WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH448 I

chorego nasiąpi, zawiadamiają o tern wszystkich krewnych i przyjaciół zmarłego, którzy się też natychmiast jawią, ubrani biało na znak żałoby. Drzwi domu zawieszają się także biało. Potem najstarszy syn lub najstarsze, dziecko udaje się z naczyniem, w którym pieniądz się znajduje, do najbliższej rzeki, w celu kupienia wody dla zmarłego, którą go myją, w białe szaty ubierają i w^r trumnę z grubych desek, wapnem niegaszonym wysypaną, wkładają. Trumna zabija się szczelni, a na niej przybija tabliczka z nazwiskiem i godnością zmarłego. Przez 21 dni stoi ta trumna wystawiona, a po ich upływie grzeb¹ e się ją na cmentarzu przy uroczystym pochodzie z muzyką i spaleniem wonnych żywic i kauzideł. Na grobie palone bywają kosztowności i szaty zmarłej osoby, lecz tylko obrazowo, naśladowane z papieru. Czasami gdy miejsca na cmentarzu nie ma, trumny stawiają się jedna na drugiej, lecz na podmurowaniu. Żałoba po zmarłym trwa 27 tygodni, przez które w bieli chodzić należy. Dwm razy do roku, t. j, na wiosnę i w jesieni składają się ofiary na grobie zmarłych.

Co do religii Chińczyków, to trzeba rozróżnić religią ludu i uczonych, i nie należy z sobą mieszać religią starożytną z nowożytną. Starożytna religią ludu polegała, jak w ogoie u wszystkich ludów w środkowej Azy i, na czci sił przyrody, mianowicie nieba, ziemi i człowieka t. j. duchów osób zmarłych, mianowicie dawnych cesarzy i wynalazców pożytecznych rzeczy. Nie znał ou ani świątyń, ani posągów świętych; tylko ofiary, które sam cesarz, jego urzędnicy i głowy rodzin składak. Stanu osobnego kapłańskiego nie było. Otóż ta prostoduszna wiara jest jeszcze dotąd podstawą urzędowej obecnie religii ludu, której się wszyscy, posiadający wykształcenie przccięciowe. trzymają. Konfu-cyjusz zreformował ją w części i w^Tziął ją za podstawy swojego społeczno ekonomicznego systematu, stanowiącego właściwą cechę clrii-szczyzny. Nauka Konfucyjusza, t. j. zreformowana etycznie wiara starodawna ludu stanowi właściwą religiją ludzi wykształconych, gar tymczasem niektórzy tylko filozofowie i prosty niewykształcony lud trzymają się dw^Tóch innych religij, t. j. tao 1 buddyzmu.

Fiok Chińczyków jest rokiem księżycowym, składa oię na przemian z 12 i 13 miesięcy i zaczyna się z nowiem, przypadającym na 15° w gwiazdozbiorze wodnika, a zatem na pierwsze dni naszego Marca prawie. Tydzień ma tak jak i u nas 7 dni, dzień zaś, poczynający się o 11 god wieczór, 12 godzin. Chińczyk nie ma dni niedzielnych czyli odpoczynku a ilość dni świątecznych jest bardzo ograniczona Jako powszechne dni uroczyste uważane bywają tylko cztery, t. j. No-

http://rcin.org.pl