LISI OGON I WILCZA PASZCZA
My, niżej podpisani, świadkowie zawarcia związku małżeńskiego, sporządziliśmy niniejszy akt, co potwierdzamy naszymi podpisami, 6 lipca 1880 roku.
Dalej następowały podpisy: generał-adiutant Aleksandr Adlerberg, generał-adiutant Eduard Baranów, generał-adiutant Aleksandr Rylejew.
Kiedy było już po wszystkim, car zaproponował małżonce przejażdżkę powozem. Pogoda była cudowna. Czuł się znakomicie. Po raz pierwszy nie martwił się o przyszłość.
Nie raz już cytowałem słowa: „W Rosji wszystko jest sekretem, nic jednak nie jest tajemnicą".
Toteż nazajutrz cały dwór wiedział już o wszystkim. Frejliny świętej pamięci cesarzowej były wstrząśnięte i oburzone. Świadkowie ślubu musieli się powoływać na wolę cesarza. Wiadomość z Carskiego Sioła natychmiast przedostała się do Petersburga. Generałowa Bogdanowiczowa zanotowała w dzienniku o swoim „głębokim oburzeniu". Słowo to stało się modne. „Starzec-cesarz od razu zapomniał o swej nieszczęsnej małżonce i pojął za żonę młodą rozpustnicę" - tak zareagowało społeczeństwo.
Nasz dwulicy Janus znowu niczego nie zrozumiał. Despota Piotr Wielki mógł pojąć za żonę kucharkę i uczynić ją cesarzową - po to był przecież despotą. Aleksander II, który postanowił rządzić po europejsku, musiał (niestety!) cały czas liczyć się ze społeczeństwem. Ale on, wychowany przez ojca, nie mógł się nigdy do tego przyzwyczaić.
Wieczorem ona spała w pałacu, w jego łóżku, a on siedział przy stole - załatwiał formalności: podpisywał odpowiedni ukaz.
Do Senatu Rządzącego.
Powtórnie wstąpiwszy w legalny związek małżeński z księżną Jekatieriną Michajlowną Dołgorukową, rozkazujemy nadać jej imię księżnej Juriewskiej z tytułem Najjaśniejszej. Rozkazujemy nadać to samo imię z tymże tytułem naszym dzieciom: synowi Gieorgijowi, córkom Oldze i Jekatierinie, a także tym, które mogą się urodzić w przyszłości, obdarzamy ich wszystkimi prawami należnymi legalnym dzieciom zgodnie z artykułem 14 Podstawowych praw cesarstwa oraz artykułem 147 Statutu o rodzinie cesarskiej.
Aleksander Carskie Sioło, 6 lipca 1880
Tak więc ich dzieci, Gieorgij, Olga i dwuletnia Jekatierina (urodziła się w 1878 roku), stawały się najjaśniejszymi książętami. Jednak zgodnie ze Statutem o rodzinie cesarskiej „dzieci zrodzone ze związku małżeńskiego osoby należącej do rodziny cesarskiej z osobą nie mającą odpowiedniego tytułu, to znaczy nie należącą do żadnego królującego lub panującego rodu, prawa do tronu nie posiadają".
411