1. Teoria wychowania jako dyscyplina pedagogiczna.

Teoria wychowania jest jedną z podstawowych dyscyplin pedagogicznych, do których zalicza się także pedagogikę ogó1n~ dydaktykę (nazywaną niekiedy teorią nauczania), pedagogikę porównawczą, społeczną i specjalną oraz historię wychowania i oświaty. Nie jest więc jakąś osobną teorią i zawiera wiele przeróżnych teorii - zarówno o charakterze ogólnym, jak i cząstkowym. Nazwa teorii wychowania jako odrębnej dyscypliny pedagogicznej pojawiła się w Polsce dopiero w okresie powojennym.

Podejmowane przez nią problemy wcześniej leżały w gestii zainteresowań pedagogiki ogólnej albo też tzw. pedagogiki normatywnej, praktycznej lub opisowej.

wychowanie — (w szerokim znaczeniu) wychowanie którym zajmuje się pedagogika ogólna. Takie wychowanie to celowe, świadome i zamierzone dokonywanie zmian w osobowości człowieka przebiegające w postaci interakcji społecznych.

Z definicji tej wynikają 3 warunki, które muszą być spełnione, aby dane oddziaływanie można było nazwać wychowaniem.

Można wychowywać klasę, ale tylko wtedy, gdy oddziaływania wychowawcy doprowadzają do zmiany osobowości wszystkich uczniów.

wychowanie — ( w waskim znaczeniu) różni się od wychowania w szerokim ujęciu, tylko tym, że dotyczy tylko jednej sfery osobowości.

2. Związki teorii wychowania z innymi dyscyplinami pedagogicznymi

Teoria -wychowania posiada bardzo ścisłe związki z innymi dyscyplinami naukowymi. Psychologia rozwojowa

Rozwiązywanie problemów skuteczności działań -wychowawczych nie jest możliwe bez odwołania się do tych przesłanek, jakimi są dane informujące o właściwościach psychicznych -wychowanków oraz ich możliwościach rozwojowych.

Psychologia osobowości

Dostarcza teorii wychowania wiedzy ogólnej o prawidłowościach procesów kształtowania się osobowości wychowanka.

Biomedyczne podstawy wychowania

Ponieważ rozwój i kształtowanie się osobowości człowieka zależą od czynników, które mają wpływ na funkcjonowanie biologiczne organizmu i przez to samo mają znaczenie dla przebiegu i skutków procesów wychowawczych, to teoria wychowania musi współdziałać z naukami padającymi rozwój i funkcjonowanie organizmu ludzkiego w tym właśnie aspekcie i opierać swoje twierdzenia na dostarczonych przez nie podstawach, Psychologia wychowawcza

Opracowanie sposobów efektywnej realizacji procesów wychowawczych wymaga przede wszystkim znajomości procesów, jakie zachodzą w psychice wychowanków wtedy, kiedy zostają oni poddani określonym wpływom wychowawczym. Wychowanek nie jest bowiem tylko biernym przedmiotem oddziaływań, lecz także aktywnie reagującym na nie podmiotem.

Psychologia spoleczna

Jest nauką zajmującą się interakcjami ludzkimi, Zwłaszcza zachodzącymi w grupach.

Badania nad możliwościami skutecznego wpływania wychowawczego na osobowość wychowanka nie mogą pomijać społecznych powiązań, wjakie jest onz reguły uwikłany.

Przy rozpatrywaniu procesów wychowania warunkach współczesnych nie można ograniczyć się do ujmowania ich w ramach prostego stosunku interpersonalnego: wychowawca - wychowanek, ten ostatni bowiem jest z reguły członkiem określonych grup społecznych, które nie pozostają bez wpływu na niego. Okazuje się często, że nie sposób dokonać pożądanej zmiany w osobowości wychowanka bez uprzedniego wywołania odpowiednich zmian w grupie, której jest on członkiem.

Socjologia wychowania

Ukazuje ona kulturowo - społeczny charakter wychowania; Ponieważ wychowanek żyje w konkretnych warunkach społecznych i poddany jest wielorakim wpływom bliższego i dalszego środowiska, to badania nad efektywnością działań wychowawczych nie mogą tych wszystkich wpływów pominąć. Dopiero uwzględnienie całokształtu czynników społecznych, których oddziaływaniu poddana jest osobowość wychowanka, pozwała zroz~imieć, jakie w danym konkrętnym wypadku powinny być procesy i mechanizmy ^1twychowania, oraz ustalić j ego rzeczywiste możliwości.