Panzerkampfwagen VI Tiger(P)

VK 4501(P) / Porsche Typ 101

26 maja 1941 roku Adolf Hitler nakazał firmom Dr.Porsche i Henschel przedstawić swoje plany dotyczące ciężkiego czołgu. Krupp został zaangażowany w opracowanie wieży do obydwu projektów. Tiger konstrukcji Henschla opierał się na wcześniejszych VK 3001(H) i VK 3601(H), zaś wariant Porsche na wcześniejszej konstrukcji VK 3001(P) - Leopard. Żadna z nich nie doczekała się etapu produkcji, choć dostarczyły projektantom cennych doświadczeń. W celu przyspieszenia prac nad VK 4501(P) wykorzystano w nim zmodyfikowane części VK 3001(P). Zawieszenie było również przebudowaną wersją zawieszenia zastosowanego w projekcie VK 3001(P). Składało się ono z sześciu par kół jezdnych i pozbawione było rolek podtrzymujących. Gąsienice składające się ze 109 ogniw każda miały szerokość 640mm i stykały się z podłożem na odcinku 4175mm. Tiger(P) był napędzany dwoma chłodzonymi powietrzem silnikami Porsche Typ 101/1, zamontowanymi w tylnej części kadłuba. Silniki benzynowe napędzały dwa generatory elektryczne, które napędzały z kolei dwa silniki elektryczne poruszające gąsienice. Silniki benzynowe wyprodukowano z defektami, nawet po naprawie były one zawodne. W systemie elektrycznym stosowano miedź, na którą w czasie wojny istniało ogromne zapotrzebowanie. Koła napędowe umieszczono nietypowo z tyłu pojazdu, choć standardowo umieszczano je z przodu. System przekładni elektrycznych użyty w czołgu Tiger(P) przypominał rozwiązania zastosowane w prototypie VK 3001(P). Generalnie system napędzania i transmisji był obciążony wieloma błędami (np. zapłon silnika). Stosunek mocy i masy ograniczał osiągi terenowe pojazdu - podczas testów prototyp VK 4501(P) często grzązł w gruncie i musiano wyciągać go przy pomocy wozów ewakuacyjnych.

Obydwa prototypy, zarówno Henschla jak i Porsche przybyły na stację w pobliżu Rastenburga 19 kwietnia 1942 roku a następnie odbyły 11-kilometrową podróż do Rastenburga. 20 kwietnia 1942 roku o godzinie 11 przed południem obydwa pojazdy zostały zaprezentowane Hitlerowi w dniu jego urodzin w Wolfschanze (Rastenburg) w Prusach Wschodnich. Testy zostały zaplanowane na lipiec ale już wstępne próby wykazały, że konstrukcja Tiger wersji Porsche jest daleka od ideału. Poczyniono pewne modyfikacje, lecz z braku czasu żaden z technicznych problemów nie został w pełni rozwiązany. Zarówno VK 4501(P) jak i VK 4501(H) były uzbrojone w potężne działo 88mm KwK 36 L/56, będące rozwinięciem działa przeciwlotniczego 88mm Flak 36 L/56. Pierwotnie opracowana i wyprodukowana przez Kruppa wieża do VK 4501 projektu Porsche, została później zmodyfikowana i wykorzystana w modelu VK 4501 Henschla. Pierwsze osiem wyprodukowanych egzemplarzy wieży miało niższe boki i płaską górną powierzchnię, z podwyższoną częścią centralną aby uzyskać większy kąt opuszczania działa. Tiger(P) miał wieżę umieszczoną w przedniej części wozu, co czyniło niebezpiecznym operowanie w zamkniętym terenie. W lipcu 1942 roku obydwie konstrukcje wysłano na intensywne testy do szkoły czołgistów w Berka w Niemczech. W ich trakcie VK 4501(P) okazał się nieudanym projektem, w przeciwieństwie do VK 4501(H), który udowodnił swe wysokie możliwości. Główną przyczyną porażki projektu Porsche był system napędu i kierowania skłonny do awarii i wymagający ciągłej konserwacji. Poza tym VK 4501(P) był dłuższy od swego konkurenta, co zmniejszało jego zdolności manewrowe. Porsche zakładał możliwość uzbrojenia w przyszłości czołgu Tiger(P) w działo 150mm KwK L/37 lub 100mm L/70, jednak do realizacji tego pomysłu nie doszło. W lipcu 1942 roku ostatecznie zaaprobowano projekt Henschla i zdecydowano o skierowaniu go do produkcji. Ukończono w zakładach Nibelungenwerke jedynie 5 egzemplarzy czołgu Tiger(P), wykorzystując opancerzone elementy dostarczone przez Kruppa (numery podwozia 150001 - 150010). Produkcję przerwano w sierpniu. Jeszcze przed odrzuceniem konstrukcji Tiger(P) rozpoczęto wytwarzanie przedprodukcyjnej serii 90 sztuk podwozia VK 4501(P) i na początku września 1942 roku zdecydowano o wyposażeniu w czołgi Tiger(P) dwóch jednostek sPzAbt (w tym sPzAbt 501) wysyłanych do Afryki Północnej. Decyzja ta podyktowana była zaawansowaniem produkcyjnym pojazdów Tiger(P) i faktem, że silniki tych czołgów były chłodzone powietrzem. I jeszcze raz nierozwiązane problemy techniczne doprowadziły do przerwania produkcji. Jedynie pięć sztuk w pełni ukończonych czołgów Tiger konstrukcji Porsche skierowano w celach treningowych i testowych do Dollersheim w Austrii. W okresie sierpień - wrzesień 1943 roku trzy z nich przebudowano na wozy ewakuacyjne oznaczone jako Bergepanzer Tiger(P).

Bergepanzer Tiger(P)

Tylko jeden w pełni ukończony Tiger(P), o numerze podwozia 150013 został wykorzystany bojowo. Jako czołg dowodzenia - Panzerbefehlswagen VI(P) służył w schwere Heeres Panzerjäger Abteilung 653 na Froncie Wschodnim pod dowództwem Hauptmana Grillenberga (numer boczny wieży 003) do połowy 1944 roku.

Tiger(P) Nr 003 ze schwere Heeres Panzerjäger Abteilung 653.

22 września 1942 roku podjęto decyzję o wykorzystaniu 90 istniejących podwozi Tiger(P) w ciężkich działach szturmowych/niszczycielach czołgów Ferdinand/Elephant. W oparciu o doświadczenia wyniesione z walk ulicznych w Stalingradzie 22 listopada 1942 roku Hitler zaakceptował budowę jednego egzemplarza wozu Rammtiger - niszczyciela barykad. Plany zostały przedstawione przez firmę Porsche 7 grudnia 1942 roku, a 5 stycznia 1943 roku Adolf Hitler zdecydował aby trzy sztuki podwozia VK 4501(P) zostały zmodyfikowane i przekonwertowane na pojazd Rammtiger/Raumpanzer Tiger(P). Ta lekko uzbrojona jednostka (karabin maszynowy) miała posiadać standardowy kadłub VK 4501(P) z wyprofilowaną górną częścią nadbudówki a także być wyposażona w zamontowany czołowo pług (lemiesz). Kształt nadbudówki miał ułatwiać transport gruzu poza pojazd. W maju 1943 roku ukończono trzy egzemplarze nadbudówki i w sierpniu 1943 roku trzy sztuki wozów Rammtiger były gotowe. Ich późniejszy los pozostaje nieznany, lecz nie wydaje się możliwe żeby wykorzystano je bojowo. Prawdopodobnie pozostały w zakładach Nibelungenwerke. Inne źródła podają, że wykonano jedynie model w skali 1:10 i/lub 1:15, natomiast całość projektu odrzucono a trzy podwozia zostały wykorzystane tak jak to wcześniej planowano.

Rammtiger

Dane techniczne pojazdów Tiger(P)

Masa	57000 - 59000kg
Załoga	5
Silnik	2 x Porsche Typ 101/1 / 10-cylindrowy / 320KM
Zbiornik paliwa	520 litrów
Prędkość	Na drodze: 20 - 35km/h W terenie: 8 - 10km/h
Zasięg	Na drodze: 80 - 110km W terenie: 48 - 50km
Długość	9,34m (z działem) 6,70m (bez działa)
Szerokość	3,38m (z osłonami) 3,14m (bez osłon)
Wysokość	2,80m
Uzbrojenie	88mm KwK 36 L/56 2 x 7,92mm MG 34
Amunicja	88mm - 64-80 sztuk 7,92mm - 4350 sztuk
Pancerz (mm/kąt)	Wieża przód: 100/8 Nadbudówka przód: 100/12 Kadłub przód: 100/35 Wieża boki: 80/0 Nadbudówka boki: 80/0 Kadłub boki: 60/0 Wieża tył: 80/0 Kadłub tył: 80/0 Wieża góra, dno: 25/81 / 25/90 Nadbudówka góra, dno: 20/90 Kadłub góra, dno: 20/90 Jarzmo działa: 100 - 110/0

Grubość przebijanej płyty pancernej nachylonej pod kątem 30° od pionu

88mm KwK 36 L/56

Amunicja	100m	500m	1000m	1500m	2000m
Panzergranate 39	120mm	110mm	100mm	91mm	84mm
Panzergranate 40*	171mm	156mm	138mm	123mm	110mm

*z jądrem wolframowym

Konwersje czołgu Tiger(P)

Bergepanzer Tiger(P) - wóz ewakuacyjny

Raumpanzer Tiger(P) / Rammtiger - niszczyciel barykad i przeszkód

Ferdinand / Elephant - ciężkie działo szturmowe i niszczyciel czołgów

1

182

---