Status tekstu literackiego, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich


Status tekstu literackiego w poszczególnych kierunkach metodologicznych XXw.

  1. Pragmatyzm

- Nie istnieją teksty literackie same w sobie, które kryłyby w sobie jakąś prawdę do odkrycia. Teksty literackie są zawsze już zinterpretowane, bo napisane zostały w jakiejś konwencji i stają się przedmiotem interpretacji w granicach wspólnoty interpretacyjnej.

- Interpretacja nie jest odkrywaniem prawdy tekstu, lecz racjonalnym testowaniem znaczenia, ograniczonym z jednej strony przez instytucję literatury, z drugiej zaś - przez wspólnotę interpretacyjną.

2. Historyzm

- Tekst literacki jest „wypowiedzą wyprodukowaną i przyswojoną wewnątrz historii innych produktów i przyswojeń”. Oznacza to, że tekst literacki nie jest odseparowany od rzeczywistości historycznej i nie jest w rzeczywistości czymś wyjątkowym. Przedmiotem badacza są wszelkie ślady tekstualne przeszłości

- White' a interesują teksty produkowane przez historyków, pozbawione kulturowego kontekstu, z kolei nowi historyści interesują się wszelkimi tekstami osadzonymi w zmiennych praktykach danej kultury.

3. Dekonstrukcja

- Dekonstrukcja wszystko sprowadza do tekstu

- Rousseau - „nie ma nic poza tekstem”. Poza -tekst nie istnieje. Istnieje jakaś uprzywilejowana sfera tekstów, książek, szczelnie odgrodzona od reszty świata, i nie ma przejścia od tekstu do rzeczywistości.

- Derrida mówi o świecie jako o tekście. Tekst i świat wcale się nie wykluczają.

- Dekonstrukcja różni się od Nowego Krytycyzmu przeświadczeniem o radykalnej niespójności każdego tekstu.

- Wg de Mana dekonstrukcja to możliwość zakwestionowania znaczenia danego tekstu. „Tekst nie robi tego, co głosi”.

- Tekst literacki jest osobliwy, jednostkowy.

- Nie istnieje ostateczny, finalny kontekst tekstu.

- de Man - literacki jest każdy tekst.

- Derrida to, co nazywa tekstem, zakłada w sobie wszelkie tak zwane rzeczywiste, ekonomiczne, historyczne, socjoinstytucjonalne struktury, słowem wszelkie możliwe typy odniesień.

4. Fenomenologia

- Każde dzieło jest tworem fenomenologicznym

- Dzieło jest samoistne

- Dzieło jest tworem dwuwymiarowym (składa się z warstw i faz). 4 warstwy: brzmień, znaczeń, przedmiotów przedstawionych, uschematyzowanych wyglądów

- Literatura jest mówieniem na niby

- W tekście istnieją miejsca niedookreślenia i konkretyzacje

- Dzieło samo w sobie istnieje jako schemat

- Wartości (estetyczne, metafizyczne) są wpisane w każdy tekst

- Iser - każdy tekst apeluje do czytelnika.

5. Strukturalizm

- W utworze wszystko powinno być celowe, uporządkowane.

- Każdy tekst da się rozłożyć na czynniki pierwsze.

- Intertekstualność - możliwość badania danego tekstu literackiego poprzez jego odwołania do innych tekstów.

6. Hermeneutyka

- Czytelnik czytając tekst, nie tylko stara się zrozumieć świat, który jest przed nim otwierany, ale także zrozumieć samego siebie.

- Objaśnianie tekstów jest warunkiem samozrozumienia.

- Prawdziwy sens tekstu jest sensem dosłownym, tekst mówi to, co mówi.

- Sens tekstu jest sensem przenośnym, znaczenie tekstu jest tylko znakiem odsyłającym do innego znaczenia.

- Sztuka interpretacji tekstów: pytanie o znaczenie tekstu, jak je objaśniać, jak je skonstruować.

- Istnieje wierna i prawdziwa wykładnia tekstu, zgodna z jego źródłową intencją - ulokowaną bądź to w autorze, bądź w samym tekście.

- Nie istnieje gotowa prawda tekstu do odkrycia, zaś interpretacja narzuca tekstowi sens zgodnie z własną postawą i sytuacją.

- Sens, który jest refleksem objawionej mowy świętej, nie jest dany wprost, lecz poprzez symbole (teksty), świadectwa Logosu.

- Symbole (teksty) należy objaśniać za pomocą dostępnych technik egzegetycznych.

- Egzegeza symboli (tekstów) jest niezbędnym etapem na drodze ukonstytuowania się podmiotu.

7. Poststrukturalizm

- Tekst jest galaktyką signifiants, nie ma on początku, ma charakter odwracalny

- Proces czytania okazywał się przestrzenią swobodnej kreacji czytelnika.

- Tekst literacki wg Kristevy był praktyką produkcji sensu. Wyróżniła 2 poziomy tekstowe: genotekst i fenotekst

- Bachtin - każdy tekst jest zbudowany z mozaiki cytatów, powstaje przez wchłonięcie i przekształcenie innego tekstu.

- Kody, które tekst uruchamia są nierozstrzygalne.

- Jeśli nic nie istnieje poza tekstem, to tym samym nie istnieje też całość tekstu.

- Przejście od dzieła do tekstu oznaczało rezygnację z tradycyjnego ujęcia utworu literackiego - przedmiotowego, statycznego i odtwórczego „dzieła”, będącego „wytworem” czy depozytem znaczenia - na korzyść ujęcia procesualnego, dynamicznego i twórczego („tesktu”).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
modele XXwiecznej teorii literatury, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Słowniczek pojęć, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
R. Rorty Konsekwencje pragmatyzmu dla badan lit, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
herezja parafrazy, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Retoryka czasowości, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Symbol i metafora, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
STRUKTURALIZM I, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Antropologia literatury, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Psychoanaliza2, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Problem odbiorcy, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
M abrams Orientacje teoretyczne, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Teorie literatury XX wieku - STRUKTURALIZM I, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Badania tematologiczne, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Poetyka pisarstwa historycznego, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Problem znaczenia w tekście artystycznym, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Teoria metody formalnej, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Założenia Nowego Historyzmu, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Psychoanaliza1, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich

więcej podobnych podstron