0201

Systemy partyjne współczesnego świata

w przypadku PDSh nie rodzi to skutku w postaci sformowania czysto jednopartyjnych gabinetów. W Albanii mamy więc do czynienia z historyczno-ideologiczną polaryzacją lewica - prawica w warunkach funkcjonowania układu dwupartyjnego.

W pozostałych krajach zauważamy prawidłowość polegającą na występowaniu silnej partii o neokomunistycznym rodowodzie, która dominuje w bloku lewicowym, oraz z mniej lub bardziej sfragmentaryzowaną prawicą (centroprawicą), w ramach której siła wyborcza poszczególnych partii podlega znacznym fluktuacjom. W Bułgarii, poczynając od 1990 r., obserwujemy bardzo regularną alternację władzy - w każdych kolejnych wyborach sukces odnosiła opozycja. Prawidłowość ta ujawniła się również w pozostałych krajach, z wyjątkiem Rumunii. Neokomunistyczna Bułgarska Partia Socjalistyczna (BSP) zwyciężała w wyborach w 1990 i 1994 r., zaś opozycja - w 1991 i 1997 r. Opozycja organizuje się w postaci szerokich koalicji wybor-czo-politycznych, wewnętrznie sfragmentaryzowanych, co staje się widoczne zwłaszcza na poziomie parlamentarnym. W wyborach w 1991 r. zwyciężyła Unia Sił Demokratycznych (SDS), przymierze polityczne o antykomunistycznym rodowodzie, mające cechy typowe dla organizacji typu „forum”. Po wyborach stworzyła gabinet mniejszościowy, wspierany w parlamencie przez deputowanych z Ruchu na rzecz Praw i Swobód (DPS), partię o charakterze etnicznym (reprezentuje interesy tureckiej mniejszości etnicznej). Z kolei w wyborach z 1997 r. zwyciężyła koalicja centroprawicowa, Zjednoczone Siły Demokratyczne (ODS), w której najsilniejszym ugrupowaniem była SDS, od 1997 r. partia polityczna o tożsamości liberalnej. Obok tego konfliktu o charakterze historycznym, który stanowi zasadniczą oś w procesie struk-turyzacji rywalizacji międzypartyjnej, ujawnił się inny podział - o charakterze etnicznym. W zasadzie wzmacnia on konflikt historyczny, nakładając się na niego. Neokomuniści oferują w swym programie szereg haseł o charakterze nacjonalistycznym, prezentując się elektoratowi jako ugrupowanie reprezentujące interesy Bułgarów i będące rzecznikiem spójności terytorialnej państwa. Nacjonalizm partii neo-komunistycznych nie jest odosobnionym przypadkiem bułgarskim, gdyż znajdujemy go również m.in. na Litwie, w Rumunii czy na Słowacji. Konflikt o charakterze etnicznym ujawnił się z całą ostrością w momencie, gdy grupa deputowanych z BSP zwróciła się z wnioskiem do Sądu Konstytucyjnego o zdelegalizowanie DPS, powołując się na art. 11 konstytucji, który wprowadza zakaz tworzenia partii o etnicznym charakterze. Sąd odrzucił wniosek i w ten sposób generalnie uznał legalność istnienia partii etnicznych (m.in. tureckich i macedońskich).

Na Litwie zjawisko polaryzacji ma również podtekst historyczny i wydaje się być kontynuacją konfliktów ideologicznych z lat 1989-1992. Występują dwie opcje

197