WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH522 I

506

buTgk wykazali, iż są pokoleniem niezepsutem, pełnóm szlachetniejszych popędów ^I).

Lądy północny i południowy Ameryki są z wielu względów wielce do siebie podobne, przedewszystkiem zaś w zarysach swych brzegów, gdyż oba stanowią trójkąty, zwrócone swym wierzchołkiem ku południowi. I budowa ich pionowa zgadza się o tyle, że na zachodni®' brzegu od cichego oceanu wznoszą się Kordylery, otaczające swemi grzebieniami liczne płaskowzgórza. Jako następstwo konieczne tej jednostainości budowy nie ma na wschód od stoku gói skalistych i Kordylerów, czyli w cieniu deszczów, żadnego lasu. tylko step otwarty, w północnej Ameryce preryjann w środkowej sawannami, w Ye-nezueli Llanos, a nad srebrnym strumieniem pampas zwany. Dopiero na wschód od tych stepów zaczynają się znowu olbrzymie lesiste przestrzenie, pokrywające na północy i na południu przyległe do Atlantyku połowy obu części Ameryki. Na równinach trawistych tak północnej jak i południowej Ameryki szukalibyśmy nadaremnie owych społecznych zjawisk, które w starym świecie wszędzie na odpowiednich przestrzeniach spostrzegać się dają. Nie widzimy tam ludów, któreby pokolenia berberskie północnej Afryki, Beduinów arabskich. Turków w Turkestanie, Mongołów w Goły, Lapończyków i Samojedów na błotach i tondrach dalekiej północy w Ameryce zastąpić zdołały. Zarzut j! stawiany często amerykańskiemu społeczeństwu, \ż chów bydła zaniedbało, nie jest ścisły, gdyż właściwie nie posiadało jedynie gospodarstwa mlecznego. Jak Martius ²) objaśnia, to w języku Tupi, czyli lingua geral Brazylii, znajduje się osobny wyraz na przyswojenie, mający znaczenie zmuszenia zwierząt do pozbycia się swój dzikości. Większa część kraiowcdw Brazylii ma upodobanie w zwierzętach: umieją oni ułaskawiać papugi i małpy a podawaniem rozmaitych ryb na pokarm wwtwmrzać u pierwszych pióra czerwone lub żółte zamiast zielonych ³); ich chaty mają też często wielkie podobieństwo do mena-żeryi. Pod względem kulturowym nabiera zaś hodowlą zwierząt dopiero wtedy wyższego znaczenia, gdy się przez nią przezorność człowieka objawia, upatrującego w^r niej środek do utrzymania swego ży-

^l) Jak Richard Schomburgh nadmierna, to oni swych suzal niezattfuwają^ chociaż u nich rośnie Strychnos nux tox‘fera. Reisen im Brit sh Guiana. Leipzig 1848. T. II, str. 429.

³) Ethnograp. T. I, str. 672.

³) Charles Darwin, Domestication. T. II, str. 280.

http://rcin.org.pl