page0422

4i 6 UCZNIOWIE SOKRATESA.

ozdób natury kobiecej, bez żadnej korzyści dla sprawy filozofii i dla postępu moralności. To też przykład Hipparchii pozostał bez szerszego naśladownictwa już dlatego, że większość Cyników wolała żyć w stanie bezżennym, a jeżeli chwalimy jćj zapał do poznania prawdy, bezinteresowność szlachetną,- ofiarność niezwykłą, musimy potępić środki ¹ sposoby, któremi chciała osię-gnąć cel tak wysoki.

Krat es, to ostatni wielki przedstawiciel szkoły w czasach przedchrześciańskich. Z twardem życiem łączy on wielką ogładę umysłu i usiłuje zachować ową wszechstronność Sokratesa, którą podziwiali współcześni. Pisywał listy i tragedye, pełne myśli wzniosłych i w pięknym stylu, które jeszcze w drugim wieku po Chr. powszechnie ceniono¹). Po nim jednak szkoła coraz więcej podupada i zdaje się. zgasła z Menippem, niewolnikiem fenickim, który satyrami swemi wielkiego dostąpił rozgłosu ²). Dopiero za czasów Seneki przebudza się instytucya do nowego życia i kilku znakomitych liczy zwolenników, w epoce Antoninów, aż nareszcie kończy farsą tragiczną Peregryna, którego biczem swego dowcipu smagał Lucyan złośliwy. Ta nowa forma Cynizmu, pod każdym względem ciekawa, jak wszystkie zjawiska, towarzyszące obumierającej społeczności starożytnej, zajmie nas późnićj³): tutaj podnoszę jedną okoliczność, że spóźnień, ci wyznawcy Diogenesa, są latoroślą Stoicyzmu, który sam wziął początek swój od Kratesa. Rzeczywiście uczniem Kratesa był wielki Zenon, który zachował z jego zasad to wszystko, co dało pogodzić się z cywilizacyą, a przygarnąwszy do siebie zdrowsze żywioły upadającćj instytucyi, utworzył system nowy, odpowiedniejszy potrzebom wieku, w którym zniknęły powoli trzy szkoły sokratesowe: cyniczna, megaryjska i ere-tryjska.

Obok nich kwitnęła przez czas dłuższy cyrenejska, którćj głowa był Arystyp z Cyreny, jeden z najzdolniejszych uczniów

Sokratesa⁴). Kilka a może kilkanaście lat przed jego śmiercią przybył

•

*) Zob. Diog. Laert. VI. 7. §. 98.

²)    Diog Laert. VI. 9. §. 69—roi. O jego poezyach, które naśladował Varro zob. Cic. Ac ad. I. 2. §. 8. Gcll. Noct. Att. II. 18. §. 6. Także Riese, Varr. Sał. Reliq. p. 7 i nast.

³)    W epoce czwartćj.

⁴)    Zob. o nim Diog Laert. II. 8. §. 65—104. A. Wendt, de philos. Cyren. Góttingae 1841. Henr. Stein, de vita Arisłippi. Gottingae 1855, (pierwsza cześć

http://rcin.org.pl