MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Gołębiowska
Montaż sieci cieplnej 713[03].Z4.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Elwira Krzemieniewska
mgr inż. Agnieszka Rozwadowska
Opracowanie redakcyjne:
inż. Anna Gołębiowska
Konsultacja:
mgr inż. Mirosław Żurek
Korekta:
mgr inż. Mirosław Żurek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[03].Z4.04
 Montaż sieci cieplnej zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu Monter sieci
komunalnych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu sieci cieplnej 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Rodzaje sieci cieplnych 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Sieci cieplne z rur preizolowanych 14
5.3.1. Ćwiczenia
14
5.4. Kanały ciepłownicze 17
5.4.1. Ćwiczenia 17
5.5. Punkty stałe i podpory przesuwne 19
5.5.1. Ćwiczenia 19
5.6. Rurociągi montowane w kanałach ciepłowniczych 21
5.6.1. Ćwiczenia
21
5.7. Komory ciepłownicze 23
5.7.1. Ćwiczenia 23
5.8. Kompensacja rurociągów 25
5.8.1. Ćwiczenia
25
5.9. Uzbrojenie sieci cieplnej 27
5.9.1. Ćwiczenia
27
5.10. Izolacja cieplna rurociągów 29
5.10.1. Ćwiczenia
29
5.11. Aparatura kontrolno-pomiarowa, automatyka i sygnalizacja alarmowa 31
5.11.1. Ćwiczenia
31
5.12. Próba szczelności i odbiór sieci cieplnej 33
5.12.1. Ćwiczenia
33
5.13. Eksploatacja sieci cieplnej 36
5.13.1. Ćwiczenia 36
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 37
7. Literatura 46
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter sieci komunalnych.
W poradniku zamieszczono:
- Wymagania wstępne, czyli wykaz wiadomości i umiejętności, jakie uczeń powinien mieć
opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,
- Cele kształcenia jednostki modułowej, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, jakie
uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,
- Przykładowe scenariusze zajęć,
- Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
- Wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania tj. tekstu przewodniego, samokształcenia
kierowanego, ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Montaż sieci cieplnej , jest jednostką modułową w module  Technologia montażu sieci
cieplnych  schemat 1.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 713[03].Z4
Technologia montażu sieci cieplnych
713[03].Z1/2/3/4.01
Prace przygotowawczo  zakończeniowe przy
montażu rurociągów
713[03].Z1/2/3/4.02
Montaż instalacji z rur stalowych
713[03].Z1/2/3/4.03
Montaż rurociągów stalowych
713[03].Z4.04
Montaż sieci cieplnej
713[03].Z3.05
Montaż i instalacja węzła cieplnego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- rozróżniać materiały budowlane,
- rozróżniać sieci komunalne,
- wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci komunalnych,
- wykonywać połączenia rur sieciowych,
- dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonania prac przygotowawczo-zakończeniowych
oraz do wykonania montażu połączeń rur sieciowych,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu sieci cieplnej,
- zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu sieci cieplnych,
- przygotować materiały potrzebne do montażu rurociągów i uzbrojenia sieci cieplnej,
- ocenić stan techniczny rur, kształtek i uzbrojenia sieci cieplnej,
- dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów i uzbrojenia sieci
cieplnej,
- dobrać środki do transportu elementów sieci cieplnej na miejsce montażu,
- przetransportować elementy sieci cieplnej na miejsce montażu,
- wyznaczyć miejsca montażu podpór, uzbrojenia, kompensatorów wydłużeń cieplnych,
- zamontować przewody zasilające i powrotne sieci cieplnej w kanałach,
- zamontować przewody zasilające i powrotne sieci cieplnej z rur preizolowanych,
- zainstalować urządzenia AKP, automatyki i sygnalizacji alarmowej,
- wykonać podporę stałą i ślizgową,
- wykonać komorę ciepłowniczą,
- wykonać kanały sieci cieplnej,
- zamontować kompensatory wydłużeń cieplnych,
- wykonać izolacje termiczną przewodów sieci cieplnej,
- skontrolować poprawność montażu rurociągów sieci cieplnej,
- usunąć ewentualne usterki w sieci cieplnej,
- dokonać montażu uzbrojenia sieci cieplnej,
- sprawdzić poprawność montażu uzbrojenia sieci cieplnej,
- skontrolować prawidłowość działania zamontowanego uzbrojenia sieci cieplnej,
- usunąć usterki występujące w uzbrojeniu sieci cieplnej,
- połączyć węzły cieplne z siecią cieplną,
- wykonać próbę szczelności sieci cieplnych,
- dokonać płukania sieci cieplnych,
- przygotować sieć cieplną do odbiorów częściowych i końcowych,
- zdemontować elementy sieci cieplnej,
- zlokalizować awarie eksploatowanych sieci cieplnych,
- usunąć awarie eksploatowanych sieci cieplnych,
- przeprowadzić przegląd oraz dokonać czynności konserwacyjnych sieci cieplnych,
- sporządzić obmiar wykonanych robót,
- wykorzystać dokumentację techniczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania: Montaż sieci cieplnej
Moduł: Technologia montażu sieci cieplnych
Jednostka modułowa: 713[03].Z4.04
Temat: Wykonanie izolacji cieplnej połączeń rur preizolowanych
Cel ogólny:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 dobrać materiały do izolacji cieplnej połączeń rur preizolowanych,
 dobrać narzędzia stosowane do wykonania izolacji cieplnej połączeń,
 zorganizować stanowisko pracy,
 przedstawić sposoby i wykonać izolację cieplną połączeń rur preizolowanych,
 omówić sposoby postępowania podczas wykonywania izolacji cieplnej,
 przestrzegać przepisy bhp i ppoż. podczas wykonywania izolacji cieplnej.
Metody nauczania  uczenia się:
 miniwykład,
 pokaz z instruktażem,
 ćwiczenia,
 dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca indywidualna,
 praca w małych zespołach.
Środki dydaktyczne:
 modele połączeń rur, materiały do izolacji cieplnej,
 sprzęt i narzędzia,
 warunki techniczne, instrukcje producentów rur preizolowanych.
Czas trwania: 2 godziny dydaktyczne  90 minut.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:
A. Wykonanie izolacji połączenia przy użyciu mufy składanej i termokurczliwej:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom modele izolacji cieplnej, omawia ich budowę
i czynności przy ich montażu,
 nauczyciel demonstruje uczniom mufy na izolowanych połączeniach przewodów,
 uczniowie w małych grupach zapoznają się z mufami,
 uczniowie notują nazwy poszczególnych części mufy i sposób ich łączenia,
 nauczyciel wyjaśnia uczniom zasady wykonywania poszczególnych czynności przy
montażu mufy, połączenia przewodów izolacyjnych i wypełnienia pianką PUR,
 uczniowie przystępują do wykonywania izolacji cieplnej z uwzględnieniem przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
B. Wykonanie izolacji połączenia przy użyciu muf zgrzewanych (tulejowych):
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom narzędzia stosowane przy wykonywaniu izolacji
połączenia rur preizolowanych przy użyciu muf zgrzewanych, omawia ich budowę, zasadę
działania, sposób montażu.
 uczniowie w małych grupach zapoznają się z materiałami, narzędziami i instrukcją ich
obsługi oraz procedurami przy wykonywaniu izolacji,
 uczniowie w małych grupach wykonują izolację cieplną przy użyciu muf zgrzewanych z
uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.
 nauczyciel koryguje w miarę potrzeby czynności uczniów,
 uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie i oceniają jego jakość,
 uczniowie porządkują stanowisko pracy.
Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
 Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup
podczas zajęć.
 Ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia praktycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania: Montaż sieci cieplnej
Moduł: Technologia montażu sieci cieplnych
Jednostka modułowa: 713[03].Z4.04
Temat: Podpory sieci cieplnych
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania podpór stałych
i ruchomych sieci cieplnych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 podać zadania, jakie pełnią podpory stałe i ruchome sieci cieplnych,
 rozróżnić poszczególne rodzaje podpór sieci cieplnych,
 omówić budowę poszczególnych podpór sieci cieplnych,
 charakteryzować elementy konstrukcyjne podpór,
 omówić sposób działania podpór w sieci cieplnej,
 współpracować w grupie,
 korzystać z różnych z
ródeł informacji.
Metody nauczania  uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem,
 metoda aktywizacji uczniów: JIGSAW (tzw. puzzle) wg E. Kędrackiej-Feldman.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca indywidualna,
 praca w małych zespołach z zastosowaniem metody aktywizacji uczniów.
Środki dydaktyczne:
 dokumentacja techniczna sieci cieplnej kanałowej,
 modele podpór stałych i ruchomych sieci cieplnych,
 rysunki lub zdjęcia różnych podpór sieci cieplnej wykonane w formie foliogramów lub
prezentacji multimedialnej,
 katalogi techniczne.
Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne  90 minut.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:
C. Zadania podpór stałych i ruchomych sieci cieplnej:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zadań podpór
sieci cieplnej,
 uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę, a następnie
dokonują podziału podpór w zależności od zadań, jakie pełnią.
D. Rodzaje i budowa podpór sieci cieplnych:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące rodzajów
podpór,
 nauczyciel dokonuje podziału uczniów na dwie grupy i przydziela każdej z nich do
opracowania w oparciu o poradnik dla ucznia, właściwą literaturę oraz dokumentację
techniczną na temat budowy podpór:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
grupa I  opracowuje budowę podpór ruchomych,
grupa II  opracowuje budowę podpór stałych,
 uczniowie w poszczególnych grupach sporządzają notatki w zeszytach na zadany temat,
 nauczyciel dokonuje ponownego podziału klasy na dwie grupy w taki sposób, aby w
każdej byli uczniowie z poprzednich grup,
 w poszczególnych grupach uczniowie przekazują sobie nowe treści dotyczące podpór sieci
cieplnych i uczą się wzajemnie,
 wszyscy uczniowie samodzielnie w zeszytach opracowują krótką notatkę, a następnie przy
użyciu modeli, rysunków i zdjęć omawiają budowę i zasadę działania poszczególnych
podpór.
E. Kompensacja naturalna sieci cieplnych:
 wstęp  nauczyciel wyjaśnia potrzebę kompensacji sieci cieplnych i przedstawia rolę
punktów stałych i ruchomych przy kompensacji naturalnej,
 uczniowie w małych grupach analizują schematy rozmieszczenia podpór stałych
i ruchomych,
 uczniowie określają sposób uzyskania kompensacji naturalnej przy użyciu podpór stałych
i ruchomych.
3. Podsumowanie zajęć:
 uczniowie określają zadania, jakie pełnią podpory stałe ruchome sieci cieplnych,
 uczniowie charakteryzują rodzaje i budowę poszczególnych rodzajów podpór sieci cieplnej,
 uczniowie wspólnie wykonują plakat stanowiący porównania kompensacji naturalnej i role,
jaką spełniaj podpory stałe i ruchome.
Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
 Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup
podczas zajęć.
 Ocena prawidłowości i estetyki wykonania poszczególnych zadań w czasie zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony p. ppoż.
przy montażu sieci cieplnej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady bhp, jakich trzeba przestrzegać przy układaniu sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się za przepisami bhp przy układaniu sieci ciepłowniczej,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające układanie sieci ciepłowniczych
i stosowanie przepisów bhp,
3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) zapisać wnioski w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 przepisy bhp,
 film przedstawiający montaż sieci ciepłowniczych i przestrzeganie przepisów bhp,
 zdjęcia lub ilustracje z budowy sieci ciepłowniczych,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. związanych z prowadzeniem
prac w kanałach i komorach cieplnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
2) zapoznać z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ppoż. dotyczącymi
prac w kanałach i komorach cieplnych,
3) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające przebieg prac w kanałach i komorach
ciepłowniczych i stosowanie przepisów bhp i ochrony ppoż.,
4) wskazać konieczność stosowania przepisów bhp i ochrony ppoż.,
5) zapisać wnioski w zeszycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 film przedstawiający montaż sieci ciepłowniczej w kanałach i komorach,
 zdjęcia lub ilustracje z budowy sieci ciepłowniczej i stosowania przepisów bhp,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas prac związanych z
układaniem izolacji przeciwwilgociowych w kanałach i komorach cieplnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż. przy
wykonywaniu prac izolacyjnych,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające przygotowywanie masy bitumicznej,
wykonywanie izolacji i stosowane przepisy bhp i ochrony ppoż.,
3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) wskazać skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż.,
5) zapisać wnioski w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 przepisy bhp i ochrony ppoż.,
 film przedstawiający prace związane z układaniem izolacji przeciwwilgociowej w kanałach
i komorach,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Rodzaje sieci cieplnych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj układy sieci ciepłowniczej: promieniowy i pierścieniowy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z układami sieci ciepłowniczej i ich charakterystyką,
2) zapoznać się ze schematami poszczególnych układów sieci ciepłowniczych,
3) określić cechy układów promieniowego i pierścieniowego sieci ciepłowniczej,
4) zestawić cechy układów sieci ciepłowniczej w formie porównania,
5) wyniki zapisać we zeszycie,
6) zaprezentować wyniki grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 opracowania zawierające charakterystyki układów sieci ciepłowniczych (literatura rozdział 6),
 schematy różnych układów sieci ciepłowniczych.
Ćwiczenie 2
Określ, kiedy należy układać sieci ciepłownicze naziemne i od czego zależy wybór rozwiązania
konstrukcyjnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobami układania przewodów sieci ciepłowniczej,
2) zapoznać się z rozwiązaniami konstrukcyjnymi sieci ciepłowniczych nadziemnych
i możliwościami ich stosowania,
3) dobrać właściwe sposoby prowadzenia sieci ciepłowniczej nadziemnej w zależności od
warunków,
4) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie,
5) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 modele rozwiązań konstrukcyjnych sieci ciepłowniczych nadziemnych,
 opracowania dotyczące nadziemnego prowadzenia sieci cieplnych (literatura z rozdziału 7).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.3. Sieci cieplne z rur preizolowanych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie dokumentacji technicznej sieci cieplnej sporządz
zapotrzebowanie materiałowe.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami montażu sieci cieplnej z rur preizolowanych,
2) zapoznać się z projektem sieci cieplnej przedstawionym przez nauczyciela,
3) określić rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do montażu,
4) wykonać zestawienie materiałów zapisując je w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 projekt budowlany sieci cieplnej z rur preizolowanych,
 instrukcja dla ucznia obejmująca zasady sporządzania zapotrzebowania materiałowego,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Sprawdz
stan i jakość rur preizolowanych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami sprawdzania stanu rur preizolowanych,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,
3) rozpoznać znajdujące się na stanowisku do ćwiczeń materiały,
4) dokonać sprawdzenia stanu poszczególnych rur preizolowanych, kształtek, muf,
5) swoje spostrzeżenia zapisać w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko do wykonania ćwiczenia powinno być wyposażone w rury i kształtki preizolowane
 zarówno dobre jak i wadliwe (najkorzystniej by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach
rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci cieplnej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp,
 literatura rozdział 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Ćwiczenie 3
Określ zasady transportu i składowania rur preizolowanych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami transportu i składowania rur preizolowanych,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające zasady transportu oraz składowania rur
preizolowanych,
3) określić sposób transportu rur i kształtek preizolowanych,
4) wyniki swojej pracy zapisać w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 film, zdjęcia przedstawiające zasady transportu rur i kształtek preizolowanych,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj montaż
odcinka przewodu sieci cieplnej z rur preizolowanych (zasilenia i powrotu).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu sieci cieplnej z rur preizolowanych,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną oraz z instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu przewodów sieci cieplnej z rur preizolowanych,
3) określić w kolejności czynności związane z montażem,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać montaż odcinka przewodu sieci cieplnej z rur preizolowanych (zasilania i powrotu),
7) usunąć ewentualne usterki w sieci cieplnej,
8) połączyć sieć z węzłem c.o.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Środki dydaktyczne:
- stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci cieplnej
z rur preizolowanych),
- instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp,
- materiały potrzebne do montażu: rury preizolowane, kształtki, mufy, pianka PUR, taśmy,
- sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: poziomnica, sprzęt do spawania, sprzęt do
wykonywania izolacji.
Materiały potrzebne do montażu: rury preizolowane, kształtki, mufy, pianka PUR, taśmy,
sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: poziomnica, sprzęt do spawania, sprzęt do wykonywania
izolacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.4. Kanały ciepłownicze
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Posługując się modelami i rysunkami przedstaw budowę kanałów ciepłowniczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami kanałów sieci cieplnej i ich charakterystyką,
2) przeanalizować budowę różnych kanałów cieplnych posługując się modelami, rysunkami lub
zdjęciami,
3) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie,
4) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 modele kanałów sieci cieplnej,
 rysunki i zdjęcia kanałów sieci cieplnej,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj kanał
ciepłowniczy nie przechodni.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu kanału sieci cieplnej,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu kanału cieplnego nie przechodniego,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu,
5) dobrać środki do transportu elementów kanałów cieplnych,
6) przetransportować elementy kanałów sieci cieplnej,
7) zamontować elementy kanału sieci cieplnej w gotowym wykopie,
8) ułożyć płyty przykrywające na kanałach,
9) zdemontować elementy kanału sieci cieplnej,
10) zastosować przepisy bhp przy montażu kanału sieci cieplnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z gotowym wykopem (najkorzystniej, by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych t.j.: na miejscu budowy sieci
cieplnej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu elementów kanału ciepłowniczego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu: dz
wig, skrzynia murarska,
 materiały potrzebne do montażu: elementy kanałowe żelbetowe,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.5. Punkty stałe i podpory przesuwne
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór ślizgowych i kierunkowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i zasadą działania podpór ślizgowych i kierunkowych,
2) zapoznać się ze schematami, modelami sieci cieplnych i rozmieszczonymi podporami
ślizgowymi i kierunkowymi,
3) określić zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór ślizgowych,
4) określić zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór kierunkowych,
5) wyniki zapisać w zeszycie,
6) zaprezentować wyniki grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 opracowania zawierające zasadę działania, budowę i sposoby rozmieszczenia podpór
ślizgowych i kierunkowych (literatura z rozdziału 7),
 modele i schematy różnych sposobów rozmieszczenia podpór ślizgowych i kierunkowych.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj podporę
ślizgową i zamontuj na przewodzie sieci cieplnej kanałowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wykonania i montażu podpory ślizgowej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz kolejnością przebiegu czynności i warunkami technicznymi
montażu sieci cieplnej kanałowej,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót,
4) przygotować materiały potrzebne do wykonania podpory ślizgowej,
5) dobrać materiał i sprzęt do wykonania podpory,
6) wykonać podporę ślizgową,
7) miejsce podpory ślizgowej w kanale,
8) zamontować podporę ślizgową,
9) zastosować przepisy bhp przy montażu podpory ślizgowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem i kanałem
ciepłowniczym (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych,
tj.: na miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami wykonania i montażu podpory ślizgowej w kanale,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu: kielnia, sprzęt do spawania, przymiar
kreskowy,
 materiały potrzebne do montażu: podkładka, płoza, rura stalowa czarna, podstawa,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj montaż
podpory stałej jarzmowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu podpór stałych,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczna oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu podpory stałej,
3) zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu,
6) wyznaczyć miejsce montażu podpory stałej,
7) wykonać podporę stałą.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem i kanałem
ciepłowniczym (najkorzystniej by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj.
na miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z warunkami montażu
podpory stałej,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: sprzęt do spawania, klucze,
 materiały potrzebne do montażu: rury stalowe czarne, jarzmo, śruby.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.6. Rurociągi montowane w kanałach ciepłowniczych
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie dokumentacji technicznej przedstawionej przez nauczyciela wykonaj montaż
przewodów zasilającego i powrotnego sieci cieplnej o średnicy do 300 mm w kanale.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu przewodów zasilającego i powrotnego
sieci cieplnej w kanale,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu sieci cieplnej w kanale,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót związanych z montażem przewodów zasilającego
i powrotnego w kanale,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu i ocenić ich stan techniczny,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów,
6) dobrać środki do transportu i układania przewodów w kanale,
7) wyznaczyć miejsca montażu podpór ślizgowych i stałych,
8) zamontować przewody zasilający i powrotny sieci cieplnej w kanale,
9) skontrolować poprawność montażu rurociągów,
10) zastosować przepisy bhp i ppoż..
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem i kanałem (najkorzystniej
by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
cieplnej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci cieplnej w kanale,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: szczotki do czyszczenia styków, poziomnice, pasy,
żuraw samojezdny lub na samochodzie,
 materiały potrzebne do montażu: odcinki rur, legary, podpory.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dokumentacji technicznej przedstawionej przez nauczyciela wykonaj montaż
przewodów zasilających i powrotnych metodą odcinkową w kanale.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu przewodów zasilającego i powrotnego
w kanale,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczna oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu sieci cieplnej w kanale,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót związanych z montażem przewodów zasilającego
i powrotnego w kanale,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu i ocenić ich stan techniczny,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów,
6) dobrać środki do transportu i układania przewodów w kanale,
7) wyznaczyć miejsca montażu podpór ślizgowych i stałych,
8) zamontować przewody zasilający i powrotny sieci cieplnej w kanale,
9) skontrolować poprawność montażu rurociągów,
10) zastosować przepisy bhp i ppoż..
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem i kanałem (najkorzystniej
by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
cieplnej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci cieplnej w kanale,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: sprzęt do spawania, żuraw samojezdny,
 materiały potrzebne do montażu: rury stalowe czarne, podpory, legary.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.7. Komory ciepłownicze
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj wyposażenie komór ciepłowniczych w miejscu odgałęzień i w miejscu usytuowania
kompensatora.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami wyposażenia technologicznego komór cieplnych i ich
charakterystyka,
2) określić rodzaj wyposażenia komór,
3) przeanalizować rysunki, zdjęcia, modele różnych rodzajów komór,
4) porównać wyposażenie i określić zadania, jakie mogą spełniać komory ciepłownicze,
5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie,
6) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 modele komór ciepłowniczych
 rysunki i zdjęcia komór ciepłowniczych,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj montaż
komory ciepłowniczej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu komór ciepłowniczych,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz czynności
związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu komory ciepłowniczej,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót,
4) przygotować elementy i materiały potrzebne do montażu komory,
5) dobrać środki do transportu elementów komory cieplnej
6) przetransportować elementy komór,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
7) zamontować elementy w gotowym wykopie,
8) wykonać izolację elementów komory,
9) zamontować elementy wyposażenia komór,
10) przykryć komorę i zamontować włazy,
11) zastosować przepisy bhp przy montażu komory cieplnej.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z gotowym wykopem (najkorzystniej, by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj.: na miejscu budowy sieci
ciepłowniczej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami wykonania i montażu elementów komory ciepłowniczej,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu komory ciepłowniczej: dz
wig, pasy,
materiały potrzebne do montażu, elementy komory,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5.8. Kompensacja rurociągów
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady stosowania kompensacji naturalnej przewodów preizolowanych sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami prowadzenia przewodów preizolowanych sieci cieplnej,
2) określić problemy wynikające z prowadzenia przewodów w linii prostej ze względu na
wydłużalność cieplną,
3) określić sposoby zapobiegania skutkom wydłużalności cieplnej,
4) dobrać właściwe sposoby prowadzenia przewodów preizolowanych sieci cieplnej,
5) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie,
6) przedyskutować w grupie wyniki swoich spostrzeżeń.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 schematy przedstawiające rodzaje kompensacji naturalnej przewodów preizolowanych sieci
cieplnej,
 zdjęcia lub filmy przedstawiające niekorzystne zjawiska związane ze skutkami wydłużalności
cieplnej,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej zamontuj
kompensator dławicowy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu kompensatora dławicowego,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu kompensatora dławicowego
3) zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu,
6) wyznaczyć miejsce montażu kompensatora,
7) zamontować kompensator dławicowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym kanałem ciepłowniczym
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj.: na miejscu
budowy sieci cieplnej kanałowej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z warunkami montażu
kompensatora mieszkowego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu: urządzenia do spawania,
 materiały potrzebne do montażu: kompensator dławicowy, rury stalowe czarne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.9. Uzbrojenie sieci cieplnej
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj budowę i zasadę działania zaworu kulowego, motylkowego oraz zasuwy odcinającej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami armatury odcinającej i ich charakterystyką,
2) przeanalizować schematy, zdjęcia i modele przedstawiające budowę poszczególnych rodzajów
armatury odcinającej,
3) porównać budowę i zasadę działania zaworu kulowego, motylkowego i zasuwy,
4) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie,
5) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 modele zaworów i zasuw,
 schematy, rysunki i zdjęcia uzbrojenia,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj montaż
zaworu odcinającego preizolowanej sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu uzbrojenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu armatury,
3) zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
4) przygotować potrzebne do montażu materiały i armaturę,
5) usunąć usterki występujące w zaworze odcinającym
6) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
7) dokonać montażu zaworu odcinającego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
8) sprawdzić poprawność montażu zaworu,
9) skontrolować prawidłowość działania zamontowanego zaworu,
10) zastosować przepisy bhp przy montażu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym wykopem (najkorzystniej, by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych, t.j. na miejscu budowy sieci cieplnej
preizolowanej),
- instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu uzbrojenia,
- sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu uzbrojenia: sprzęt do spawania,
- materiały potrzebne do montażu: zawór odcinający, rury preizolowane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
5.10. Izolacja cieplna rurociągów
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw zalety i wady materiałów izolacyjnych stosowanych do izolacji cieplnej przewodów
sieci ciepłowniczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami materiałów izolacyjnych (izolacji właściwej i płaszcza) i ich
charakterystyką,
2) określić wady i zalety poszczególnych materiałów izolacyjnych,
3) zestawić cechy poszczególnych materiałów w tabeli stosując odpowiednie kryteria,
4) zaprezentować efekty swojej pracy grupie (zestawienie można wykonać w formie plakatu).
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 fragmenty materiałów izolacyjnych,
 modele, zdjęcia i rysunki wykonanej izolacji z poszczególnych materiałów,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dokumentacji technicznej sieci cieplnej wykonaj izolację przewodów (zasilenia
i powrotu).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu izolacji cieplnej przewodów,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu izolacji cieplnej,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót,
4) przygotować materiały i sprzęt potrzebne do wykonania izolacji,
5) wykonać izolację przewodów sieci cieplnej,
6) zastosować przepisy bhp przy izolacji przewodów sieci cieplnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonanym kanałem z przewodami sieci
cieplnej (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami montażu izolacji cieplnej,
 sprzęt i narzędzia do wykonania izolacji przewodów: taśma miernicza, nożyce,
 materiały potrzebne do wykonania izolacji: rury stalowe czarne, materiały izolacyjne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5.11. Aparatura kontrolno-pomiarowa, automatyka i sygnalizacja
alarmowa
5.11.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz czynności związane z wykonywaniem systemu alarmowego w sieciach cieplnych z rur
preizolowanych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rurami preizolowanymi z wmontowanymi przewodami alarmowymi,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub schematy przedstawiające sposób łączenia przewodów systemu
alarmowego,
3) opisać przebieg łączenia i zabezpieczenia przewodów,
4) wskazać zasadność stosowania systemu alarmowego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 film przedstawiający montaż systemu alarmowego,
 zdjęcia lub schematy z montażem i zabezpieczeniem przewodów alarmowych,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej zainstaluj manometry
i termometry na przewodach sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalowania aparatury kontrolno-pomiarowej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz z instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
instalacji aparatury kontrolno-pomiarowej,
3) zaplanować kolejność wykonywanych robót,
4) przygotować materiały i sprzęt potrzebne do montażu,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebne do montażu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6) ocenić stan techniczny materiałów,
7) zainstalować urządzenia akp,
8) sprawdzić poprawność montażu,
9) zastosować przepisy bhp przy montażu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z wykonaną komorą cieplną i zamontowanymi
przewodami (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy sieci cieplnej),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami montażu akp,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do instalacji: klucze do rur, klucze,
 materiały potrzebne do montażu: manometry, termometry, króćce kołnierzowe stalowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
5.12. Próby szczelności i odbiór sieci ciepłowniczej
5.12.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz czynności związane z wykonaniem płukania sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia płukania sieci cieplnej,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub schemat z przeprowadzenia płukania sieci cieplnej,
3) opisać przebieg płukania sieci cieplnej,
4) wskazać, dlaczego konieczne jest płukanie przewodów sieci cieplnej,
5) zapisać wyniki pracy w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 film przedstawiający wykonanie płukania sieci cieplnej,
 zdjęcia, schematy z przeprowadzenia płukania sieci cieplnej,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Porównaj zakres i przebieg odbioru częściowego i końcowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia odbiorów sieci cieplnej,
2) określić zakres i przebieg odbioru częściowego,
3) określić zakres i przebieg odbioru końcowego,
4) porównać oba rodzaje odbiorów robót,
5) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie,
6) wyniki swojej pracy przedstawić grupie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Ćwiczenie 3
Wykonaj próbę szczelności odcinka sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia próby szczelności sieci cieplnej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz z instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem próby szczelności i warunkami
technicznymi,
3) dobrać sprzęt i stanowisko pomiarowe do wykonania próby szczelności,
4) określić przebieg próby szczelności sieci cieplnej,
5) wykonać próbę szczelności odcinka sieci cieplnej,
6) określić wynik próby.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z zamontowanym odcinkiem sieci cieplnej
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu
budowy sieci cieplnej),
 sprzęt do wykonania próby szczelności sieci cieplnej,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem próby
szczelności odcinka przewodu sieci cieplnej.
Ćwiczenie 4
Dokonaj obmiaru robót izolacyjnych na odcinku sieci cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami obmiaru robót przy budowie sieci cieplnej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą zasady obmiaru robót przy budowie sieci cieplnej oraz
przepisami bhp na stanowisku do ćwiczeń
3) przygotować sprzęt do wykonania pomiarów,
4) dokonać niezbędnych pomiarów i obliczeń,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Środki dydaktyczne:
 stanowisko symulacyjne tzw.  piaskownica z zamontowanym odcinkiem sieci cieplnej
kanałowej (najkorzystniej by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy sieci cieplnej kanałowej),
 sprzęt do wykonania obmiaru,
 instrukcja dla ucznia zawierająca zasady obmiaru robót przy budowie sieci cieplnej oraz
przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
5.13. Eksploatacja sieci ciepłowniczej
5.13.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj sposoby kontroli sieci cieplnej kanałowej i z rur preizolowanych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z metodami przeglądów sieci cieplnej kanałowej i z rur preizolowanych,
2) obejrzeć film, zdjęcia z przeglądów sieci cieplnych kanałowych,
3) obejrzeć film lub zdjęcia demonstrujące sprawdzenie stanu izolacji przy użyciu sygnalizatorów
awarii,
4) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 filmy przedstawiające przeglądy sieci cieplnej,
 zdjęcia, schematy przedstawiające sposoby kontroli sieci cieplnej,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Opisz sposób usuwania awarii odcinka sieci cieplnej z rur preizolowanych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobami lokalizacji i usuwania awarii sieci cieplnych,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii sieci
cieplnych,
3) opisać czynności jakie należy wykonać w ramach usuwania awarii sieci cieplnej z rur
preizolowanych,
4) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 filmy przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii sieci cieplnych,
 zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Montaż sieci cieplnej .
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 z poziomu podstawowego są zadania: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20,
 z poziomu ponadpodstawowego są zadania: 3, 8, 11, 12, 19.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń
otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie, co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie, co najmniej 15 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie, co najmniej 18 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. b, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. c, 9. a, 10. a, 11. c, 12. c,
13. b, 14. b, 15. c, 16. c, 17. d, 18. d, 19. d, 20. a.
Plan testu
Nr
Kategoria Poziom Poprawna
Cel operacyjny
celu wymagań odpowiedz

zad. (mierzone osiągnięcia ucznia)
1 Dobrać sprzęt do wyładunku rur preizolowanych C P a
Zastosować przepisy bhp przy pracach
2 C P b
termoizolacyjnych
3 Zidentyfikować ukształtowanie sieci cieplnej A P b
4 Rozróżniać rodzaje systemów sieci cieplnej B P b
5 Dobrać rodzaj płaszcza systemów sieci cieplnej B P a
6 Określić zasady wykonania obsypki rur B P b
Dobrać rodzaj podpory stałej do zamontowania
7 D PP d
rurociągu o odpowiedniej średnicy
8 Rozróżnić rodzaj kanału ciepłowniczego B P c
9 Obliczyć wydłużenie przewodu D PP a
10 Dobrać rodzaj kompensacji C P a
Określić warunki techniczne prowadzenia
11 C P c
przewodów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
12 Zidentyfikować rodzaj uzbrojenia sieci cieplnej A P c
Określić miejsce wykonania odpowietrzenia na
13 B P b
sieci cieplnej
14 Dobrać rodzaj podpory ruchomej D PP b
15 Przeanalizować działanie systemu alarmowego D PP c
16 Zidentyfikować rodzaj podpory A P c
17 Dobrać izolację do rodzaju rury B P d
Określić warunki techniczne przeprowadzenia
18 B P d
próby szczelności
19 Określić rodzaje armatury B P d
Przeanalizować rodzaje usterek podczas
20 D PP a
eksploatacji sieci cieplnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielną pracę uczniów w czasie rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom  instrukcję dla ucznia .
5. Upewnij się, czy wszyscy uczniowie ją zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.
6. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna z nich
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedz
należy zakreślić kółkiem a następnie
ponownie zaznaczyć odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Gdy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na póz
niej
i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Materiały dla ucznia:
 instrukcja do testu,
 zestaw pytań testowych
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jaki sprzęt będzie potrzebny przy wyładunku rur preizolowanych długości 12, 16 i 24 m:
a) dz
wig wyposażony w szerokie pasy.
b) wielokrążek na trójnogu.
c) liny konopno  bawełniane do rozładunku ręcznego.
d) łańcuchy i haki.
2. Odległość składowania materiałów izolacyjnych od palenisk z otwartym ogniem powinna
wynosić, co najmniej:
a) 2 m.
b) 20 m.
c) 10 m.
d) 5 m.
3. Jakie ukształtowanie sieci ciepłowniczej przedstawia
rysunek:
a) promieniowej.
b) pajęczej.
c) w formie kratownicy.
d) pierścieniowej.
4. W gospodarce komunalnej najczęściej stosuje się system sieci ciepłowniczych:
a) jednoprzewodowy.
b) dwuprzewodowy.
c) trzyprzewodowy.
d) czteroprzewodowy.
5. Rurę osłonową w rurze preizolowanej wykonuje się z:
a) polietylenu.
b) stali.
c) miedzi.
d) papy.
6. Zasypka piaskiem rur preizolowanych powyżej górnej ich powierzchni powinna wynosić
minimum:
a) 5 cm.
b) 10 cm.
c) 15 cm.
d) 20 cm.
7. Podpory stałe jarzmowe wykonuje się dla rur ciepłowniczych o średnicy mniejszej niż:
a) 500 mm.
b) 300 mm.
c) 200 mm.
d) 100 mm.
8. Przy stosowaniu kompensatorów mieszkowych podpory stałe należy umieszczać:
a) przy kompensatorze.
b) w dowolnej odległości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
c) w środku odcinka.
d) jest zbędny.
9. Jaki rodzaj kanału ciepłowniczego przedstawia rysunek:
a) przechodni.
b) nieprzechodni łupinowy.
c) nieprzechodni ceowy.
d) nieprzechodni elowy.
10. Jeżeli wydłużenie "l odcinka sieci cieplnej o długości 100 m wynosi 20 cm, to wydłużenie
jednostkowe wyniesie:
a) 2 mm/m.
b) 20 mm/m.
c) 200 mm/m.
d) 20 cm/m.
11. Kompensacja naturalna nie polega na układaniu przewodów sieci cieplnej w kształcie:
a) litery  L .
b) litery  Z .
c) litery  U .
d) linii prostej.
12. Przewody sieci ciepłowniczej wodnej montuje się ze spadkiem, co najmniej:
a) 1%.
b) 2%.
c) 3%.
d) 5%.
13. Jaki rodzaj uzbrojenia przedstawia rysunek:
a) zawór motylkowy.
b) zawór kulowy.
c) zawór grzybkowy.
d) zasuwę klinową.
14. Odpowietrzenia przewodów sieci ciepłowniczej stosuje się:
a) w najniższych punktach przewodu.
b) w najwyższych punktach przewodu.
c) na magistralach, co 1 km.
d) na sieciach, co 100 m.
15. Podpory kierunkowe stosuje się przy:
a) kompensatorze U-kształtowym.
b) kompensatorze dławnicowym.
c) kompensatorze mieszkowym.
d) prostym prowadzeniu przewodów.
16. System alarmowy sieci ciepłowniczych z rur preizolowanych sygnalizuje:
a) wzrost temperatury czynnika grzewczego.
b) wzrost ciśnienia czynnika grzewczego.
c) wilgotność izolacji.
d) ubytek izolacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
17. Jaki rodzaj podpory przedstawia rysunek:
a) przesuwna ślizgowa.
b) stała.
c) przesuwna rolkowa.
d) stała jarzmowa.
18. Izolację cieplną rury preizolowanej stanowi:
a) wata szklana.
b) wełna mineralna.
c) wata bazaltowa.
d) pianka poliuretanowa.
19. Przy badaniu szczelności przewód powinien być napełniony wodą przed próbą:
a) 1 godzinę.
b) 6 godzin.
c) 12 godzin.
d) 24 godziny.
20. Zawory odcinające należą do armatury:
a) sterującej.
b) zabezpieczającej.
c) pomocniczej.
d) pomiarowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko.......................................................................................................................................
Montaż sieci cieplnych
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Zadanie praktyczne  próba pracy
Jesteście pracownikami firmy instalacyjnej wykonującej sieć cieplną z rur preizolowanych na
terenie osiedla mieszkaniowego. Waszym zadaniem jest wykonanie montażu odcinka sieci
ciepłowniczej preizolowane o długości 20 m (zasilania i powrotu) wraz z zaworami odcinającymi
zgodnie z warunkami technicznymi określonymi w dokumentacji technicznej.
Zespół w składzie:
1. ........................................
2. ........................................
3. ........................................
4. ........................................
Czas wykonania: 8 godzin lekcyjnych
Zakres zadania:
1) Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania:
a) zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego.
b) sporządzić plan działania związany z wykonaniem fragmentu sieci cieplnej.
c) sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych.
d) sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej.
e) wykonać niezbędne szkice obliczenia i rysunki związane z wyznaczeniem długości
montażowych rur preizolowanych.
2) Zorganizować stanowisko pracy:
a) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały do montażu.
b) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt zgodnie z zasadami bhp.
c) sprawdzić stan techniczny sprzętu.
d) sprawdzić jakość materiałów do montażu.
e) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.
3) Wykonać montaż przewodów i uzbrojenia sieci cieplnej zgodnie z projektem, warunkami
technicznymi i zasadami bhp:
a) przygotować podłoże pod przewody  wykonać podsypkę z piasku.
b) odmierzyć właściwe długości rur, dociąć je i przygotować do montażu.
c) ułożyć rury w wykopie (zasilenie i powrót).
d) zamontować zawory odcinające w prefabrykowanym elemencie.
e) wykonać połączenia rur i przewodów systemu alarmowego.
f) wykonać próbę szczelności.
g) zaizolować połączenia przy użyciu muf składanych termokurczliwych.
4) Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt oraz wykonać obmiar
wykonanych robót.
5) Zaprezentować efekt wykonanego zadania uzasadniając sposób jego wykonania oraz oceniając
jakość wykonania.
Wyposażenie stanowiska roboczego
 stanowisko symulacyjne do montażu sieci cieplnej z rur preizolowanych lub stanowisko
robocze w rzeczywistych warunkach budowy sieci cieplnej z rur preizolowanych, na którym
jest wykonany wykop, wymiary wykopu i spadek jego dna powinny być zgodne z
dokumentacją techniczną przewidzianą do tego zadania praktycznego,
 dokumentacja techniczna fragmentu sieci cieplnej z rur preizolowanych przewidzianego do
wykonania w ramach zadania praktycznego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
 materiały potrzebne do wykonania przewodów o średnicy zewnętrznej Dn = 90 mm
i potrzebnych długościach, preizolowane zawory odcinające mufy składane termokurczliwe,
pianka dwuskładnikowa,
 sprzęt potrzebny do montażu np. przymiar, ołówek, taśma miernicza, poziomica, piłki ręczne
do przecinania, pilniki, klucze do rur, liny bawełniano  konopne,
Kryteria oceny i schemat punktowania
Proponuje się następująca punktację za wykonanie poszczególnych części zadania praktycznego:
1) W sumie 15 pkt:
a)  3 pkt.
b)  3 pkt.
c)  3 pkt.
d)  3 pkt.
e)  3 pkt.
2) W sumie 10 pkt:
a)  2 pkt.
b)  2 pkt.
c)  2 pkt.
d)  2 pkt.
e)  2 pkt.
3) W sumie 60 pkt:
a)  5 pkt.
b)  5 pkt.
c)  5 pkt.
d)  10 pkt.
e)  10 pkt.
f)  10 pkt.
g)  10 pkt.
h)  5 pkt.
4)  5 pkt.
5)  10 pkt.
W sumie 100 punktów.
Aby zaliczyć zadanie praktyczne z wynikiem pozytywnym jego wykonanie powinno być
ocenione powyżej 75 pkt (zgodnie z wymogami CKE stosowanymi w odniesieniu do części
praktycznej egzaminów zawodowych).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
7. LITERATURA
1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Technologia. WSiP, Warszawa 1998.
2. Dzierżawski T.: Gazownictwo i Ciepłownictwo. WSiP, Warszawa 1996.
3. Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M. Kosztorysowanie w Budownictwie. WSiP, Warszawa
1995.
4. Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja.
5. Warunki techniczne projektowania, wykonania, odbioru i eksploatacji sieci ciepłowniczych
z rur preizolowanych. O.B.R.T.I Instal, Warszawa 1996.
6. Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano Montażowych, Tom II.
Instalacje Sanitarne i Przemysłowe, Arkady 1988.
Czasopisma:
1. Gaz, Woda i Technika Sanitarna,
2. Polski Instalator,
3. Rynek instalacyjny,
4. Instalacje sanitarne.
Obowiązujące normy:
PN-80/H-74219  Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania .
PN-85/B-02421  Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja cieplna rurociągów, armatury
i urządzeń. Wymagania i badania .
PN-91/B-10405  Ciepłownictwo. Sieci ciepłownicze. Wymagania i badania przy
odbiorze  .
Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów materiałów do budowy sieci cieplnych oraz
informacje techniczne zawarte na stronach internetowych tych firm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46