SWScan00056

98 Kontrakty terminowe i opcje

Inne uwagi

Należy zawsze pamiętać o tym, iż zastosowanie strategii zabezpieczającej opartej na kontraktach futures może doprowadzić zarówno do wzrostu, jak i spadku zysku firmy. Mamy tutaj na myśli różnicę pomiędzy całkowitym zyskiem wynikającym z zastosowania lub niezastosowania takiej strategii. Jeśli ceny ropy w przykładzie przedstawionym w tabeli 4.1 spadną, firma zanotuje stratę wynikającą ze sprzedaży jednego miliona baryłek ropy, jednakże strata ta zostanie zmniejszona w efekcie zastosowania strategii zabezpieczającej. Dzięki temu decyzja dyrektora finansowego może spotkać się z uznaniem, gdyż zabezpieczenie transakcji sprzedaży ropy doprowadzi do zminimalizowania strat. Można się spodziewać, że pozostali członkowie zarządu firmy docenią wkład dyrektora finansowego we właściwe rozwiązanie tego problemu. Jeżeli jednak ceny ropy wzrosną, firma osiągnie większy niż spodziewany zysk ze sprzedaży, ale jednocześnie straci na transakcji futures. Końcowy efekt zastosowania strategii zabezpieczającej jest tu więc gorszy, niż gdyby strategia nie została użyta. I choć za jej zastosowaniem przemawiają logiczne argumenty, dyrektor finansowy może mieć sporo kłopotów tłumacząc swoją decyzję na zebraniu zarządu firmy. Załóżmy, że 15 sierpnia cena ropy osiąga poziom 21,75 dolara za baryłkę i że firma traci 3 dolary na baryłce w transakcji futures. f.atwo wyobrazić sobie przebieg rozmowy pomiędzy dyrektorem finans. ^ym a prezesem firmy.

Prezes:    To okropne. W ciągu trzech miesięcy straciliśmy trzy

miliony dolarów na transakcji futures. Jak mogło do tego dojść? Oczekuję wyjaśnień.

Dyreictor finans.: Celem tej transakcji było zabezpieczenie się przed ryzykiem zmiany ceny ropy, a nie osiągnięcie zysku. Nie zapominaj, że dzięki wzrostowi cen zarobiliśmy około trzech milionów na sprzedaży.

Prezes:    A co ma jedno do drugiego? Równie dobrze mógłbyś

powiedzieć, że nie musimy się martwić spadkiem sprzedaży w Kalifornii, bo w Nowym Jorku sprzedaż wzrosła. Dyrektor finans.: Gdyby ceny ropy spadły...

Prezes:    Mam w nosie, co działoby się, gdyby ceny spadły. Faktem

jest, że wzrosły, a ja nie rozumiem, czemu miały służyć te dziwne zagrywki na rynku terminowym. Nasi akcjonariusze spodziewają się niesamowitych wyników w tym kwartale. Muszę im powiedzieć, że przez twoje działania straciliśmy trzy miliony. A to niestety oznacza, że nie dostaniesz w tym roku premii.

Dyrektor finans.:To nie w porządku, chciałem tylko...

Prezes:    Nie w porządku? Powinieneś się cieszyć, że cię nie

wylałem. Przepuściłeś trzy miliony.

Dyreictor finans.: Wszystko zależy od punktu widzenia...

Nie należy się dziwić, że wielu dyrektorów finansowych niechętnie stosuje strategie zabezpieczające! Prowadzą one do zmniejszenia ryzyka firmy,

ale można powiedzieć, że stanowią ryzyko dla dyrektora finansowego, jeśli ich sens nie zostanie właściwie zrozumiany przez innych członków zarządu. Jedynym rozwiązaniem tego problemu jest upewnienie się, czy wszyscy przełożeni rozumieją charakter i mechanizm strategii zabezpieczającej. Idealną sytuacją jest stosowanie tych strategii w porozumieniu z całym zarządem, przy pełnej jego akceptacji oraz za zgodą udziałowców.

Ryzyko bazy

Strategie zabezpieczające przedstawione w dotychczasowych przykładach wyglądają nazbyt dobrze, by mogły być prawdziwe. Inwestor był w stanie dokładnie określić datę w przyszłości, kiedy będzie sprzedawał lub kupował dane aktywa, a następnie mógł przy pomocy kontraktów futures wyeliminować niemal całkowicie ryzyko związane z ich ceną w dniu transakcji. W praktyce okazuje się, że zastosowanie strategii zabezpieczających nie jest tak proste. Wynika to między innymi z następujących przyczyn:

1.    aktywa objęte strategią zabezpieczającą mogą nie być identyczne jak aktywa, na które opiewają używane w strategii kontrakty futures;

2.    inwestor może nie być pewien, którego dnia nastąpi sprzedaż lub zakup aktywów;

3.    inwestor może być zmuszony do zamknięcia pozycji futures na długo przed nadejściem terminu realizacji kontraktów.

Powyższe problemy stanowią podstawę do obliczenia wartości zwanej ryzykiem bazy (basis risk). Poniżej definiujemy to pojęcie.

Baza

Pojęcie bazy (basis) w strategii zabezpieczającej może być zdefiniowane w następujący sposób':

Cena gotówkowa    Cena terminowa

Baza = aktywów objętych - zastosowanych

strategią zabezpieczającą w strategii kontraktów

Jeśli aktywa objęte strategią zabezpieczającą są identyczne jak aktywa pierwotne kontraktów futures, wartość bazy w okresie realizacji kontraktu futures powinna wynieść zero. W okresie ważności kontraktu może ona przyjmować wartości dodatnie lub ujemne. Z rozważań przedstawionych w rozdziale trzecim wynika, że jeśli aktywami pierwotnymi są waluty o niskim oprocentowaniu, złoto lub srebro, cena terminowa jest wyższa niż cena gotówkowa. W takim wypadku baza ma wartość ujemną.

¹ Jest to najczęściej spotykana definicja bazy. jednak czasami (zwłaszcza w stosunku do kontraktów opiewających na aktywa finansowe) używane jest następujące równanie:

Baza = Cena terminowa - Cena gotówkowa