie pod względem wyrównania pojemności dla uniknięcia przesłuchu muszą być z całą dokładnością wykonane, co także obecnie posuwa się do coraz większej precyzji. Wchodzą tu w grę także i wzmac-niaki, które muszą być przystosowane do odpowiedniego wzmocnienia wyższych, niż dotychczas częstotliwości.

W Anglji i w Italji telefonję nośną w kablu pupinowa-nym zastosowano do typu Nr. Ia o 1 830 m długości odcinka pupinowskiego na obwodach pochodnych lekko pupino-wanych, obniżając ich pupinizację z 25 mH do 18 mH i zbliżając ich tłumienie do tłumienia obwodów rzeczywistych, spupinowanych jak przedtem 44 mH. Częstotliwość krytyczna tych pochodnych obwodów ze zniżoną pupinizacją otrzymuje się równą ok. 7 000 okr/sek, co pozwala już na stosowanie modulacji.

W Niemczech, gdzie od paru lat przeważnie stosują typ Nr. II o 1 700 m długości odcinka pupinowskiego, zastosowano telefonję nośną na obwodach dotąd używanych dwutorowych lekko pupinowanych, t. j. 30/12 mH tak rze-