tpn w alpach i za alpami2401

212

sobem ten uniwersytet stanął na równi, i rywalizował z boloń-skim, równą słynął sławą, dogadzał tćj nieustannej zawiści, jaka zawsze między kraikami włoskiemi istniała, a w pólnocnćj półwyspu części szerzył nauki, światło rozsiewał. Teraz, pod rządem eustryackim, łatwo się domyślisz, iż zmieniła się rzeczy postać. Zakład ten ma podobno około 1000 uczniów, gdy dawnićj liczył więcej 12,000. Wspaniała mu tylko z dawnych wieków (bo od XIII stulecia istniejąca) pozostała budowa, piękne obser-watoryura, biblioteka składająca się z 50,000 tomów, gabinet fizyczny i anatomiczny, ogród rzadkich roślin, i inne tego rzędu naukowe wydziały.

Padwa, prócz swego uniwersytetu, chwali się jeszcze obszer-nóm i pięknóm seminaryum, zkąd wielu znakomitych wyszło duchownych; szpitalem jakich mało gdzie zobaczysz, i wygodnym dla inwalidów zakładem.

To wszystko wyliczywszy, a pomnąc obok tego, iż to jest miejsce najzdrowsze i w najlepszej części Włoch położone, możnaby wnosić, iż tam nie ma dość miejsca dla napływu mieszkańców, że tam pełno życia i ruchu. Bynajmniej. Lubo Padwa liczy 51,000 ludności, ulice jej tak są puste jakby wpośród zirazy i to latem i zimą, lubo na lato rzadkiej ma piękności ogród, a na zimę prócz czterech teatrów, cukiernią czyli kawiarnią jakich wEuropie mało.

W Niemczech każde, czy to duże czy małe miasteczko, musi mieć swój publiczny spacer, gdzie po skończonój dnia pracy każdy idzie, przy filiżance kawy, lub szklance piwa z fajką lub pończoszką w ręku odpoczywać. We Włoszech tój wcale nie czują potrzeby. Tam przez dzień cały odpoczywają; ale nie po ogrodach (gdziehy im słońce dokuczało), tylko po kawiarniach. Ztąd wynika, iż o spacery nie dbają, ogrodów mała widać. Rzym przed Francuzami nie miał publicznej przechadzki; ogród wenecki także jest Napoleona pamiątką; w pomniejszych miastach zupełnie są przeponmiune. To ci wytłumaczy zadziwienie moje, gdym w Padwie znalazła ogród duży, piękny, wodą przecięty, posągami ozdobny, a między niemi dwa Cunowy dłuta, z pierwszych wprawdzie prób młodości jego.