page0087

WROŃSKIEGO ZYCIE 1 1'RAOti. 77

Te poglądy Wrońskiego, w których ze stanowiska teoryi swej usprawiedliwia działanie jednego i drugiego stronnictwa, daje sankcyę faktom spełnionym, stwierdza nieznikomość praw Burbonów do tronu Francyi itd., spotkały się z szyderczą krytyką w pismach francuskich, które widzą w nim grę i prestydygitatorstwo polityczno - filozoficzne »zuchwałego nowatora z nad brzegów Wisły < ^(:). Zobaczymy zresztą niżej, w jaki sposób rozwinął następnie i w części zmodyfikował naszkicowane tu poglądy, zbudowawszy na nich całkowity system swojej późniejszej „Metapolityki mesyanistycznej ^u.    .

W N-rze 1 »Sphinxa« dedykowanym cesarzowi Aleksandrowi I-mu, na czele czytamy list do cesarza treści następującej: >Autor jest w posiadaniu wielkich prawd nieomylnych dla dobra państw i Europy; ogłoszenie tych prawd, bez żadnych ze strony władz politycznych ostrożności , mogłoby wywołać wielkie zamieszanie i nieporządki, z tego to powodu zwraca się do swego monarchy z oświadczeniem, że wtedy tylko pozwoli sobie na publikacyę swych odkryć, jeżeli otrzyma upoważnienie od tronu«. List ten wraz z dziełkiem niedoszły wszakże rąk cesarskich; hrabia Nesselrode zwrócił przesyłkę Wrońskiemu. Nie mogąc tą drogą otrzymać aprobaty od cesarza, uważał odtąd Wroński drogę publikowania swoich pomysłów za jedynie właściwą. Taką pierwszą publikacyą miało być właśnie dzieło: „Creation absolue de l'humanitć^u. W Nr. 1 Sphinxa rozwija Wroński w dalszym ciągu antynomię pomiędzy dążeniami dwóch partyj politycznych, które tu nazywa rojalistami i niezależnymi. W rozwiązaniu tej antynomii widzi upadek lub zbawienie ludzkości, stosownie do tego, czy antynomia, nieusuwalna w dzisiejszym stanie cywilizacyi, trwać będzie nadal , czy też ludzkość wyzwoli się z niej przez wzniesienie rozumu do wyższych dziedzin poznania. Na końcu dziełka znajduje się krótki wyciąg z „Encyklopedyi wiedzy ludzkiej^u, 2-o suplement, zawierający stwierdzenie doktryny „Sphinxa“ przez zastosowanie jej do zasad rewolucyjnych partyi niezależnych. Dołączył wreszcie opis procesu swego z Arsonem, o którym zaraz mówić będziemy.

W N-rze 2 „Sphinxa^u wykłada dalsze poglądy swoje na rozwiązanie antynomii socyalnej , która nie może powstać na drodze wyrzeczenia się zasad przez żadną z partyj politycznych, lecz jedynie na drodze dalszego uprawniania tych zasad, przez co przeciwieństwo dotąd nieprzejednane rozpłynie się w tożsamości.

Na tych zeszytach wydawnictwo >Sphinxa« zostało przerwane. Cel, jaki sobie Wroński założył, osiągnięty nie został. Nie uwierzono w nieomylność jego doktryny, lecz traktowano ją prawie powszechnie z lekce-

http://rcin.org.pl