216 Zarządzanie ryzykiem finansowym
Podobnie jak handel walutowymi kontraktami forward, obrót kontraktami FRA kieruje się arbitrażem. W tym wypadku mowa jest o arbitrażu polegającym na przyjmowaniu i składaniu depozytów o różnych terminach zapadalności. W konsekwencji kontrakt FRA staje się narzędziem pozwalającym użytkownikowi poruszać się w górę i w dół po krzywej stóp procentowych, bez jakiegokolwiek odwoływania się do bilansu.
Obrót kontraktami FRA ilustrujemy kolejnym przykładem (zob. przykład 7.2). Najpierw przyjrzymy się użytkownikowi kontraktu FRA, a następnie dealerowi tych instrumentów.
Przykład 7.2
Gobibank, działający na środkowym zachodzie Stanów Zjednoczonych, posiada aktywa wartości 5 mld USD. Gobi obsługuje małe przedsiębiorstwa oraz klientów indywidualnych, będąc na rynku lokalnym wiodącym bankiem komercyjnym.
Gobibank właśnie przystąpi! do konsorcjum bankowego z nowojorskim oddziałem jednego z banków szwajcarskich oraz z jednym z większych amerykańskich banków inwestycyjnych. W ramach konsorcjum Gobibank zobowiązał się do udzielenia dwuletniego kredytu o stałym oprocentowaniu w wysokości 200 min USD.
Komitet ALCO Gobibanku zebrał się w celu omówienia kwestii zwiększonej ekspozycji banku na ryzyko zmian stóp procentowych. Przed transakcją okresy wymagalności aktywów i pasywów banku były dopasowane. Po zawarciu umowy konsorcjalnej wartość aktywów wzrosła o 200 min USD. Wzrost ten był finansowany pożyczkami jednodniowymi, zaciąganymi na rynku pieniężnym Systemu Rezerw Federalnych. Gobibank spodziewał się, że będzie w stanie zastąpić tę formę finansowania, zwiększając ilość sześciomiesięcznych certyfikatów depozytowych sprzedawanych stanowemu funduszowi emerytalnemu*. Komitet ALCO postanowił więc wyemitować nowe certyfikaty, które stanowią najtańszą formę finansowania majątku banku. Jednak finansowanie dwuletniego kredytu konsor-cjalnego sześciomiesięcznymi certyfikatami depozytowymi stało się przyczyną braku dopasowania okresów zapadalności. (W kategoriach rozpiętości okresów zapadalności Gobibank miał „lukę ujemną”.)
Trzy miesiące później zwołano kolejne posiedzenie Komitetu ALCO. Postanowiono „rolować” certyfikaty depozytowe na kolejne trzy miesiące. Do ostatecznego terminu spłaty kredytu konsorcjal-nego pozostał jeszcze rok i trzy miesiące, jednak zarząd banku obawiał się, iż dojdzie do wzrostu stóp procentowych. Kierownictwo było szczególnie zaniepokojone możliwością gwałtownego wzrostu stóp procentowych w momencie, gdy Gobibank będzie musiał wyemitować nowe certyfikaty depozytowe. Zarząd zlecił dyrekto-