p2190416

OSOBA I CZYN

H

ui dynamizm ciała, jego czyato naturalna „ruchliwość**. zalety od tamtego dynamizmu | co w niczym nie przeszkadza, ażeby cale ciało wraz ze swą zewnętrzną ruchliwością było terenem i środkiem ekspresji dla osoby, zwłaszcza w czynach, jak to stwierdziliśmy uprzednio. Teraz jeszcze potrzebny jest wgląd w sam czysto somatyczny dynamizm wewnętrzny po prosta dlatego, ażeby gruntowniej ująć i zrozumieć integracje osoby w czynie. Integracja u - przynajmniej w aspekcie somatycznym - zalety od integralności somatycznej człowieka, której znów ważnym, wręcz decy. dającym elementem jest sam somatyczny dynamizm. Można powiedzieć, te jest to dynamizm ciała jako ciała.

Czy motna ten dynamizm wyodrębnić? - Ze można, o tyra zdaje się świadczyć powszechnie przyjmowane rozróżnienie ciała od duszy czy leź -bardziej jeszcze - somatyki od psychiki. Niemniej wyodrębnienie dynamizmu somatycznego z całokształtu ludzkiego dynamizmu jest zadaniem wymagającym dużej precyzji poznawczej. Precyzją taką muszą się odznaczać zarówno ci którzy zajmują się poniekąd ..samym ciałem**, jak też ci. którzy metodami gag szczegółowych badają psychikę ludzką - wreszcie, na innym stopnia abstrakcji, ci. którzy usiłują bliżej określić naturę duszy i właściwy jej stosunek do ciała. Niniejsze studium na temat osoby ludzkiej nie jest. rzecz jasna, wolne od spotkania się z tym ostatnim problemem - jednym i trudniejszych w dziejach myśli. 1 chociaż studium nasze nie zamierza podejmować zagadnienia duszy oraz jej stosunku do ciała jako własnego tematu filozoficznego, to jednak w obrębie analizy osoby i czynu pragnie dać mu wyraz możliwie poprawny.

Reaktywność dynamizmu somatycznego

W tym punkcie dociekań, jak powiedziano jut uprzednio, nie chodzi o właściwe naukom szczegółowym poznanie dynamizmu ciało ludzkiego „jako ciała”, ale o pewną jego charakterystykę. Punktem wyjścia takiej charakterystyki musi być stwierdzenie, że człowiek-osoba przez swoje ciało jest takie autentyczną częścią przyrody. Oznacza to z jednej strony pewne podobieństwo do innych jej części, z drugiej zaś - ścisłe powiązanie z całokształtem zewnętrznych warunków bytowania, który również określamy nazwą •przyroda**. Pod względem podobieństwa człowiek stoi w przyrodzie najbliżej zwierząt, zwłaszcza tzw. wyższych, co zresztą znalazło wyrmz w definicji określającej człowieka jako animal z przydawką rationalt. Zawiera się w tej definicji bardzo podstawowe stwierdzenie na temat natury ludzkiej. Stwierdzenie to stale się weryfikuje na gruncie nauk przyrodniczych, dało zaś

I do znanej hipotezy ewolucjonistycznej na temat pochodzenia cztowte-La- Tymi sprawami w studium niniejszym bezpośrednio się nic zajmujemy, Natomiast icisty związek ciała ludzkiego / przyrodą jako zespołem rewnętrznych warunków bytowania i tycia pomaga nam w scharakteryzowaniu własnego dynamizmu ludzkiej somatyki. Wydaje się. te można dyna-mitm ten ująć i wyrazić w pojęciu ..reaktywność" oraz w przydawcc „reaktywny". Ciału ludzkiemu jako ciału przysługiwałaby więc reaktywność. Dynamizm ściśle somatyczny motna scharakteryzować jako reaktywny I po* dobnie też tkwiącą u jego korzeni potencjalność jako reaktywną.

Reaktywność Jako właściwość żyda

Potencjalność własna ciała ludzkiego to zdolność do reakcji - na podobieństwo innych ciał w przyrodzie. Pojęcie ..reakcja" jest pojęciem analogicznym, bardzo często używamy go na określenie jakiegoś całokształtu postępowania ludzkiego. To właśnie mamy na myśli, gdy np. mówimy, że | w określony sposób „zareagował" na daną wiadomość. Wówczas jednakże chodzi nie tylko o reakcję somatyczną, ale równocześnie psychiczną, wyrażającą się cmotywnie w określonym wzruszeniu, a więc o reakcję uczuciową. Co więcej, w takim potocznym ..zareagował" mamy czasem na myśli również pewne rozstrzygnięcie czy wybór, a więc określoną odpowiedź woli aa wartości. I trzeba przyznać, że do wszystkich tych zróżnicowanych przecież składników ludzkiego postępowania wyraz „reakcja" w jakiś sposób trafnie się stosuje. To dowód na analogiczny charakter samego pojęcia .reakcja", skądinąd również i wskaźnik na to. źe w całym ludzkim działaniu pierwiastek somatyczno-reaktywny tkwi bardzo gruntownie.

Racja, dla której tutaj zacieśniamy reaktywność do samej somazyki. do dynamizmu ciała, leży w bezpośrednim powiązaniu samego ciała z przyrodą. Czynnik psychiczny, cmotywny. jest z nią powiązany tylko pośrednio przez somatykę i jej właściwy dynamizm. Pojęcie reakcji, które stosujemy dla scharakteryzowania somatycznego dynamizmu człowieka, zakłada oczywiście pojęcie jakiejś akcji, której źródło i przyczyna tkwią w przyrodzie jako zespole warunkującym bytowanie ciała ludzkiego i jego własną aktywność 9 reaktywność). Zdolność reakcji wykazują jut ciała nieożywione, jak np. zdolność rozszerzania się pod wpływem ciepła oraz przeciwną reakcję na zimno. Analogiczną zdolność stwierdzamy u istot tyjących. | tym te reaktywność ich przejawia się na poziomie życia. O ile więc właściwa do badania tej reaktywności na poziomie rzeczy martwych jest fizyka czy chemia, to na poziomie istot żyjących — biologia. Na tym drugim pomostu