321

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘSC III. PRACA Z RELACJAMI

Wypisz je na kartce i przyklej do ekranu komputera, drzwi lub do lustra albo po prostu wypowiedz na głos. Zacznij jutrzejszy dzień od tych trzech elementów. Zadaj sobie pyta-nieWD co potrzebuję zadbać, jak mogę przeżyć ten dzień, żeby przez cały czas utrzymywać w sobie wypisane na kartce pozytywne doznania lub emocje?

Ćwiczenie powtórz wieczorem i także następnego ranka zadaj sobie powyższe pytanie. Możesz je powtarzać wielokrotnie przez całe życie. Istotą szczęścia, jednym z jego filarów, jest umiejętność utrzymywania teraz i w przyszłości pozytywnych stanów emocjonalnych, otrzymywania gratyfikacji, czyli nagród, pozytywnych emocji, wzmocnień zarówno dziś, jak i jutro. Ci z nas, którzy umieją się dobrze bawić, cieszyć, otrzymywać nagrody tu i teraz, a także potrafią dbać o podobny stan w przyszłości, realizują w praktyce pierwszy, ważny krok w^r modelu szczęśliwego życia.

Drugi filar w drodze do szczęścia: przepływ

Przepływ, po angielsku flow, jest stanem podwyższonej wrażliwości na bodźce. Często towarzyszą mu skrajnie przyjemne doznania. M. Csikszentmihalyi dokładnie zbadał zjawisko przepływu, wyodrębniając i analizując wszelkie jego składowe oraz warunki brzegowe.

Sytuacje flow mają nierzadko związek z obsesyjnym utrwaleniem nowego zachowania lub całego pakietu zachowań towarzyszących na przykład grom hazardowym lub komputerowym, ryzykownym zachowaniom, sportom ekstremalnym - słowem, sytuacjom obfitującym w* silne bodźce, wysoki poziom pobudzenia, również na poziomie hormonalnym, oraz gratyfikacje związane z gwałtownym rozładowaniem napięcia. Tego rodzaju uwolnienie od pobudzenia i gwałtowny wyrzut hormonów następuje niemal zawsze w sporcie w chwili zwycięstwa lub ukończenia konkurencji, często gdy losy gry, w której uczestniczymy, przechylają się na jedną stronę, ale też podczas oglądania imprez sportowych, muzycznych lub choćby filmów z dużą dawką sugestii i obrazów prowokujących silne emocje.

Przepływ to przede wszystkim te własne działania, w wyniku których czujemy się lepiej niż zwykle, dostarczając sobie wyjątkowej przyjemności związanej ze ściśle zaplanowaną i kontrolowaną przyjemnością, którą będziemy w stanie powtórzyć. W tym znaczeniu również impreza pijacka może być bliska stanowi flow.

Nam jednak chodzi o stan flow, który jest przyjemny, lecz również w pełni ekologiczny i tym samym nie narusza dobrostanu własnego ani cudzego. Będziemy mogli go zwymiaro-wać i sprawdzić, w jakim stopniu służy nam w perspektywie „tu teraz” i w dalszej odległości czasowej oraz w jaki sposób wspiera i czy nie zakłóca innych, ważnych dla naszego życia obszarów wpływających na ogólny dobrostan psychofizyczny, relacje społeczne i podjęte zobowiązania.

Wyodrębniono dziesięć kryteriów pozwalających stwierdzić, czy dane przyjemne przeżycie lub doznanie można zaliczyć do kategorii przepływu.

1. Czas zwolnił lub jednocześnie przyspieszył. Oznacza to specyficzny stan, w którym na przykład tancerz, koszykarz albo kierowca rajdowy pamięta niemal każdy ruch. Może

321