116
swe imię w dalekie pokolenia, jako przymiotnik miękkich zmysłowych uciech przesłali (*); że jćj okolica sławna była mnóstwem i rozmaitością róż i innych kwiatów. Teraz same chwasty na niój tylko ujrzysz; gdzieniegdzie wyrasta piękny kwiat akantu. Jeden liść tćj klassycznej i artystycznćj rośliny urwałam sobie, bo tojest jedyna pamiątka jaką ztamtąd unieść można. Ale się mylę, towarzysz mej podróży, wielki amator muszlowych stworzeń, znalazł tam bogate dla siebie plony. Cala ludność ró-inokształtnych ślimaków zastąpiła Sybarytów plemię, a wpośród nićj, dla ożywienia tego smutnego obrazu, tam i owdzie snuje się dzikich bawołów czarne grono. Ludzie oddawna z tego zatrutego uciekli brzegu. Malarya ich po części wypleniła, a resztę, jak wnoszę, wygnać musiała.
Na środku tej ponurej przestrzeni wznoszą się trzy poważne gmachy, trzy pyszne ruiny, dawnćj wspaniałości olbrzymie skie-lety. Bez nich jużby pewno o Pestum nikt nie pamiętał, a przy-najmnićj niktby go nie zwiedzał.
Jedna z nich, przezwana świątynią Neptuna, ma jeszcze dwa długie kolumn rzędy, z dość dobrze dochowanemi kapitelami, i złomy starego ołtarza, na którym ofiary palono. Badacze starożytności uznali ją za najdawniejszy z ubiegłych wieków zabytek, jaki Europa posiada. Architektura jćj, nieznanego już całkiem stylu, może być tego dowodem.
Druga z tych ruin, mnićj obszerna, mnićj dumna, za bazylikę czyli sądową salę została uznaną. Nad trzecią, bardzićj od innych uszkodzoną, toczą się dotąd spory, jakieby jćj pochodzenie wynaleźć należało.
Prócz tych gmachów, pokazują tam jeszcze reszty murów miasta, z jedną z czterech bram jego, o w ich obrębie niedawno zpod ziemi wydobytą ulicę, z pięknym brukiem i dwoma kolumn pasmami. Ale mimo tych zachęcających do dalszych poszukiwań oznak, musiano ich co prędzćj zaprzestać. Ziemia ta, co ty-
C1) Wspomnienia Pestum sięgają aż do Sybarytów, którzy na te piękne ■wylądowawszy brzegi, dopiero przez Lukanów wypędzeni zostali. Pestum następnie kolonią było rzymską, a w końcu, w połowie IX stulecia, przez dzikich Saracenów zniszczone.