klsti066

I. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

99. Do kłoń, zaopatrzonych w jedną rękojeść, należy przede-wszystkiem pospolity czerpak rybacki, zwany też u.nas kasie-rzem, kasiorkiem i t. p. Jest to narzędzie zupełnie podobne do siatki na motyle, tylko, rzecz prosta, odpowiednio mocniejsze. Używa się go przeważnie jako narzędzie^pomocnicze (np.. przy wyjmowaniu ryb schwytanych w koce lub w większą sieć etc.). Czerpak rybacki znany jest szeroko na ziemiach słowiańskich i daleko poza granicami Słowiańszczyzny, oraz wogóle poza granicami Europy.

Dalej do kłoń jednorękojeściowych należą kłonią czerpakowata, kapturowata, tak zwana chwatka i kłonią paraśołówata. Najprymityw niejsze formy kłoni czerpakowatej spotka łem naśrodkowo-zachodniem PólesiuT Są to po prostu wjejkie, bęzsercowe kosze w kształcie worka, umocowane na niezbyt długiej rękojeści (tab.    ,

II, 1); noszą dość ciekawe~nazwy(hp.kT7mla, li-bćc i t. d.). Wo wszystkich innych krajach słowiańskich, gdziekolwiek występuje kłonią czerpakowata, jest ona, o ile mi dotychczas wiadomo, zawsze siatkowa (fig. 72). Najczęściej

bywa nazywana przez Słowian południowych 72. Kłonią czerpakowata i północnych sakiem, u nas— także wprost pospolitego typu Nietupa, kłonią, kłomią i t. p. Formy jej i wielkość ł^M,w* ^8oliołkil- Morus zmieniają się dość znacznie. Gdzie niegdzie, np.

w pewnych okolicach Małopolski, rękojeść omawianego narzędzia wygina się wtył i łączy z wierzchołkiem worka, który przytem rozpięty

73. Kłonią czerpakowata (sak) ze wsi Widełki, pow. Kielce, Małopolska. Rys, autor.

jest na obręczach niby więcierz (fig. 73). Ten rodzaj kłoni służy do połowu w płytkich strumieniach. W niektórych krajach (np. na Hu-