273

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ III. PRACA Z RELACJAMI Ćwiczenie 39. Dokańczanie wzorca symptomu

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

Arnold Mindell, twórca process work, wybitny terapeuta i psycholog, zauważył, że niekiedy nasze przekonania mają związek z symptomami¹². Jak opisaliśmy to wcześniej, każdy wzorzec jest zarówno myślą [przekonaniem], jak i odpowiadającą jej emocją, przejawia się też w komunikacji wewnętrznej, jako cały pakiet obrazów, słów, odczuć, stanów psychofizycznych. Wzorzec uwidacznia się zatem w ciele i jego reakcjach oraz niekiedy w nieświadomie wyrażanych symptomach. Ciało reaguje na stan, sprzęga się z reakcją mentalną. Tak więc symptom, czy to w postaci doraźnej, fizycznej reakcji, na przykład zaciśnięcie pięści i szczęk, czy też w postaci przewlekłej, jako objaw, na prJ^kład kompulsywne¹³ najadanie się, jest reakcją na bodziec w postaci utrwalonego wzorca, lecz reakcją niedokończoną. Symptom to przerwany wzorzec, który zmierza do zakończenia, do rozwiązania, jednak nie może być zamknięty, gdyż brakuje mu dalszej struktury. Będzie zatem powtarzany wielokrotnie jako jedyny, znany podmiotowi mechanizm reakcji na bodziec, sytuację lub wydarzenie, czyli jako kinestetyczna odpowiedź na własne, stereotypowe myśli, które uruchamiają cały ciąg wydarzeń. Symptom może być również myślą, na przykład w formie powracającego obsesyjnego przeświadczenia lub przekonania, lub też jego szczątkowej postaci - obrazu, wrażenia, autosugestii. Na przykład gdy ktoś napotyka sytuację lub choćby zapowiedź wystąpienia publicznego i odczuwa gwałtowne napięcie, a w przestrzeni mentalnej pojawia się wyobrażona scena śmiejącej się publiczności. Ktoś inny na skutek rozmowy o pieniądzach i płatności reaguje gwałtownym pobudzeniem, wstaje, zaczyna chodzić i przez krótką chwilę odczuwa swędzenie ramion, przedramion i dłoni. Jeszcze inna osoba pod wpływem przygotowań do wyjazdu na widok walizki odczuwa napięcie, a następnie mdłości, wielokrotnie w czasie pakowania siada, powtarzając: „Czy na pewno o niczym nie zapomniałam”. Przykłady podobnych symptomów można by mnożyć w nieskończoność.

Mechanizm uaktywniania się symptomu na skutek bodźca [w tym wypadku wspomnienia lub przekonania] wykorzystuje niniejsze ćwiczenie do jego zmiany i eliminacji, także z wykorzystaniem przeramowania lub zmiany przekonania. Dokańczanie wzorca symptomu będzie jednocześnie wyjściem poza wzorzec do nowych możliwości i zdrowszych lub użyteczniejszych myśli i reakcji, podobnie jak to miało miejsce w RTZ i innych technikach. Zastosuj omawiane ćwiczenie:

'³ H pctcza symptomu - symbolu (symptcm-symbo! hypothosis) - hipoteza, wodteg której konkretny cb,aw (symptom) można traktować jako symbol konkretnego, leżącego u p co teza togo objawu, konfliktu psychologicznego, h pctcza ta jest powszechna wśród Avolenników psychoanalizy. lecz klinicyści innych orientacji uważają ją za bardzo wątpliwą Robo' A S.. Rober E S.. Slcwnik psychologii, Warszawa 20C3, SCBO-_AR. s 761. porównaj z Mindell A.. The quantum nwd andheaśng: how to Usten andrespond to youf body's syrrptems. CharlottesMIe 2004.

¹³ Kcmpulsywność {ccmpulswcness) - początkowo termin ten określał pewną tondonc.ą do powtarzania specyficznej czynności motcrycznoj. w znaczeniu ogólnym kompusywn.cścią nazywa sią każdą tendencją do wykonywana zachowania powtarzalnego, zarówno efektywnego, poznawczego, jak i motcryczncgo; Rober A S.. Rober E S. Sfov/nik psychologii, s. 326 porównaj także. Colman A M . Słownik psychologii, Warszawa 2009. PWN. s. 428.

273