94290301

WYMIANA MAlEKYI I ENERGII U ZWIERZĄT 487

że zwierzęta, które pozbawione były nietylko pożywienia, lecz i wody, żyły znacznie krócej: myszy n. p. 10 razy krócej, niż zwierzęta pozbawione tylko pożywienia. Dalej, co ciekawsze, także szybciej, niż w głodzie, ginęły zwierzęta (gołębie), którym podawano pokarm ubogi w wodę (ziarna grochu), a nie dawano wody. Dorosły człowiek wprowadza średnio około 35 gr. wody na dobę w obliczeniu na 1 kg. wagi ciała, a wydala około 40 gr.: różnica 5 gr. pro kg. przypada na wodę, która wytwarza się ze spalania składników organicznych pokarmu. Osesek spożywa (Camerer) na 1 kg. wagi 140 gr wody na dobę, a więc potrzebuje znacznie więce wody, niż dojrzały człowiek: tłumaczy się to głównie znacznie większą utratą wody przez parowanie, a to dzięki większej w stosunku do wagi powierzchni ciała i wysokiej ciepłocie otoczenia (w następstwie ciepłego powijania), po części także tem, iż ciało dziecka wkrótce po urodzeniu zawiera znacznie więcej wody (66—68°/o)} niż ciało dorosłego człowieka, i zatem dziecko, budując swoje tkanki, w swym rozwoju prawidłowym zatrzymuje dosyć znaczną ilość wody.

Woda, wprowadzona do organizmu zdrowego dorosłego człowieka, zostaje w krótkim czasie całkowicie zeń wydaloną i to szczególnie szybko ze krwi, później z tkanek. Tylko w następstwie zmian chorobowych w nerkach lub w narządzie krążenia może zajść mniej ' lub więcej trwałe zatrzymanie wody w tkankach, niekiedy tak wielkie, że dostrzegalne z wejrzenia w postaci obrzęku. W organizmie zdrowego człowieka może przecież nastąpić także, jako skutek niedostatecznego odżywiania zatrzymanie bardzo znacznej ilości wody w tkankach, które niekiedy dochodzi również aż do wystąpienia widocznych obrzęków. Według ogólnego zapatrywania przyczyną tego zjawiska jest spożywanie przez dłuższy czas zbyt wielkich ilości węglowodanów w pokarmach n. p. przy jednostronnem żywieniu się chlebem. Wydaje się jednak prawdopodobniejszem, że odgrywa tu rolę raczej niedostateczna podaż białka. Wskutek niedostatecznej ilości białka w pożywieniu zmniejsza się intenzyw-ność przeróbki białka t. j. najistotniejszej czynności komórek; wraz z tem zwalnia się pęd limfy, następuje zastój w ruchu limfy.

W istocie podanie bogatszego w białko pokarmu odrazu niemal usuwa ten nadmiar wody, wytwarzając produktami swego rozkładu należyte ciśnienie osmotyczne do koła komórek i należyty pęd cieczy, opłukującej je.

Podanie wody w większej ilości wywołuje czasowe zwiększę-