322

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘSC III. PRACA Z RELACJAMI

zatrzymać ów gest, ruch, pozycję w pamięci i powtarzać w zwolnionym tempie, a jednocześnie doświadcza wrażenia, że cały taniec, mecz lub wyścig trwał nieskończenie długo. To chwila, kiedy skok spadochronowy z wysokości 4 tysięcy metrów najpierw odbywa się w fazie swobodnego spadania z zamkniętym spadochronem i trwa mniej więcej 60 sekund; wówczas skoczek dokonuje szeregu ewolucji nierzadko w grupie. Druga zaś faza po otwarciu czaszy trwa od 7 do 10 minut. Wówczas, paradoksalnie, zadań i ewolucji jest mniej niż w czasie swobodnego spadania. Większość skoczków pamięta, analizuje i opisuje każdą ewolucję zajmującą po kilka sekund, zwłaszcza w krótszym czasie lotu. W percepcji człowieka czas zwolnił i jednocześnie się wydłużył.

2.    PrzyjerC^ność trwa nieprzerwanie przez cały czas działania. Ten aspekt nie wymaga szczególnego komentarza. Chodzi tu o stan satysfakcji związany z różnymi etapami działania. Są oczywiście momenty bardziej lub mniej przyjemne, jednak zaangażowanego narciarza lub kucharza nie męczy przygotowanie lub serwisowanie sprzętu, wręcz przeciwnie. Etap przygotowania na przykład samochodu do rajdu lub spadochronu przed skokiem jest podobnie zajmujący jak sam wyścig, gotowanie lub jazda.

3.    Interesujące jest bardziej samo działanie niż jego efekt. Osoba znajdująca się we fi o w lubi to robić, lubi przebywać w stanie przepływu. Miło i przyjemnie jest odnosić sukcesy i wygrywać, lecz to nie sama nagroda jest motywatorem. Nagrodą jest akt tworzenia, działanie, uczestniczenie, bycie w danej sytuacji, nie zaś przede wszystkim gratyfikacja spodziewana na końcu jako uwieńczenie.

4.    Potrafisz to powtarzać bez znudzenia przy kolejnych powtórzeniach. To również dość oczywiste kryterium. W innych sprawach może się pojawić znudzenie, jednak pasjonat tańca towarzyskiego, kina lub cytowanych już spadochronów przy dwutysięcznym powtórzeniu bawi się tak samo dobrze, a nawet lepiej niż za pierwszym razem. Stan euforii, poczucie satysfakcji i gratyfikacji często rośnie wraz z kolejnym powtórzeniem.

5.    Trudność działania wzrasta proporcjonalnie do wzrostu umiejętności. To kryterium dotyczy naturalnego dążenia do wykonywania zadań coraz bardziej skomplikowanych, wymagających coraz większych, wyspecjalizowanych umiejętności. Jeśli wykonujemy jakieś zadanie, lecz brakuje nam umiejętności, może pojawić się zniecierpliwienie prowadzące nawet do agresji. W przeciwnym wypadku, gdy rosną nasze umiejętności, lecz zadania pozostają na tym samym poziomie, może pojawić się frustracja i zniechęcenie. Efektem obu tych stanów będzie pogorszenie jakości wykonywanych zadań. Tym samym flow pojawia się tam, gdzie rosną oba elementy: trudność zadania i wyspecjalizowane umiejętności.

6.    Możesz to działanie inicjować samodzielnie. Nie mamy tu na myśli tych zadań, które można wykonywać wyłącznie samemu, samodzielnie, jak modelarstwo, niektóre gry komputerowe czy pisanie wierszy. Chodzi o moment rozpoczęcia zadania lub działania. Sam zainteresowany jest inicjatorem sytuacji przepływu. Zdąża do siłowni, gdzie spotyka innych uprawiających ćwiczenia indywidualne albo fitness, umawia się na torze wyścigowym z całą ekipą, zbiera znajomych na grę w tenisa. Podmiot podąża za bodźcem, inicjując lub świadomie organizując warunki jego powstawania.

322