Założenia Nowego Historycyzmu ( New Historicism ).

W SKRÓCIE O NOWYM HISTORYŹMIE :

Nowy Historyzm ( New Historicism ), określany także jako materializm kulturowy. poststrukturalistyczna tendencja w badaniach literackich, powstała w latach 80. XX wieku na University of California w Berkeley ( U.S.A ).

Za jej twórcę uważa się Stephena Greenblatta, a za głównych reprezentantów:

• Louisa Montrose'a,

• Jonathana Goldberga

• Waltera Benna Michaelsa

• Harolda Arama Veesera

Nowi historyści uważali, że dzieło jest zdeterminowane przez:

• płeć autora,

• jego przynależność rasową, religijną, przekonania polityczne

• reprezentowanie określonej klasy społecznej.

Nie traktowali więc tekstu jako tworu autonomicznego (tak jak to czynili badacze z kręgu strukturalizmu czy New Criticism), ale kładli nacisk na kontekst kulturowy, w którym pojawia się utwór literacki. Najwięcej uwagi w swoich pracach poświęcili epoce renesansu.

1.Inspiracje Nowego Historyzmu

Wpływ na Nowy Historyzm miała Nietzscheańska filozofia, zwłaszcza zaś sformułowany przezeń projektu genealogicznego, który można określić jako badanie historycznych warunków pojawienia się sądów wartościujących

2. Język

Sądy i wartości, jakie wyznajemy, są zdeterminowane kulturowo i historycznie. Chcąc je badać, musimy przede wszystkim:

• analizować warunki ich powstawania

• język, w którym zostały sformułowane. Język bowiem jest faktem społecznym i nie odbija empirycznej rzeczywistości, lecz nadaje jej sens.

Fakty same w sobie, czyli bez językowej obróbki, są głupie, czyli pozbawione sensu, i to ich językowa postać wprowadza je w obszar naszej kultury. Skoro tak, to badanie historii jest skuteczne o tyle, o ile jest badaniem języka, jakiego używano po to, by nadać rzeczywistości sens, a więc także - ideologii, która w języku jest nieodwołalnie obecna.

4. Tekst kultury

Celem nadrzędnym dla badaczy Nowego Historyzmu jest skonstruowanie całej kultury jako dziedziny badań literackich, jako tekstu, który musi wciąż od nowa podlegać interpretacji.

Ten nieustannie, zgodnie ze wskazaniami Nietzschego, reinterpretowany tekst kultury obejmuje sobą zarówno literaturę, jak inne praktyki dyskursywne, z których utkana jest historia.

W ten sposób nowi historyści podkreślają podwójną relację między historia a tekstem.

Przez historyczność tekstów rozumiemy:

• kształt kulturowy, społeczne utrwalenie wszelkich sposobów pisania, nie tylko tekstów badanych przez krytyków, lecz także tekstów, za pomocą których je badamy.

Przez tekstualność historii rozumiemy:

• fakt, że nie mamy żadnego dostępu do pełnej i autentycznej przeszłości, żywego istnienia materialnego, niezapośredniczonego poprzez ślady pozostawione przez dane społeczeństwo, ślady, których pozostawienie nie może być przez nas traktowane jako coś przypadkowego, lecz jako coś, co przynajmniej częściowo wynika ze złożonych i ledwo uchwytnych procesów zachowywania i zacierania;

• po drugie zaś to, że owe tekstualne ślady same następnie podlegają tekstualnej mediacji, gdy się je konstruuje pod postacią dokumentów, na podstawie których historycy tworzą własne teksty, zwane historiami.

Badaczy skupionych wokół Nowego Historyzmu, którego głównym ośrodkiem był University of California w Berkeley, zaś organem wydawniczym czasopismo „Representations” ( 1983 ), łączyło przekonanie, że literatura nie da się oddzielić od kultury, arcydzieła od tekstów marginalnych lub zmarginalizowanych, a teksty literackie od innych praktyk kulturowych utrwalonych w dokumentach epoki. W istocie, badaczy tych interesowała wielostronna wymiana między tekstem a kontekstem czy szerzej: między autorami rozmaitych tekstów.

5. Ekonomia sztuki

Według Stephena Jay Greenblatt'a dzieło sztuki jest wytworem negocjacji między twórcą lub klasą twórców, wyposażonych w złożony, podzielany przez nich wszystkich repertuar konwencji oraz instytucjami i praktykami społecznymi.

By osiągnąć cel negocjacji, artysta musi stworzyć odpowiednią walutę, dzięki której wymiana może być skuteczna. Dzieło literackie, by pozostać przy tej metaforyce, jest walutą równie dobrą jak inne dzieła: podróżnicze, sadowe, prawnicze, lekarskie, teologiczne, historyczne, autobiograficzne, których zadaniem jest produkcja i wprawianie w obieg wartości i znaczeń bez jakich żadna kultura nie mogłyby istnieć.

Według pojęcia cyrkulacji Grennblatta, tradycyjne pojęcia opisujące relację, reprezentację czy mimesis, stają się nieadekwatne w sytuacji, w której chcemy opisywać sposoby, w jakie materiał oficjalne dokumenty, prywatne papiery, wycinki z gazet itd. zostają przeniesione z jednej sfery dyskursywnej i staja się własnością estetyczną, a zatem ulegają zawłaszczeniu przez dominującą grupę.

W systemie obiegu tekstów nie da się oddzielić wartości od znaczeń, co potwierdza badanie uprzywilejowanych przedstawień, nieodmiennie nacechowanych ideologicznie i podtrzymujących porządek społeczny.

Nowi historyści, dostrzegając ścisłe związki między cyrkulacją dyskursów i władzą, która musi je kontrolować, zajmują się albo analizą dominujących przedstawień i ich funkcją w umacnianiu władzy politycznej , albo przedstawieniami zmarginalizowanymi, usuniętymi poza kulturowe centrum .

PODSUMOWANIE:

1. Poetyka kultury Nowego Historyzmu opiera się na przejściu od formalnych analiz słownych artefaktów do ideologicznych analiz praktyk dyskursywnych oraz odrzuceniu sztywnych i utrwalonych granic między tekstami literackimi i nieliterackimi. To, co społeczne, traktuje się tutaj jako konstrukcję dyskursywną, z drugiej zaś strony, użycie języka rozumiane jest jako społeczne i materialnie uwarunkowany i ograniczony dialog między jego użytkownikami. W efekcie wypracowano następujące tezy:

1. Literatura nie jest zbiorem ponadczasowych dzieł, lecz niestabilnym i agonistycznym polem praktyk słownych i społecznych. Z tego powodu najciekawsze są teksty niekanoniczne, które rzucają nowe światło na tradycyjny kanon. Granica między tekstami literackimi i nieliterackimi zostaje zamazana.

2. Tekst literacki jest wypowiedzią wyprodukowaną i przyswojoną wewnątrz historii innych produktów i przyswojeń. Oznacza to, że tekst literacki nie jest odseparowany od rzeczywistości czymś wyjątkowym. Oznacza to także, że przedmiotem badacza są wszelkie ślady tekstualne przeszłości tworzące urozmaicone kulturowe archiwum. To ono, a nie poszczególne teksty, jest obiektem zainteresowania Nowego Historycyzmu

3. Pisanie i czytanie zawsze są historycznie i społecznie zdeterminowanymi zdarzeniami, które rozgrywają się w świecie, ale też które wpływają na siat dzięki działaniu zdeterminowanych płciowo jednostek lub grup. Literatura nie tylko jest wytworem danej epoki, ale też wytwarza kulturowe efekty i zajmuje stronę w konflikcie między instytucjami.

4. Badanie literatury wiążę się z zajmowaniem i określaniem pod względem politycznym, seksualnym, ideologicznym własnego miejsca w danej kulturze. Oznacza to niezdolność do skonstruowania wyczerpującego opisu, całkowitego wyjaśnienia, lecz także niezdolność do skonstruowania opisu lub wyjaśnienia usytuowanego w jakimś archimedesowym punkcie poza historią którą badam, w jakiejś idealnej przestrzeni, która przekraczałaby współrzędne płci, etniczności, klasy, epoki i zawodu. Ta zmienność pozycji wynika także z przekonania, że żaden dyskurs fikcyjny czy archiwalny nie daje dostępu do niezmiennych prawd ani też nie wyraża trwałej natury ludzkiej

5. Badanie literatury jest z definicji zajęciem elektycznym i nie rości sobie pretensji do wyłączności jakiejkolwiek metody. Stąd Nowy Historyzm korzysta zarówno z marksizmu , jak psychoanalizy. Nie stroni też od odczytań Faucaultowskich i feministycznych. Z tego powodu mieści się w szerokim wachlarzu cultural criticism.

---