Jasiński Motywowanie w przedsiębiorstwie (110)

L trudmone warunki pracy mogą wywoływać t/w. „stres fizyczny'¹ i ..stres psychiczny". Stresorami w pracy fizycznej są np: oświetlenie, halus, drgania, wibracje, temperatura, wilgotność, ruchy powietrza, promieniu* Hanie (jonizujące, elektromagnetyczne), zanieczyszczenia powietrza, ciśnienie atmosferyczne i jego zmiany, a także utrudnienia płynące / określonej organizacji pracy: nadmierne obciążenie i niedociążenie pracą, monotypią monotonia, praca w nocy itp.

Wynagrodzenie z tytułu utrudnionych warunków pracy może być wliczone w stawkę zasadniczą lub też. uwzględnione przez formę plac uzupełniających, np. w postaci dodatków. Drugi sposób wydaje się lepiej uzasadniony, ponieważ jak zauważono wcześniej, warunki pracy nie są elementem procesu pracy, a do niego odnosi się (tzn. do treści pracy) wynagrodzenie zasadnicze. Poza tym w przypadku zniesienia utrudnień - łatwiej zlikwidować dodatki niż zmieniać kategorię zaszeregowania i wysokość stawki zasadniczej. Przez pracowników może to być potraktowane wręcz jako degradacja. Natomiast przyczyna usunięcia dodatków w przypadku poprawy warunków pracy jest jasno czytelna i trudno ją

dyskutować.

Niezależnie jednak od sposobu kompensowania dodatkowego wysiłku związanego z utrudnionymi warunkami pracy absolutnie niezbędne jest egzekwowanie stosowania regulaminów postępowania i pracy (zgodnych z przepisami i zasadami bhp) w takich warunkach oraz wszelkiego rodzaju zabezpieczeń i ochron osobistych. Szczególnie ważne jest to w Polsce, gdzie w 1994 roku inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy na 5 323 928 skontrolowanych stanowisk pracy (w 49 818 przedsiębiorstwach) w 29 363 przypadkach stwierdzili naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pracy. Szacuje się, że na 1000 zatrudnionych w Polsce 170 osób pracuje w warunkach zagro/enia dla zdrowia, z czego 113 pracowników wyposażonych jest w niezbędny sprzęt i odzież ochronną! [31, s. 45]

Stosowanie przez firmę zabezpieczeń, odzieży ochronnej jest nie tylko warunkiem spełnienia przepisów prawa, ale również wyrazem troski o zdrowie i życie własnych pracowników. Pracownik zadowolony z pracy, z jej atmosfery społecznej, nie jest może bardziej wydajny, ale na pewno jest bardziej lojalny i ~ zdrowszy.

Jeśli zmiany warunków pracy są związane z postępem technicznym może zaistnieć sytuacja, że wzrosną wymagania wobec umiejętności praco w-ników (co nie zawsze może być przyjęte z zadowoleniem), a co z kolei również powinno znaleźć odzwierciedlenie w wynagrodzeniu — ale zasad niczym, /mieniła się bowiem w tym przypadku treść pracy i Wzrost wymagania wobec kwalifikacji jej wykonawców. Sławku może wzrosną/-

wdanej kategorii zaszeregowania; może też zmienić się sama kateu.irio numer).    (jej

wości (np. 2^- 1 dniowe łamanie /mian, a nie 7*tlniow€, /mianach nocnych tlp.) po elastyczny czas pracy, nia urlopów zdrowotnych czy leż /organj/owantc

•rtcej niż jeden) w prosty spoiw P'H®f organi/m mu-n wyd

sumowanie czynników (jeśli występuje ) bywa uprmmttum. Aby utrzymać tkowac więcej energii niż wynikałoby

¹ istotnym czynnikiem utrudnień pracy jest również „stres psychiczny”.

cpesującu praca (np. /. powodu dużej niepewności podejmowania decyzji, warunkach ryzyka, o dużej odpowiedzialności itp.), powodująca du/e _apięcie nerwowe, wymaga z jednej strony określonej odporności psy-•bieżnej człowieka, który ją wykonuje, a z drugiej również dobrej kondycji fizycznej. Długotrwały „przewlekły” stres wpływa bardzo niekorzystnie na ludzki organizm zaburzając jego system inmmunologiczny. Stres jest rn.in. przyczyną choroby wieńcowej [14, s. 30 66], nowotworowej [15, s. 101 -118, 253-260], chorób psychicznych i in. Czynnik len zyskuje we współczesnym świecie coraz większe znaczenie jako utrudnienie prac\

Warto zwrócić uwagę, że cechą wspólną dla wielu sytuacji stresowych w środowisku społecznym - a więc również w pracy - jest niemożność /.dobycia przez człowieka wyraźnej informacji o tym czy jego czynności, działania prowadzą do zamierzonych rezultatów. Tak bywa w sytuacji pracy, w większości przypadków dotyczących konfliktów roli, niejednoznaczności roli, nie spełnionych aspiracji, w przypadku niezachowania ciągłości kulturowej [19, s. 210—211]. Widać więc jak ważny jest właściwy dobór i awansowanie, odpowiednia ocena pracy - nie tylko dotycząca zaszłości, ale również przyszłości pracownika.

Spora liczba badań zwraca także uwagę na to, że wspierające stosunki społeczne chronią pracownika przed szkodliwymi skutkami stresorów zawodowych [19, s. 211 — 212].

167