page0404

398 UCZNIOWIE SOKRATESA.

i życie. Otóż dwa te pojęcia Euklid w jedno połączył, przeniósłszy wszystkie przymioty Bytu parmenidesowego na sókratesowe Dobro¹), tak iż różne owe nazwy, z których każda właściwość jaką Bytu oznacza, wyrażały wedle niego jedno i to samo Dobro, zawsze takie samo i trwające i podobne do siebie²). Co zaś dobrem nie jest, wcale nie jest^:ł). Jak zaś Sokrates lubił zbijać utarte wśród ludzi pojęcia, wykazując ich wnioski niedorzeczne, a Zenon przeciwne eleackiemu systemowi nauki w podobny sposób doprowadzał ad absurdem, tak Euklid nic zaczepiał wprost zasad, na których polegała argumentacya przeciwników, lecz konkluzye⁴). Ponieważ równocześnie odmawiał zjawiskom rzeczywistości i razem z Eleatami odrzucał pojęcia ruchu, zmiany, wielości I t. ci.; musiała dialektyka jego z czasem wyrodzić się w czczą kłótliwość, gorszą od dysput eleackich i sztuk łamanych Sofistyki. Spieiano się o wyrazy, jak później nominaliści w wiekach średnich, a namiętność ta z czasem przybrała zatrważające rozmiary. Głośno utyskują satyrycy i komedyopisarze, że szkoła Piukhdesa napełniała miasta wrzawą bojową. »Pośród Megaryjczy-ków rzucił on wściekłość kłótni«, woła Tymon⁵).

Od rej wybitnćj cechy swojej przezwano szkołę erystyczna a ta ery styka już za pierwszych uczniów Euklidesa przebierała niekiedy miarę, stawała się prawdziwą dysputomanią. E u b u l i d e s z Mil et u, słynny dialektyk, nauczyciel Demostenesa a przeciwnik jadowity Arystotelesa^t!), wymyślił lub udoskonalił mnóstwo łamigłówek syllogistycznych, w niczem nie ustępujących sofistycznym. Poznaliśmy niektóre dawnićj (str. 353); inne jak Elektra, rogaty, łysy, mają podobne zadanie, żeby okazać, jako można o każdej rzeczy to samo twierdzić i zaprzeczyć⁷). Z późniejszych Megaryj-

') Cic. Acad. II. 42. §. 129: qui id bonutn solutn esse dietbant, t/uod esset unutn et simile et idem setnper.

²)    H iog. Lacrt. II. 10. § 10O: ovto<; tV tó dycif-ur dntąaivtto nuki.uu; oró/naai r.akov/<tv»v • uzi ,uiv ytx(j ę(jóvtj<jiv, ort Je i/e uv, e.at akktizt vovv e.at Ta koma.

³)    Ibid. za 1) avzie.tif.ttva Tui dyaOtn avtj(jti, /uj tivai ąidaxmv.

⁴)    Diog. Laert. II. 10. §. 107.

^s) Tamże: Mtyafjtdair ov fftflakt kvaaa v t(j t aa o t

⁶) Diog. Laert. II. io. §. 108 —109. Sext. Empir. adv. Math. VII. 13.

⁷) Zestawił wszystkie Prantl, Gesch. der Logik. Tom I. str. 51. Niektóre jednak, jak kłamca, zakryty i t. d., są dawniejsze i pochodzą prawdopodobnie

http://rcin.org.pl