293

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ III. PRACA Z RELACJAMI

• Dzięki jakiej metodzie osiągniesz najlepsze rozwiązanie? Połączysz najbardziej dostępne zasoby z najbardziej kreatywnymi rozwiązaniami, które najskuteczniej posłużą do realizacji celu?

Używaj mocnych pytań. Zadbaj, aby były pozytywnie sformułowane i skłaniały do działania [^p. Co zrobisz, żeby osiągnąć cel?]. Jeśli chcesz, żeby zadziałały - warto, żeby były krótkie i jasne [Kiedy zaczniesz?]. Oczywiście mocne pytanie zawsze dotyczy sedna sprawy [np. Jaki rezultat chcesz uzyskać?]. Pytania powinny mieć charakter otwarty, a przede wszystkim wzbudzić pozytywny, energetyzujący stan [np. Kiedy? Od czego zaczniesz?].

Unikaj natomiast pouczeń i ocen, nie używaj zaprzeczeń, nawet wobec najbardziej niedorzecznych pomysłów klienta, gdyż zamiast angażować, spowodujesz opór, a nawet urazę. Jeśli odnosisz wrażenie, że kreatywne rozwiązanie może klientowi zaszkodzić, zanadto poniosła go fantazja lub nierealistycznie ocenia swoje możliwości, zaproponuj eksperyment, zadanie domowe, które pomoże klientowi znaleźć dystans lub rozwiać wątpliwości.

Zanim przystąpimy do ćwiczeń kreatywnych, istotne jest respektowanie czterech głównych zasad myślenia kreatywnego:

Zawieszenie osądu to powstrzymanie się od przedwczesnej krytyki pomysłów. Jeśli pojawia się tendencja do oceny, zanim wygenerujemy rozwiązania naprawdę twórcze, o ponadprzeciętnych możliwościach, to skutkiem będzie zahamowanie całego procesu kreatywnego.

Spontaniczność oznacza, że im bardziej szalone pomysły powstaną w fazie generowania rozwiązań, tym lepsze wyniki osiągniemy w fazie realizacji. Z jakiego powodu? Otóż kiedy pomysły przekraczają bariery konserwatywnych wzorców, o których wielokrotnie była mowa, wówczas mogą się zmierzyć z ponadprzeciętnymi rezultatami. W innym wypadku będą jedynie modyfikacją istniejących wzorców.

Rość jest zasadą: im więcej pomysłów, tym lepiej. Nagromadzenie skojarzeń, jak w ćwiczeniu 9. Subiektywna Mapa Sytuacji, pozwala budować szeroką panoramę możliwości, uchwycić wieloaspektowość, a dzięki temu podążyć ścieżkami dalekimi od stereotypu i klasycznego wzorca.

Wzajemne ulepszenia polegają na łączeniu i wzbogacaniu pomysłów innych osób lub własnych pomysłów wcześniej zarzuconych lub pozornie nieatrakcyjnych.

W realiach biznesowych i praktyce zarządzania nierzadko mamy do czynienia z koniecznością pokonywania przeszkód na drodze do kreatywnego myślenia. Większość ludzi jest przyzwyczajona i nauczona myśleć w sposób analityczny, a umiejętnością kreatywnego myślenia posługują się tylko jednostki. Istnieje również szereg innych ograniczeń. Najczęściej wynikają z warstwy przekonań osobistych, nieświadomie sobie narzucanych, zanim kreatywne myślenie w ogóle się pojawi. Często dzieje się tak w procesie generalizacji, że przy rozstrzyganiu dylematów istnieje tylko jedna właściwa odpowiedź. Ograniczeniem bywa również konformizm lub udzielanie takiej odpowiedzi, jakiej się od nas oczekuje. Brak chęci i odwagi do stawiania wyzwań sprawom zdefiniowanym jako oczywiste i nierozstrzygalne, jak na przykład granice ludzkich możliwości fizycznych czy technologicznych. Również tendencja do pochopnych osądów i obawa przed ośmieszeniem hamują proces kreatywnej zmiany.

293