klsti070

90

k. Moszyński: kultura, ludowa słowian

nie jest obcą. Mam w każdym razie z okolicy Tłumacza nad Dniestrem wiadomość o jakiejś sieci, podobnej do wielkiej łyżki; zaś w muzeum Dzieduszyckich we Lwowie znajduje się m. i. okaz typowej chwatki (ob. rysunek 77); niestety brak wszelkich danych co do jego proweniencji. Słowianie wschodni i południowi nie posiadają jakiejś wspólnej nazwy dla omawianego narzędzia; niektóre jego nazwy po-łudniowo-słowiańskie są obcego pochodzenia.

oliwatka. Na ryci' wyobrażono egzemplarz ■chowywany w Muz. Dzic-

Nadzwyczaj oryginalną jest kłoń i a p a r a s o 1 o w a t a, używana przez ruskich górali, zamieszkałych nad górnym Sanem. Wyobraźmy sobie siatkę,''rozpiętą nakształt parasóTa na dwu krzyżuj-ących-się •ze sobą kabłąkach, przechodzących w miejscu skrzyżowania nawskroś długiej ręko-jeści. Końce kabłąków są przywiązano do, rękojośoi sznurkami, przypominającemi pro-__ ste druty parasola. Długość rękojeści wynosi 4,3 m; długość kabłąka 1,5 m; otwór kłoni, to znaczy przestrzeń zawarta między czteroma końcami obu kabłąków — mniej więcej 1 in². Łowi się tą kłonią, stojąc ua brzegu rzeki~P pociągając zanurzony do wody parasol ku sobie__

101. _K_ł,onie dwur ękojeściowa.

__ściankavv a te_ i warlmw^tA .są nain dnhrzo znane z wielu okolic Słowiańszczyzny bał-Jęańskiej_ua_takżo. z Karpat etc., oraz z innych krajów europejskich i egzotycznych.

Ściankowato składają się poprostu z czworokątnej, wydłużonej ścianki sieci, ujętej między dwie rękojeści. Workowate (tabl. 111,2) różnią""ślę od poprzednich tylko tem, że sieć _{77 K{ł}. nie jest tu mniej lub więcej płaską ścianą, lecz tworzy wyraźny worek. I w rdzennej PoIsaa północnej (np. na Kurpiach)spotykamy klonie duszyckich we Lwowie; po-dwtrrękojeściowe, ale są one większe i nieco chodzenie nieznane, usztywnione przez to, ze obie rękojeści łączą

dwa długie drążki poprzeczne. Od tej to ostatniej formy, mającej pewne analogje m. i. i w krajach egzotycznych, pochodzić może tak zwana rtrabka (§ 98) i kłonią wasągowata (tamżei; pewnego jednak nic w tym względzie narazie powiedzieć nie można.

W jakiejś zależności od dwurękojeściowej kłoni, usztywnionej zapoinocą poprzecznego drążka, łączącego rękojeści, znajdować się zdają tak zwane^san ie (fig. 78). Mogą one służyć jako przykład wytworu kulturalnego, dającego naogół dość zwarty i szczupły zasiąg. W związku też z tem są prawdopodobnie względnie późnego pocho-