122 DZIECI, ALKOHOL I NARKOTYKI
moc w ocenie istniejących programów możesz też znaleźć w „Dodatku" i „Bibliografii" zamieszczonych na końcu tej książki.
Jakość programu terapeutycznego możesz także jako rodzic ocenić biorąc pod uwagę pewne jego cechy. Po pierwsze, wszystkie dobre programy przyjmują podejście holistyczne zakładające, że choroba jest zjawiskiem obejmującym wszystkie trzy wymiary człowieka: fizyczny, psychiczny i duchowy. Fizyczne potrzeby dziecka zaspokaja wszechstronny program obejmujący zarówno medyczną detoksyfikację, jak i sport, odpowiednie odżywianie oraz naukę technik relaksacji. O potrzeby psychiczne powinni dbać mądrzy, wykształceni i doświadczeni specjaliści (nie więcej niż połowę z nich mogą stanowić byli narkomani), stosujący terapię grupową, spotkania indywidualne, program rodzinny, wykłady, prezentacje audiowizualne, psychodramę, trening asertywności i inne formy tego typu. Potrzeby duchowe nastolatka najlepiej zaspokaja szacunek, pełna miłości troska i program Dwunastu Kroków stosowany przez Anonimowych Alkoholików (oraz Anonimowych Narkomanów, a także grupy dla uzależnionych od kokainy), będące częścią wszystkich skutecznych terapii.
Słowo ostrzeżenia: program terapeutyczny nie może opierać się na taktykach wykorzystujących wstyd, takich jak psychiczne lanie na „gorącym krześle" czy noszenie na szyi tabliczki z napisem „głupek hery". Uzależnienie jest samo w sobie wystarczającą degradacją; młodzi narkomani nie potrzebują leczenia, które jeszcze by ją pogłębiało. Radziłabym także trzymać się z daleka od programów stosujących metadon. Jest to oficjalnie uznany syntetyczny narkotyk, którego często używa się w trakcie odzwyczajania uzależnionych od heroiny, ale jego współczynnik powodzenia wynosi tylko około 10 procent. Ponadto, metadon po prostu pozwala narkomanowi zastąpić jeden narkotyk drugim, co nie rozwiązuje problemu uzależnienia i nie kształtuje motywacji do całkowitego oczyszczenia organizmu.
Poniższa lista pomoże ci zadać właściwe pytania przy wybieraniu terapii odpowiedniej dla twego dziecka:
1. Czy program terapeutyczny opiera się na całkowitej abstynencji od alkoholu i innych narkotyków?
2. Jaki jest współczynnik wyzdrowień? (W niektórych programach duża liczba osób odpada w trakcie leczenia, a współczynnik wyzdrowień obliczany jest tylko na podstawie osób kończących program. Zapytaj więc także, ile osób zwykle nie kończy leczenia?).
3. Jakie są kwalifikacje personelu?
4. Ilu klientów przypada na jednego opiekuna?
5. Czy stosuje się lub zaleca program Dwunastu Kroków?
6. Jakie miejsce w leczeniu zajmuje rodzina?
7. Czy podejmuje się kroki przygotowujące do opieki po zakończeniu kuracji?
8. Czy programy edukacyjne są oficjalnie zatwierdzone?
9. Jaka jest historia powstania ośrodka?
10. Czy ośrodek zatwierdzony jest przez Ministerstwo Zdrowia, czy też działa na podstawie zezwolenia władz lokalnych?
11. Czy używa się technik opartych na poczuciu wstydu?
12. Czy zaleca się stosowanie metadonu?
13. Czy przeprowadza się detoksyfikację?
14. Czy ośrodek jest filią szpitala czy też instytucją niezależną?
15. Czy program odwołuje się do fizycznych, psychicznych i duchowych potrzeb klientów?
16. Jakie są opłaty za program?
17. Jakie ubezpieczenia przyjmuje się w ośrodku? Czy możliwe są inne rozwiązania finansowe?
Ostatnim czynnikiem jest wskaźnik powodzenia danego programu. Chociaż nie wszędzie prowadzi się bieżące obliczenia, powinny istnieć jakiś sprawdzalne dane. Generalnie, dobre programy powinny mieć wskaźnik powodzenia w okolicach 65 procent. Liczba wyzdrowień znacznie poniżej lub powyżej tego progu powinna nakazać ci ostrożność.
Najlepszy program terapeutyczny w najwspanialszym nawet ośrodku nie gwarantuje, że twoje dziecko wyjdzie z nałogu - ale brak leczenia jest niemal bezwzględnym wyrokiem skazującym na narkomanię. Kuracja jest więc twoją jedyną nadzieją!