0456

430 Wojna: nieudolny geniusz, 1941-1942

Ze sposobu, w jaki Stalin palił fajkę, gładził wąsy, oraz z tego, że ani razu nie przerwał, zorientowaliśmy się, że jest zadowolony - napisał Żuków. Po naradzie Wasilewski wrócił do Stalingradu.

Osiemnastego listopada Stalin w asyście Berii, Mołotowa, Malenkowa i Żukowa, który pozostał w Moskwie, by dowodzić operacją „Mars”¹, pracował w swoim gabinecie aż do 23.50. Dowódcy trzech frontów biorących udział w operacji stalingradzkiej, Jerjomienko, Rokossowski i Watutin, dowiedzieli się o planowanym ataku trzy godziny przed wyznaczonym terminem. Później Stalin i jego towarzysze poszli zapewne na obiad lub obejrzeli film, aby jakoś zabić czas. Stalin rzadko kładł się spać przed 4.00 - „wymagała tego konieczność”, jak powiedział później Churchillowi - i z pewnością pozostał na nogach, czekając na początek ofensywy. O 7.20 w mglisty poranek 19 listopada 3500 dział na północnym odcinku frontu otworzyło ogień, a kiedy kanonada ucichła, milion żołnierzy, 13 541 dział, 1400 czołgów i 1115 samolotów uderzyło na niemieckie pozycje.⁶

1

Równolegle ze stalingradzką operacją „Uran” Żuków przeprowadził operację „Mars”, uderzenie na występ rżewski naprzeciwko Moskwy, ponosząc zapewne swą największą klęskę: w ciągu zaledwie dwóch dni operacji, będącej przykładem jego śmiałego, lecz bezwzględnego stylu dowodzenia, zginęły setki tysięcy ludzi.