MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Gołębiowska
Montaż i instalacja węzła cieplnego 713[03].Z4.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Anna Kusina
mgr inż. Agnieszka Rozwadowska
Opracowanie redakcyjne:
inż. Anna Gołębiowska
Konsultacja:
mgr inż. Mirosław Żurek
Korekta:
mgr inż. Mirosław Żurek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[03].Z4.05
 Montaż i instalacja węzła cieplnego zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu Monter sieci komunalnych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Rodzaje węzłów cieplnych 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Wyposażenie węzłów ciepłowniczych 14
5.3.1. Ćwiczenia 14
5.4. Kompaktowe węzły cieplne i ich instalacja 16
5.4.1. Ćwiczenia 16
5.5. Aparatura kontrolno-pomiarowa i automatyka stosowana w węzłach cieplnych 18
5.5.1. Ćwiczenia 18
5.6. Próba szczelności, uruchomienie i rozruch węzła cieplnego 20
5.6.1. Ćwiczenia 20
5.7. Eksploatacja węzła cieplnego 22
5.7.1. Ćwiczenia 22
6. Ewaluacja osiągnięć 24
7. Literatura 32
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter sieci komunalnych
W poradniku zamieszczono:
- Wymagania wstępne, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, które uczeń
powinien mieć opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,
- Cele kształcenia jednostki modułowej, czyli wiadomości i umiejętności jakie uczeń
ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,
- Przykładowe scenariusze zajęć,
- Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
- Wykaz literatury uzupełniającej.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania tj. tekstu przewodniego,
samokształcenia kierowanego, ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań i uczenia się,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Montaż i instalacja węzła cieplnego jest jednostką modułową w module  Technologia
montażu sieci cieplnych  schemat 1.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 713[03].Z4
Technologia montażu sieci cieplnych
713[03].Z1/2/3/4.01
Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy
montażu rurociągów
713[03].Z1/2/3/4.02
Montaż instalacji z rur stalowych
713[03].Z1/2/3/4.03
Montaż rurociągów stalowych
713[03].Z1/2/3/4.04
Montaż sieci cieplnej
713[03].Z4.05
Montaż i instalacja węzła cieplnego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- rozróżniać materiały budowlane,
- rozróżniać sieci komunalne,
- wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci komunalnych,
- wykonywać połączenia rur stalowych i z tworzyw sztucznych,
- dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonania prac przygotowawczo-
zakończeniowych oraz do wykonania montażu połączeń rur stalowych i z tworzyw
sztucznych,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinieneś umieć:
- zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego,
- przygotować materiały potrzebne do montażu lub instalacji węzła cieplnego,
- ocenić stan techniczny elementów węzła cieplnego przygotowanych do montażu,
- dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu lub instalacji węzła cieplnego oraz
przyrzÄ…dy kontrolno- pomiarowe,
- dobrać środki do transportu elementów węzła cieplnego na miejsce montażu,
- przetransportować elementy węzła cieplnego na miejsce montażu,
- ustalić kolejność montażu elementów węzła cieplnego,
- wyznaczyć miejsca montażu poszczególnych elementów węzła cieplnego,
- zamontować urządzenia węzła cieplnego,
- zainstalować kompaktowe węzły cieplne,
- zamontować osprzęt węzła cieplnego,
- zainstalować aparaturę kontrolno- pomiarową, zabezpieczającą i elementy automatyki
w urządzeniach węzła cieplnego,
- wykonać podłączenie węzła cieplnego do sieci cieplnej i instalacji c.o.
- przeprowadzić próbę ciśnienia elementów węzła cieplnego po wykonaniu montażu,
- dokonać regulacji i nastawy zamontowanych urządzeń węzła cieplnego,
- dokonać uruchomienia i rozruchu węzła cieplnego,
- zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu urządzeń stosowanych w węz
le
cieplnym
- usunąć usterki powstałe podczas montażu węzła cieplnego
- skontrolować pracę urządzeń węzła cieplnego
- skontrolować urządzenia pomiarowe i dokonać odczytu,
- zlokalizować awarie eksploatacyjnych węzłów cieplnych,
- usunąć awarie eksploatacyjne węzłów cieplnych,
- wykonać konserwację urządzeń węzła cieplnego,
- wykonać obmiar wykonanych robót,
- wykorzystać budowlaną dokumentację techniczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca:
Modułowy program nauczania: Montaż i instalacja węzła cieplnego
Moduł: Technologia montażu sieci cieplnych
Jednostka modułowa: 713[03].Z4.05
Temat: Wymienniki ciepła
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania, charakteryzowania i zastosowania
wymienników ciepła.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 podać zadania, jakie pełnią wymienniki ciepła,
 rozróżnić poszczególne rodzaje wymienników,
 omówić budowę poszczególnych wymienników,
 omówić zasadę działania wymienników ciepła,
 współpracować w grupie,
 korzystać z różnych z
ródeł informacji.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnień,
 metoda aktywizacji uczniów  Puzle wg Kędrackiej-Felldman.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca indywidualna,
 praca w małych zespołach z zastosowaniem metody aktywizacji uczniów.
Åšrodki dydaktyczne:
 dokumentacja techniczna węzłów cieplnych,
 modele wymienników: płytowego, typu JAD, pojemnościowego,
 rysunki lub zdjęcia wymienników wykonane w formie foliogramów lub prezentacji
multimedialnej,
 katalogi techniczne
Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne  90 minut.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:
A) Zadania wymienników ciepła
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące
zadania wymienników ciepła,
 uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę.
B) Rodzaje i budowa wymienników ciepła:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące
rodzajów wymienników ciepła,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
 nauczyciel dokonuje podziału uczniów na trzy grupy i przydziela każdej z nich
do opracowania w oparciu o poradnik dla ucznia właściwą literaturę oraz
dokumentację techniczną materiał na temat budowy wymienników ciepła:
Grupa I  opracowuję budowę wymienników typu JAD,
Grupa II  opracowuje budowę wymiennika płytowego,
Grupa III  opracowuje budowę wymiennika pojemnościowego.
 uczniowie w poszczególnych grupach sporządzają notatki w zeszytach na
zadany temat,
 nauczyciel dokonuje ponownego podziału klasy na trzy grupy w taki sposób,
aby w każdej byli uczniowie z poprzednich grup,
 w poszczególnych grupach uczniowie przekazują sobie nowe treści dotyczące
wymienników płytowych oraz wymienników typu JAD i pojemnościowego
i uczÄ… siÄ™ wzajemnie,
 wszyscy uczniowie samodzielnie w zeszytach opracowują krótką notatkę,
a następnie przy użyciu modeli, schematów i zdjęć omawiają budowę i zasadę
działania poszczególnych wymienników.
C) Sposób włączenia wymienników w węz
le cieplnym:
 wstęp  nauczyciel wyjaśnia sposób włączania wymienników w węz
le cieplnym,
 uczniowie w małych grupach analizują schematy podłączenia wymienników
typu JAD, wymienników płytowych i pojemnościowych w węz
le cieplnym,
 uczniowie porównują sposoby połączenia z węzłem poszczególnych
wymienników.
3. Podsumowanie zajęć
 uczniowie określają zadania, jaki pełnią poszczególne rodzaje wymienników,
 uczniowie charakteryzują budowę i zasadę działania wymienników typu JAD,
płytowych i pojemnościowych,
 uczniowie wspólnie wykonują plakat stanowiący porównanie budowy i zasady
działania wymienników w węz
le cieplnym, sposoby ich włączenia oraz regulowania
wydajności- wykazują wady i zalety.
Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktualności.
 metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych
grup podczas zajęć,
 ocena prawidłowości i estetyki wykonania poszczególnych zadań w czasie zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca:
Modułowy program nauczania: Montaż i instalacja węzła cieplnego
Moduł: Technologia montażu sieci cieplnych
Jednostka modułowa: 713[03].Z4.05
Temat: Montaż licznika ciepła
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 dobrać i rozmieścić na stanowisku pracy elementy do wykonania licznika ciepła,
 dobrać narzędzia do wykonania montażu licznika ciepłą,
 zorganizować stanowisko pracy,
 wykonać instalację licznika ciepła,
 omówić sposób postępowania podczas wykonywania montażu licznika ciepła,
 przestrzegać przepisy bhp i ppoż. podczas montażu licznika ciepła.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 miniwykład,
 pokaz z instruktażem,
 ćwiczenia,
 dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca indywidualna,
 praca w małych zespołach.
Åšrodki dydaktyczne:
 kompletny model licznika ciepła tj.: wodomierz, termometry oporowe, króćce
przygotowane do montażu,
 sprzęt i narzędzia,
 warunki techniczne, instrukcje producentów,
Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne  90 minut.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć
A) Prace przygotowawcze:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom model licznika ciepła, omawia budowę,
zasadę działania i czynności przy montażu,
 nauczyciel demonstruje uczniom elementy do montażu,
 uczniowie w małych grupach zapoznają się z elementami do montażu licznika ciepła,
 nauczyciel demonstruje uczniom narzędzia i instrukcję ich obsługi.
B) Montaż licznika ciepła:
 wstęp  nauczyciel przedstawia uczniom dokumentację techniczną do montażu
licznika ciepła oraz instrukcję do montażu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
 uczniowie w małych grupach przygotowują stanowisko pracy, dobierają
i rozmieszczają materiały i sprzęt oraz środki ochrony indywidualnej,
 uczniowie w małych grupach montują elementy licznika ciepła z uwzględnieniem
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciw pożarowej oraz ochrony
środowiska,
 nauczyciel koryguje w miarę potrzeby czynności uczniów,
 uczniowie prezentują wykonane ćwiczenia i oceniają jego jakość,
 uczniowie porzÄ…dkujÄ… stanowisko pracy.
Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
 metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych
grup podczas wykonywania ćwiczenia,
 ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia praktycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady bhp, jakich trzeba przestrzegać przy organizacji stanowiska pracy do
montażu elementów węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się za przepisami bhp przy organizowaniu stanowiska pracy do montażu
elementów węzła cieplnego,
2) obejrzeć film, zdjęcia przedstawiające stosowanie przepisów bhp przy organizacji
stanowiska pracy,
3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) zapisać wnioski w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przepisy bhp,
 film przedstawiajÄ…cy organizacjÄ™ stanowiska pracy zgodnie z przepisami bhp,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. Przy montażu elementów
węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi bhp oraz ppoż. dotyczącymi prac przy montażu
i instalacji elementów węzła cieplnego,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające przebieg prac przy montażu węzła
cieplnego i stosowanie przepisów bhp i ppoż.,
3) określić skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ppoż. przy montażu elementów węzła
cieplnego,
4) wskazać konieczność stosowania przepisów bhp i ppoż.,
5) zapisać wnioski w zeszycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Wyposażenie stanowiska pracy:
 film przedstawiający montaż i instalację węzła cieplnego,
 zdjęcia lub ilustracje przedstawiające montaż węzła cieplnego,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Rodzaje węzłów cieplnych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1.
Posługując się modelem lub schematem przedstaw zasadę działania węzła cieplnego
wymiennikowego (pośredniego).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami węzłów cieplnych i ich charakterystyką,
2) przeanalizować wyposażenie węzła pośredniego posługując się modelem, rysunkami lub
zdjęciami,
3) obejrzeć film przedstawiający zasadę pracy węzła wymiennikowego,
4) określić zasadę działania węzła wymiennikowego - sposób przetwarzania parametrów
nośnika ciepła,
5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie,
6) zaprezentować efekty swojej pracy w grupie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 model węzła wymiennikowego,
 rysunki i film przedstawiające wyposażenie i zasadę pracy węzła wymiennikowego,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Porównaj budowę i zadania węzła bezpośredniego i pośredniego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wyposażeniem i rodzajami węzłów cieplnych,
2) określić zakres pracy węzła bezpośredniego,
3) określić zakres pracy węzła wymiennikowego,
4) porównać zasadę pracy węzłów: bezpośredniego i pośredniego,
5) wskazać zalety stosowania węzła pośredniego,
6) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 modele węzłów cieplnych: bezpośredniego i wymiennikowego,
 rysunki i filmy przedstawiające węzły cieplne bezpośrednie i pośrednie- ich wyposażenie
i zasadÄ™ pracy,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.3. Wyposażenie węzłów ciepłowniczych
5.3.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie dokumentacji technicznej węzła cieplnego bezpośredniego sporządz

zapotrzebowanie materiałowe.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami montażu węzła cieplnego bezpośredniego,
2) zapoznać się z projektem węzła cieplnego bezpośredniego działania przedstawionym
przez nauczyciela,
3) określić rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do montażu,
4) wykonać zestawienie materiałów zapisując je w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 dokumentacja techniczna węzła cieplnego bezpośredniego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca zasady sporządzania zapotrzebowania materiałowego,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj
montaż odmulacza siatkowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu odmulacza siatkowego,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,
3) przygotować materiały potrzebne do montażu odmulacza siatkowego,
4) ocenić stan techniczny przewodów i odmulacza siatkowego,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebne do montażu,
6) przetransportować elementy węzła na miejsce montażu,
7) ustalić kolejność czynności przy montażu odmulacza,
8) wyznaczyć miejsce montażu odmulacza siatkowego,
9) zamontować odmulacz siatkowy,
10) skontrolować pracę odmulacza siatkowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z gotowymi podporami
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),
 dokumentacja techniczna węzła cieplnego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, suwmiarka,
 materiały potrzebne do montażu: odmulacz siatkowy, króćce kołnierzowe, kształtki,
osprzęt,
 literatura rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj
montaż baterii wymienników typu JAD.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu wymienników typu JAD,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczna oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,
3) przygotować materiały potrzebne do montażu wymienników typu JAD,
4) ocenić stan techniczny przewodów i wymienników,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu,
6) dobrać środki do transportu wymienników,
7) przetransportować wymienniki JAD na miejsce montażu,
8) ustalić kolejność montażu wymienników,
9) wyznaczyć miejsce montażu wymienników typu JAD,
10) zamontować wymienniki typu JAD,
11) przeprowadzić próbę szczelności na zimno wymienników ciepła(bez instalacji),
12) zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu urządzeń,
13) usunąć usterki powstałe podczas montażu wymienników typu JAD.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z gotowymi podporami
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),
 dokumentacja techniczna węzła cieplnego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, suwmiarka, wkrętaki,
 urządzenia i materiały potrzebne do montażu: wymienniki typu JAD, króćce
kołnierzowe, osprzęt,
 sprzęt do wykonania próby szczelności wymienników na zimno,
 literatura rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.4. Kompaktowe węzły cieplne i ich instalacja
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj budowę i sposób montażu węzła cieplnego pośredniego i kompaktowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i charakterystyką węzła cieplnego pośredniego i kompaktowego,
2) obejrzeć film przedstawiający montaż węzłów kompaktowego i wymiennikowego,
3) przeanalizować wyposażenie węzłów kompaktowego i wymiennikowego,
4) wskazać zalety stosowania węzła cieplnego i kompaktowego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 modele węzłów cieplnych: kompaktowego i pośredniego,
 rysunki i filmy przedstawiające wyposażenie, montaż i pracę węzłów,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj
instalację węzła cieplnego kompaktowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z oraz wymaganiami dotyczącymi montażu węzła cieplnego
kompaktowego,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego
kompaktowego,
3) przygotować materiały potrzebne do montażu węzła cieplnego kompaktowego,
4) ocenić stan techniczny urządzeń kompaktowego węzła cieplnego,
5) przetransportować węzeł cieplny kompaktowy na miejsce montażu,
6) zainstalować kompaktowy węzeł cieplny,
7) zamontować osprzęt węzła cieplnego kompaktowego,
8) wykonać podłączenie węzła cieplnego do sieci cieplnej i instalacji c.o.,
9) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
10) zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu węzła kompaktowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego(najkorzystniej, by ćwiczenie
zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy węzła cieplnego
kompaktowego),
 dokumentacja techniczna węzła cieplnego kompaktowego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego kompaktowego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, przymiar kreskowy,
 urządzenia i materiały potrzebne do montażu: węzeł kompaktowy, króćce kołnierzowe,
kształtki, osprzęt węzła,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.5. Aparatura kontrolno-pomiarowa i automatyka stosowana
węzłach cieplnych
5.5.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj pracę regulatora różnicy ciśnień jako różnicowego, ilościowego i upustowo-
-nadmiarowego w zależności od sposobu zamontowania części regulacyjnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową regulatora różnicy ciśnień,
2) określić zasadę działania regulatora jako różnicowego,
3) określić zasadę działania regulatora jako ilościowego,
4) określić zasadę działania regulatora jako upustowo- nadmiarowego,
5) porównać pracę regulatora we wszystkich sposobach zamontowania,
6) zapisać wyniki w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy
 model regulatora różnicy ciśnień,
 rysunki i film przedstawiający pracę regulatora różnicy ciśnień w zależności od sposobu
zamontowania części regulacyjnej,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej zainstaluj
zawór termostatyczny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji zaworu termostatycznego,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na
stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,
3) przygotować materiały potrzebne do montażu zaworu termostatycznego,
4) ocenić stan techniczny zaworu termostatycznego i jego elementów,
5) ustalić kolejność czynności przy montażu zaworu termostatycznego,
6) wyznaczyć miejsce montażu zaworu termostatycznego i jego elementów,
7) zainstalować zawór termostatyczny,
8) dokonać ustawienia odpowiedniej wartości temperatury.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanymi przewodami
i urządzeniami (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach
rzeczywistych tj. na miejscu budowy węzła cieplnego),
 dokumentacja akp węzła cieplnego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu akp,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, suwmiarka,
 materiały i urządzenia potrzebne do montażu: zawór termostatyczny, króćce kołnierzowe,
kształtki.
Ćwiczenie 3
Na podstawie przedstawionej dokumentacji technicznej zainstaluj zawór bezpieczeństwa
i dokonaj jego nastawy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji zaworów bezpieczeństwa,
2) przeanalizować dokumentację techniczną,
3) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz
warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła cieplnego,
4) przygotować materiały potrzebne do montażu,
5) ocenić stan techniczny zaworu bezpieczeństwa,
6) wyznaczyć miejsce montażu zaworu bezpieczeństwa,
7) zainstalować zawór bezpieczeństwa,
8) dokonać nastawy zaworu bezpieczeństwa.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanymi przewodami
i urządzeniami (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach
rzeczywistych tj. na miejscu budowy węzła cieplnego),
 dokumentacja akp węzła cieplnego,
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur , wkrętaki, piłki ręczne,
 urządzenia i materiały potrzebne do montażu: zawór termostatyczny, akp, króćce
kołnierzowe, kształtki, literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.6. Próba szczelności. Uruchomienie i rozruch węzła cieplnego
5.6.1. Ćwiczenia.
Ćwiczenie 1
Opisz czynności związane z rozruchem węzła cieplnego bezpośredniego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi rozruchu węzła cieplnego bezpośredniego,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki związane z rozruchem węzła cieplnego
bezpośredniego,
3) opisać czynności związane z rozruchem węzła cieplnego bezpośredniego,
4) wskazać, na czym polega rozruch węzła cieplnego bezpośredniego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 film, rysunki i schematy pokazujące rozruch węzłów cieplnych,
 literatura rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Porównaj zakres i przebieg odbioru częściowego i końcowego węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi odbiorów węzłów cieplnych.
2) określić zakres i przebieg odbioru częściowego,
3) określić zakres i przebieg odbioru końcowego,
4) porównać oba rodzaje odbiorów robót,
5) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wykonaj próbę szczelności na zimno węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wykonania prób szczelności węzła cieplnego,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz
warunkami technicznymi wykonania próby szczelności,
3) przygotować urządzenia do wykonania próby szczelności na zimno,
4) ustalić kolejność czynności przy wykonywaniu próby szczelności,
5) wykonać próbę szczelności na zimno węzła cieplnego,
6) zastosować wymagania zawarte w instrukcjach wykonania próby szczelności węzła,
7) dokonać odczytu urządzeń pomiarowych,
8) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
cieplnym(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj.
na miejscu budowy węzła cieplnego),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi przeprowadzenia próby szczelności,
 urządzenia potrzebne do przeprowadzenia próby szczelności,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Dokonaj obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą zasady obmiaru robót przy montażu węzła
cieplnego oraz przepisami bhp na stanowisku do ćwiczeń,
3) przygotować sprzęt do wykonania pomiarów,
4) dokonać niezbędnych pomiarów i obliczeń,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),
 instrukcja dla ucznia zawierająca zasady obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego
oraz przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.7. Eksploatacja węzłów cieplnych
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz czynności związane z uruchomieniem węzła cieplnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi uruchomienia węzła cieplnego,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki związane z uruchomieniem węzła cieplnego,
3) opisać czynności związane z uruchomieniem węzła cieplnego,
4) wskazać, na czym polega uruchomienie węzła cieplnego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 film, rysunki i schematy pokazujące uruchomienie węzła cieplnego,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2.
Opisz czynności związane z lokalizowaniem i usuwaniem awarii eksploatowanych
węzłów cieplnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobami lokalizowania i usuwania awarii węzłów cieplnych,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii
węzłów cieplnych,
3) opisać czynności, jakie należy wykonać w ramach usuwania awarii węzłów cieplnych,
4) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 filmy przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii węzłów cieplnych,
 zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii węzłów
cieplnych,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 3
Wykonaj płukanie odmulacza siatkowego w ramach czynności eksploatacyjnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi płukania odmulacza siatkowego w ramach
czynności eksploatacyjnych,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz
warunkami technicznymi eksploatacji węzła cieplnego,
3) przygotować materiały i sprzęt potrzebne do płukania odmulacza siatkowego,
4) ustalić kolejność czynności przy płukaniu odmulacza siatkowego,
5) wykonać płukanie odmulacza siatkowego,
6) ocenić poprawność wykonanego zadania i sporządzić notatkę.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych, tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),
 instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi eksploatacji węzłów cieplnych,
 sprzęt i narzędzia potrzebne do płukania odmulacza siatkowego,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy jednostki modułowej  Montaż i instalacja węzła
cieplnego .
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
 zadania: 6, 7, 10, 12, 16 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt.
Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań- uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie, co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego
 dobry  za rozwiązanie, co najmniej 15 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,
 bardzo bobry- za rozwiązanie, co najmniej 18 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1.b, 2.c, 3.d, 4.a, 5.a, 6.c, 7.b, 8.c, 9.b, 10.a, 11.d, 12.a, 13.c,
14.b, 15.c, 16.d, 17.a, 18.d, 19.a, 20.b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zadania (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Zastosować przepisy bhp przy pracach
C P b
montażowych
2 Rozróżnić węzły cieplne c.o. B P c
3 Zidentyfikować wymiennik ciepła A P d
4 Rozróżnić zasobniki ciepła B P a
5 Rozróżnić węzły cieplne c.w.u. B P a
6 Określić zasady montażu wymiennika
C PP c
płytowego
7 Dobrać element wyposażenia węzła cieplnego D PP b
8 Rozróżnić naczynia wzbiorcze przeponowe B P c
9 Określić warunki montażu urządzenia C P b
10 Dobrać rodzaj elementu węzła cieplnego D PP a
11 Zidentyfikować odmulacz siatkowy A P d
12 Dobrać element węzła cieplnego C PP a
13 Zidentyfikować zawór bezpieczeństwa
A P c
sprężynowy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
14 Rozróżnić elementy węzła cieplnego B P b
15 Określić zasady odmiaru urządzeń węzła
B P c
cieplnego
16 Dobrać sposób montażu do sposobu pracy D PP d
17 Określić warunki techniczne próby węzła
B P a
cieplnego
18 Określić czas trwania ruchu próbnego węzła
B P d
cieplnego
19 Rozróżnić zadania służby eksploatacyjnej B P a
20 Określić wskaz
nik prawidłowej pracy węzła
C P b
cieplnego
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.
5. Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić prawidłową odpowiedz
.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązania
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie masz 40 minut.
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań tekstowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Narzędzia i przyrządy pomiarowe powinny się znajdować:
a) w jednej skrzynce.
b) w oddzielnych skrzynkach.
c) razem w wyrobami gotowymi.
d) nie ma znaczenia gdzie.
2. Węzeł pośrednie - jest to węzeł cieplny:
a) pomiarowy.
b) hydroelewatorowy.
c) wymiennikowy.
d) zawieszania pompowego.
3. Jakie urzÄ…dzenie przedstawia rysunek:
a) zasobnik ciepła.
b) naczynie wzbiorcze.
c) wymiennik ciepła typu JAD.
d) pojemnościowy wymiennik ciepła.
4. Zasobniki ciepła służą do:
a) magazynowania c.w.u.
b) podgrzewania c.w.u.
c) regulowania ciśnienia c.w.u.
d) wytwarzania c.w.u.
5. Węzłem dla instalacji c.w.u. nie jest:
a) węzeł cieplny bezpośredni.
b) węzeł cieplny jednostopniowy szeregowy.
c) węzeł cieplny jednostopniowy równoległy.
d) węzeł cieplny dwustopniowy szeregowo równoległy.
6. W wymienniku ciepła płytowym każda następna płyta grzejna jest odwrócona w stosunku
do poprzedniej:
a) o 90°.
b) o 150°.
c) o 180°.
d) o 360°.
7. Pompy obiegowe majÄ… za zadanie:
a) zapewnić obieg nośnika ciepła w sieci cieplnej.
b) zapewnić obieg nośnika ciepła w instalacji c.o.
c) zapewnić obieg nośnika ciepła w instalacji c.w.u.
d) zapewnić obieg nośnika ciepła w węz
le.
8. Naczynia wzbiorcze przeponowe stosuje siÄ™:
a) w otwartych instalacjach c.o.
b) w otwartych instalacjach c.w.u.
c) w zamkniętych instalacjach c.o.
d) w zamkniętych instalacjach c.w.u.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
9. Filtry siatkowe sÄ… instalowane:
a) na przewodzie powrotnym z instalacji c.o. do wymiennika ciepła.
b) przed armaturÄ… regulacyjnÄ….
c) na przewodzie powrotnym przed zaworem odcinającym węzeł od sieci cieplnej.
d) na przewodzie zasilającym przed zaworem odcinającym węzeł od sieci cieplnej.
10. Licznik ciepła jako urządzenie pomiarowe określa:
a) rzeczywistą ilość pobieranej mocy cieplnej.
b) rzeczywistą ilość nośnika ciepła.
c) rzeczywistą wartość temperatury nośnika ciepła.
d) rzeczywistą wartość ciśnienia nośnika ciepła.
11. Jakie urzÄ…dzenie przedstawia rysunek:
a) filtroodmulnik magnetyczny.
b) naczynie wzbiorcze przeponowe.
c) filtr siatkowy.
d) odmulacz siatkowy.
12. Zawór termostatyczny służy do:
a) regulacji temperatury w wymiennikach ciepła.
b) regulacji ciśnienia w wymiennikach ciepła.
c) mieszania i rozdzielania nośników ciepła.
d) otwierania i zamykania przepływu nośnika ciepła.
13. Jakie urzÄ…dzenie przedstawia rysunek:
a) zawór zwrotny.
b) regulator różnicy ciśnień.
c) zawór bezpieczeństwa sprężynowy.
d) zawór bezpieczeństwa ciężarkowy.
14. Do dławienia ciśnienia nośnika ciepła służą:
a) manometry oporowe.
b) kryzy dławiące.
c) zawory trójdrogowe.
d) manometry przeponowe.
15. Obmiaru urządzeń w węz
le cieplnym dokonuje siÄ™:
a) w sztukach.
b) w kilogramach.
c) w kompletach.
d) w metrach.
16. Regulator różnicy ciśnień w zależności od sposobu zamontowania jarzma części
regulacyjnej nie może pracować jako:
a) różnicowy.
b) ilościowy.
c) upustowo-nadmiarowy.
d) termostatyczny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
17. Wynik sprawdzenia czystości przewodów uznaje się za dodatni, jeżeli ilość
zanieczyszczeń nie przekracza:
a) 5mg/dm3.
b) 10mg/dm3.
c) 5mg/dm3.
d) 100mg/dm3.
18. Czas trwania ruchu próbnego węzła powinien wynosić, co najmniej
a) 12 godzin.
b) 24 godziny.
c) 36 godzin.
d) 72 godziny.
19. Do podstawowych zadań służby eksploatacyjnej węzła cieplnego nie należy:
a) pomiar zużytej wody wodociągowej.
b) prawidłowy rozdział nośnika ciepła.
c) zapewnienie właściwej temperatury i przepływów nośnika ciepła.
d) pomiar zużytego ciepła.
20. Wskaz
nikiem prawidłowego rozdziału nośnika ciepła w węzłach cieplnych jest:
a) temperatura wody zasilajÄ…cej.
b) temperatura wody powrotnej.
c) ciśnienie wody zasilającej.
d) ciśnienie wody powrotnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko.............................................................................................................................
Montaż i instalacja węzła cieplnego.
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Zadanie praktyczne  próba pracy
Jesteście pracownikami firmy instalacyjnej wykonującej węzeł cieplny wymiennikowy
na terenie osiedla mieszkaniowego. Waszym zadaniem jest wykonanie montażu węzła
cieplnego pośredniego z wymiennikiem płytowym zgodnie z warunkami technicznymi
określonymi w dokumentacji technicznej.
Zespół w składzie:
1. ........................................
2. ........................................
3. ........................................
4. ........................................
Czas wykonania: 8 godzin dydaktycznych.
Zakres zadania:
1) Zaplanować czynności związane z wykonaniem montażu węzła cieplnego:
a) zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego.
b) sporządzić plan działania związany z wykonaniem montażu węzła cieplnego.
c) sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych.
d) sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej.
e) wykonać niezbędne szkice i rysunki związane z rozmieszczeniem i montażem
elementów węzła.
2) Zorganizować stanowisko pracy:
a) dobrać i rozmieścić na stanowisku pracy odpowiednie elementy węzła.
b) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt zgodnie z zasadami
bhp.
c) sprawdzić stan techniczny sprzętu.
d) sprawdzić jakość materiałów i elementów do montażu węzła.
e) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.
3) Wykonać montaż elementów węzła cieplnego zgodnie z dokumentacją techniczną,
warunkami technicznymi i zasadami bhp:
a) przetransportować na miejsce montażu elementy węzła cieplnego.
b) sprawdzić króćce, oczyścić i przygotować do montażu.
c) przygotować urządzenia i armaturę do montażu.
d) połączyć kołnierzowo wszystkie przewody i elementy węzła.
e) zainstalować przyrządy kontrolno pomiarowe.
f) przeprowadzić ciśnieniową próbę szczelności.
4) Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt oraz wykonać obmiar
wykonanych robót.
5) Zaprezentować efekt wykonanego zadania praktycznego uzasadniając sposób jego
wykonania oraz oceniając jakość.
Wyposażenie stanowiska roboczego
 stanowisko symulacyjne przewidziane do montażu tego zadania praktycznego lub
stanowisko robocze w rzeczywistych warunkach montażu węzła cieplnego,
 dokumentacja techniczna węzła cieplnego przewidzianego do wykonania w ramach
zadania praktycznego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
 urządzenia potrzebne do montażu  wymiennik płytowy, odmulacz, pompa, uzbrojenie
i przyrzÄ…dy kontrolno pomiarowe,
 materiały potrzebne do montażu przewodów  gotowe króćce kołnierzowe przygotowane
do montażu węzła,
 sprzęt potrzebny do montażu np. klucze płaskie i nasadne, poziomica, przymiar taśmowy,
liny bawełniano konopne.
Kryteria oceny i schemat punktowania
Proponuje się następująca punktację za wykonanie poszczególnych części zadania
praktycznego:
1) W sumie 15 pkt:
a)  3 pkt.
b)  3 pkt.
c)  3 pkt.
d)  3 pkt.
e)  3 pkt.
2) W sumie 10 pkt:
a)  2 pkt.
b)  2 pkt.
c)  2 pkt.
d)  2 pkt.
e)  2 pkt.
3) W sumie 60 pkt:
a)  10 pkt.
b)  5 pkt.
c)  10 pkt.
d)  15 pkt.
e)  10 pkt.
f)  10 pkt.
4)  10 pkt.
5)  10 pkt.
W sumie 100 punktów.
Aby zaliczyć zadanie praktyczne z wynikiem pozytywnym jego wykonanie powinno być
ocenione powyżej 75 pkt (zgodnie z wymogami CKE stosowanymi w odniesieniu do części
praktycznej egzaminów zawodowych).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6. LITERATURA
1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Technologia. WSiP, Warszawa 1998.
2. Dzierżawski T.: Gazownictwo i Ciepłownictwo. WSiP, Warszawa 1996.
3. Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M. Kosztorysowanie w Budownictwie. WSiP,
Warszawa 1995.
4. Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja, WsiP,
Warszawa 1991.
5. Raczkowski B.: BHP w praktyce. OD i DK Gdańsk Wrzeszcz.
6. Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano Montażowych, Tom II.
Instalacje Sanitarne i Przemysłowe, Arkady 1988.
Czasopisma:
1. Gaz, Woda i Technika Sanitarna,
2. Polski Instalator,
3. Rynek instalacyjny,
4. Instalacje sanitarne.
ObowiÄ…zujÄ…ce normy:
PN-98/H-74200  Rury stalowe ze szwem gwintowane .
PN-80/H-74219  Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego
zastosowania .
PN-85/B-02421  Ogrzewnictwa i ciepłownictwo. Izolacja cieplna rurociągów,
armatury i urządzeń. Wymagania i badania  .
PN-91/B-02421  Ogrzewnictwa i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji
ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami
wzbiorczymi przeponowymi. Wymagania.
Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów urządzeń i wyposażenia węzłów
cieplnych oraz informacje techniczne zawarte na stronach internetowych tych firm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32