261

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ III. PRACA Z RELACJAMI

Pierwsze z ćwiczeń wykorzystuje wzorzec zbliżony do drugiej wersji ćwiczenia 35. [Cztery filary], opierając się na klasycznych pozycjach percepcyjnych. Autorem jednej z wersji tego ćwiczenia jest Joseph 0’Connor\ prezentowana zaś tu wersja została zmodyfikowana i wielokrotnie przetestowana przeze mnie i moich współpracowników.

Pozycje percepcyjne to inaczej mówiąc sposób organizacji, rozumienia oraz interpretowania rzeczywistości związany przede wszystkim z wyobraźnią [zdolnością do wizualizacji i postrzegania zmysłowego poprzez trzy modalności] oraz inteligencją, czyli zdolnością do świadomej obróbki obserwowanych informacji lub bodźców. Pozycja, jaką zajmujemy, to najczęściej stan asocjacji z danymi zjawiskami, nazywana przez J. 0’Connora i R. Diltsa pozycją „ja" lub „pierwszą pozycją"⁶. To mój punkt widzenia na daną kwestię. Moje przekonania i wartości, które ujawniam w stosunku do obiektu lub podmiotu, lecz również wszystkie poziomy Góry lodowej, które uaktywniają się świadomie lub nieświadomie w chwili przeżywania, planowania lub wspominania danej relacji.

Druga pozycja to perspektywa drugiej osoby, uczestnika relacji, adwersarza lub rozmówcy. Czasami spontanicznie zdarza nam się przyjąć punkt widzenia innej osoby. Zadaniem klienta w pracy nad relacją jest świadome wejście w rolę drugiego człowieka lub podmiotu, odczytanie jego ustosunkowania się do danej sytuacji lub relacji, przyjęcie jego punktu widzenia. To stan empatii, w^r którym dysocjujemy się do własnej mapy, osobistego stosunku do wydarzeń lub bodźców i podążamy za komunikatami drugiej osoby, sygnalizowanymi przez nią przekonaniami, emocjami, a także potrzebami i spodziewanymi korzyściami. To pozycja „ty”.

Trzecia jest pozycja obserwatora. To postawa najbardziej zdysocjowana. Klient dokonuje wglądu⁷ i obejmuje analizą wnioski oraz introspekcje dokonane zarówno w pierwszej, jak i drugiej pozycji. W istocie w czasie ćwiczenia będzie to w dalszym ciągu samoobserwacja, jednak zabieg z rolą obserwatora umożliwia najdalej idące zdystansowanie się. Obraz mentalny [wyobrażony] jest wówczas najbardziej oddalony, widziany z odległości, obserwowany z zewnątrz. W pozycji „ja” oraz „ty” w czasie ćwiczenia zmierzamy do asocjacji, obrazy mentalne są wówczas wyraziste, większe, a nierzadko stanowią panoramę lub przestrzeń, wewnątrz której wirtualnie znajduje się podmiot. Na co dzień często nieświadomie przyjmujemy pierwszą lub drugą pozycję, a zjawiska temu towarzyszące przechodzą niezauważenie i są wyzwalane automatycznie.

W przypadku zachęty podczas ćwiczenia do świadomego przyjęcia drugiej pozycji, reprezentującej adwersarza, z którym klient coachingu nierzadko jest skonfliktowany lub słabo rozpranaje jego przekonania, wartości lub potrzeby, klienci czasem odczuwają trudność w* asocjacji. To naturalne zjawisko. Zadaniem coacha jest zachęcenie klienta do „wejścia w skórę” drugiej osoby na tyle, na ile

^Ł Porównaj; OConnor J.. Seymour J. NLP. Wprowadzenie do programować® neurotingwistyczncgo, Poznań 2C08. Wydawnictwo Zysk i S-ka; oraz 0'Ccnncr J.. NLP dla liderów: Umiejętności niezbędne do kierowania ludźmi i wywierania wpływ. Poznań 2C07, Wyciawnictwo Zysk i S-ka. Dilts R.. Od przev/odnika do inspiratora. Coaching przez duże _rC'. PINLR Warszawa 2036. s. 116-120; Dilts R. Modelowanie z NLP, PINLR Warszawa 2039. s. 92-95.

⁷ Wgląd - karowne i gkjboka zrozumienie; proces w którym znaczenie relacji lub istotność akicgcś zjawiska nagle staje sę jasna, świadome zrozumone nieświadomych powodów jakiegoś dzalania lub powstrzymania się od działania, zrozumienie lub rozpoznań o motywów, potrzeb lub złożonych uzasadnień Wasnego lub cudzego postępowania, porównaj. Colrran MA, Słownik psychologii Warszawa 2039. PWN. s. 833.

261