Zdjęcie4001

258 Rozdział 9. Metodologia indywidualnej diagnozy dysleksji

niki ogólne w postaci 1Q w podskalach, gdy mamy do czynienia ze znaca, niespójnością profili poszczególnych zdolności ocenianych skalami *4 gencji Wechsiera.

Kryterium związane z IQ jest niezwykle problematyczne. Picr»n, wątpliwość dotyczy poziomu granicznego dla stawiania diagnozy dyskj. sji. W międzynarodowej klasyfikacji chorób 1CD-10 (ramka 9.1)aujdn-jemy informacje, że dysleksji nie możemy diagnozować, gdy 10 w igjj pełnej jest niższe niż 70, co w praktyce oznacza wykluczenie jedynie n». padków upośledzenia umysłowego. Z kolei w wielu definicjach pnedm. winnych w rozdziale drugim, a także w polskiej tradycji diagnostycznej* początkowanej przez Spionck. za dyslektyczne uznaje się dzieci a najmniej o przeciętnej inteligencji, a wyklucza te z inteligencją niższą« przeciętna (gdyż wówczas trudności z posługiwaniem się pismem nen j być rodzajem trudności niespecyficznych). Jednak to nie koniec wąąą. wości, w odniesieniu bowiem do skali inteligencji Wechsiera W1SC-R omz WAIS-R współistnieją dwa sposoby klasyfikowania poznam inte-lektualnego (ibiJm). Oparte są one odpowiednio na odchyleniu standu, dowym skal Wechsiera (wówczas prawo do diagnozy dysleksji mają dna r 10 od 85 punktów) i na wartości błędu prawdopodobnego | steki Wechsiera (wówczas prawo do diagnozy mają dzieci uzyskujące 10 misze niż 90).

Itaidto należy pamiętać, że skala słowna jest zależna od probleart typowych dla dysleksji - podtesty Powiar/anic cyfr i Arytmetyka sąną-zune z pamięcią werbalną: bezpośrednią i operacyjną, podtest Windoamki wymaga podawania nazw na żądanie oraz odwołuje się do wiedzy, z którą osoby z dysleksją mogą mieć problemy ze względu na kłopoty z werbel® waniem relacji przestrzenno-czasowych.

7. kolei stosowanie kryterium zwykłej rozbieżności między IQ*p> ziomem czytania pozwalałoby zakwalifikować jako dyslektyczne osoby oy tyjące na poziomie przeciętnym, a mające wysoki poziom IQ, co oczynk* Sianowi dlugnozę pozytywną fałszywą, ale zarazem ujawnia zawodnok® sowania takiego mechanizmu kryterialnego.

Problem ten jesl 1 rudny do rozstrzygnięcia i wydaje się. że W właściwszym rozwiązaniem jest tu wnikliwa analiza kliniczna badaaiart Wechsiera, zwłaszcza oparta na psychometrycznej analizie poAM i specyfice poszczególnych podtestów. Propozycje kpnknitójśłi^P znajdzie Czytelnik w pracy Krasowicz-Kupis (w druku).

9.1.3.1. Diagnosty czno/tf skal Wechsiera w diagnozie dysleksji rozwojowej — badania własne

Analiza możliwości wykorzystania skal Wechsiera w diagnozie dysleksji jest częścią szerszych badań nad specyficznymi trudnościami w pisaniu u polskich dzieci i młodzieży, które w większości nie byty jeszcze publikowane (z wyjątkiem Krasowicz-Kupis, Bogdanowicz 2001). Profile skal WISC-R oraz WAIS-R, a także ilorazy inteligencji poddano analizie ze względu na:

-    poziom wieku,

-    stopień nasilenia trudności w pisaniu (slaby, umiarkowany, znaczny),

-    wspótwystępowanie specyficznych trudności w czytaniu,

-    pięć badanych osób.

liitaj zostanie zaprezentowana tylko ich część dotycząca poziomu wieku, analizy zaś dotyczące znaczenia pici znajdzie Czytelnik w rozdziale czwartym.

W badaniach wzięło udział łącznic 250 dzieci, młodzieży i młodych dorosłych wieku od 8 do 20 lat. Wszyscy badani pochodzili z regionu południowo-wschodniej Polski, dla wszystkich język polski byt językiem oj-ceystym. W badanej grupie przeważali chłopcy (80%)“. Ponadto trzeba umączyć, że żaden z badanych nie uzyskał w badaniu skalą Wechsiera ilorazu inteligencji (IQ) niższego niż 85 punktów w skali pełnej.

Wszyscy badani zostali indywidualnie zdiagnozowani przez autorkę w latach 1997-2000 i uzyskali oni rozpoznanie dysleksji i dysortografii na bazie typowego procesu diagnostycznego, z zastosowaniem powszechnie używanych w tamtym okresie w Polsce metod diagnostycznych.

Badani zostali podzieleni na trzy grupy z uwzględnieniem wieku, co także przekładało się na wersję skali inteligencji D. Wechsiera użytej w badaniach (WISC-R lub WAIS-R). Rozpiętości między ilorazami w skali słownej i bezsłownej testów inteligencji, jak również średnie różnice oraz proporcje występowania znaczących różnic w poszczególnych grupach wiekowych prezentuje tabela 9.i. Pokazują one. że średnie wyniki w podskalach są zbliżone w każdej grupie wiekowej. Wszystkie średnie wyniki układają się na poziomie przeciętnym, jednak wnikliwa analiza wskazuje, że poszczególne grupy prezentowały znaczne zróżnicowanie wyników. Rozpiętość wynosiła od 62 punktów dla skali pełnej w najmłodszej grupie do 44

^B W rozdziało czwartym opisywano analizy na oaohacb badanych WISC-R. tuta) uanględ-Baonu wyniki catej grupy, arąd różnico w parametrach grup.