klsti068

K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

culszczyźnie) podobnie, zapomocą kabłąka rozpięte narzędzie otrzymuje nową rękojeść prostą (fig. 74).

Zwykła siatkowa kłonią czerpakowata, osadzona na prostej rękojeści i mniej lub więcej podobna do wyobrażonej na fig. 72, znana jest szeroko śród Słowian południowych i zachodnich. Także-n&Biało-i Małorusi dość pospolicie jej używają; natomiast, sądząc z pewnych wskazówek, na Wielkorusi byłaby niezbyt rozpowszechniona.

Wg Wł. Szuchiewit

str. 267, rys. 147.

Zwykłą kłonię czerpakowatą siatkową, podobną do używanych przez Słowian, spotykamy w wielu krajach pozasłowiańskich, wzgl. pozaeuropejskich. Jednak Egipt starożytny jej nie znał, jest natomiast używana w Egipcie nowoczesnym; znaną jest też w Egipcie bardzo swoista odmiana tej kłoni, zwana u nas na Pomorzu człapunem (fig. 75). Odmiana ta spotyka się poza naszem Pomorzem w Niemczech i we Francji, a z nieznacz-nem odchyleniem także na Węgrzech i w południowej Rosji, oraz w krajach egzotycznych (między innemi na archipelagu malaj-skim). Bardzo być może, że ta odmiana pochodzi od suwaty, osadzonej na krótką lub długą rękojeść pojedyńczą (patrz o tern § 102).

t. I,

Doj^złapuna zbliżoną jest na pierwsze wejrzenie inna odmiana kłoni czerpakowatej, używana podobno pospolicie w Rosji pod nazwą namJ_otki albo saka (na-rfiótka, sak). Jest to 'długi drą-Kłonia czerpakowata z Huculszczy-    ^o którego końca przymoco

wano drewnianą poprzeczkę, naśladując kształt litery T. Od końców tej poprzeczki do drążka biegnie gruby sznur w ten sposób, że tworzy się trójkąta którego jedną ścianę stanowi poprzeczka, a dwie pozostałe są ze sznura. Do tego trójkąta umocowany zostaje siatkowy worek.

Przejście między konstrukcją plecioną (koszową) a czysto siatkową (workowatą) stanowią niektóre czerpakowate kłonię północno-wschodnio-mazowieckie, białoruskie i t. d. z siatką, usztywnioną przez rozpięcie na kilku prostych, zbiegających się pod ostrym kątem prętach.

100. Do form mało rozpowszechnionych na ziemiach słowiańskich należy kłonią kap tur o wata (fig. 76). Notowano ją na Ma-zurach prus£ichTa~zaś z drugiej strony w niektórych krajach-połu.-„, dniowo-słOwiańskich. Poza tern znaną jest w Niemczech (w Saksonji)