0479

454 Wojna: triumfujący geniusz, 1942-1945

Było to tak mgliste stwierdzenie, że nikt nie wiedział, co zrobić z młodymi więźniami. Chłopców przesłuchiwał generał lejtnant Lew Włodzimirski, jeden z najokrutniejszych oprawców Berii, „wysoki i przystojny w swoim mundurze” i, jak wspominał Sergo, „bardzo nieprzyjemny. Krzyczał na nas”. Sergo przebywał przez tydzień w pojedynczej celi. W grudniu, po sześciu miesiącach na Łubiance, przesłuchania skończyły się i dzieci naprawdę się przeraziły. Śledczy pokazał mu zeznanie, z którego wynikało, że należał do spisku mającego na celu [...] obalenie obecnego rządu.

-    Po prostu podpisz i będziesz mógł zobaczyć się z matką.

-    Nie podpiszę, to nieprawda - odparł Sergo.

-    To nie ma żadnego znaczenia! - wrzasnął generał. - Podpiszesz, pójdziesz do domu. Jeśli nie, wracasz do celi. Posłuchaj!

W sąsiednim pokoju Sergo usłyszał głos matki. Wszystkie dzieci podpisały zeznania. „Oczywiście mogło to zostać wykorzystane przeciwko mojemu ojcu”. Matka odwiozła Sergo i Wano z powrotem na Kreml. „Bardzo się ucieszyłem, że nie było tam ojca - bałem się jego gniewu”, wspominał Sergo.

Mikojan oznajmił starszemu chłopcu:

-    Gdybyś był winny, udusiłbym cię własnymi rękami. Idź i odpocznij.

Nie wspomniał o tym młodszemu. Ale sprawa wcale nie była zamknięta:

po trzech dniach w domu dzieci musiały się udać na zesłanie. Młodzi Mi-kojanowie spędzili rok w Stalinabadzie pod opieką gospodyni. Stalin nigdy nie zapomniał o sprawie i zastanawiał się później, czy nie wykorzystać jej przeciwko Mikojanowi.⁵