p2190444

ÓSMA I CZYN

Wliltlwi ni tomu studium powłtinie do koóca pUi/c,^.

| ciynu Kierujemy ll« pny tym pnelwi*dci«niem. Ii dyninnt_lni J nIkji ciynu»ozobą powstije r/eczywlitoicią Uildnlczą I podsu*^ immo dli całego bógMlwj diiilid o charakterze społecznym, w,_wJ io»y« ciy imfdiylodtkim Czyny, które człowiek ipelnii jiko członek §| iwodtych jpolecMitilw, społecznotcl czy wspólnot, są wizikłe rdwiiocafjj, ctytiMi osoby Ich charakter społeczny czy wspólnotowy zakorzeniony l. • charakterze osobowym, i nie ni odwrót. Wydaje lip niiomiut, | jj» •yiitmenił iisoboweio charakteru czynów ludzkich jest rzeczy nieodu* niuimcme tego, co wyniki z faktu, | bywają one ipelnune & Innymi* Czym ló spełnianie zaznacza się w samej dynamicznej koreiao, ctyeu z osobą? Odpowiedz na to pytanie wydaje się tym potrzebniej^ | (akt działania „wspólnie z innymi" jest tak powszechny, lak częstotliwy | zwyczajny,

Odpowiedz na to pytanie chcemy ująć w cykl rozwaiaó mniejszej cz&. Nadalsiny jej tytuł: Uczestnictwo, iłeby - po pierwsze - wikazać u problem, jakim zamienimy się ujmował, a po drugie - aby jl lytułen naprowadził na rozwiązanie tego problemu. Wydaje sic bowiem | wkaiasc rys uciestniciwi odpowiada dynamicznej korelacji czynu z osotą ruczymstoki działania „wspólnie z innymi". Rys ów domaga się )jj|| stopniowego wyjainienia.

2. „Penonillłtyczna" warkot czynu

SptUlułc czyn jako wartość

Celem wyjainienia musimy rzucił okiem na całokształt przeprowadzooyek dotąd analiz, które ukazują nim ickite osobową uwartoił czynu. Analizy te aksują rówaooeinie, ił urno spełnienie czynu przez osobę stanowi podstawową wartofć. Motna by ją nazwał peraonaiiatyczaą wutoicią ctyou - pertonalistyczną albo oaobową Wanoóć u rótni się od wszelkich wartoici moralnych, które zawsze są nr-wkun czynu spełnianego, wynikają zai z odniesienia do normy. Wsnoit nwlMyczaa tkwi w samym spełnianiu czynu przez osobę, w 1D H 8 ^człowiek działa" 1 sposób sobie wlałciwy, A więc - Ze dzlslssic B H dmkier aateatyczaego simoetinowieaia, te realizuje się w a* umcmócic)* osoby, co - jak stwierdziliimy w dwóch ostatnich routóełacb

„ pociit* m tobą integrację w polu urównu ludzkiej aomsiyki. ł*k I |«y* chik‘ Wartość pcuunaliuyczna. która zasadniczo tkwi w rakcia tpcłmaiwa przez oaobę. zawiera w sobie cały szereg wartoici przynależnych albo 3Óprofilu transcendencji, albo integracji, gdyż wszystkie one na swój sposób tufttwią o spełnieniu czynu, a równocześnie ku Zda jest jakąś wartością dla orbt* Tak wice np. każda synteza czynu z rucham (przeanalizowana w lołdr- V) wnosi jakąś wartość swoistą, inną od taj. jaką stanowi ap. synteza _ayau * emocją (rozdz. VI), u przecie?. I jedna, i druga tkwi w dynamicznym całokształcie spełniania czynu. Każda na swój sposób warunkuje samosiaao* _VNatf i urzeczywistnia je.

Wartość personslistyczna czynu ludzkiego - czyli wanoK osobowa - jest urtcftólnym » zarazem chyba najbardziej podstawowym wyrażam wartości *o-ggi osoby. W studium niniejszym nie zamierzamy wchodzić zasadniczo w •Ujolofię osoby, jest to raczej studium jej ontologil. Wydaje alg jednak. Ze . ^Irinie przez teki swój charakter — może tą ono przyczynić do petskj* _UC|0 poznania wymiaru aksjologicznego osoby, zarówno gdy chodzi o okis* geaic wartości osoby samej w sobie, jak tez gdy chodzi o określanie róZ-eyck wartości w osobie, o ustalenie ich właściwej hierarchii. Chociaż bowiem jopetari tequltur esse" - zatem osobę i jej wartość jest wcześniejsza od saifoki czynu I w stosunku do niej podstawowa - to przeciek równocześnie airfa ujtwnia się poprzez czyny, jak stwierdzamy to od początku. Wobec lego wanoić personalia!yczna czynu, związana najściślej z samym jego ■pełnieniem przez osobę, stanowi szczególne Źródło oraz podstawę poznania eiriolci osoby, jak teZ wartości, które tkwią w osobie wedle Ich właściwej tucrarchii. Zasadnicza korelacja czynu z osobą działa również na terenie ikijologli. podobnie jak na terenie ontologii osoby. W aksjologie tg jednakże uctsfólowo nie zamierzamy wchodzić.

Wyprzedzanie I warunkowanie wartości etycznej czynu

przez wartość prrannatlsijc jaga

Wartość personalistyczną czynu — czyli tg. która polega na samym japo .spełnianiu" wedle znaczenia, jakie zostało nadane temu pojęciu w rozdz. XV - odróżniamy zasadniczo od wartości stricto sensu moralnych, czyli wactodcs csyas spełnionego, wynikających z odniesienia do normy. Różnica nuędiy rtśayn a drugim Jest widoczna. Wartość peraooaliatyczae czynu bowiua ay. pmśta wszelkie wartości ^,,uWyczne^,safc oraz warunkuje je. Jest —araą j    _L

huka lob inaa wartość moralna, dobro czy zło.    soauo apchuau

- I lo spełniania „pełnowartościowe". JeZell czyn nae zostać rstruy